Triceratops: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 83.3.91.186 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Paweł Ziemian BOT. Znacznik: Wycofanie zmian |
|||
Linia 60:
== Systematyka ==
[[Plik:Triceratops skull frills.jpg|thumb|upright|Widok z przodu na czaszkę triceratopsa o wydatnym brzegu [[kryza (zoologia)|kryzy]] tworzonej przez [[kość epokcypitalna|kości epokcypitalne]], [[Houston Museum of Natural Science]]]]
Nazwa rodzajowa ''Triceratops'' oznacza „trójrogą twarz”. Pochodzi ze starożytnej [[język grecki|greki]] od τρί- (''tri-'', czyli „trzy”), κέρας (''kéras'', „róg”) i ὤψ (''ops'', „twarz”)<ref>{{cytuj książkę|autor =H. G. Liddell, R. Scott|rok =1980|tytuł =Greek-English Lexicon, Abridged Edition |wydawca =Oxford University Press, Oxford, UK|isbn=0-19-910207-4}}</ref><ref name=OnlineEtDict>{{cytuj stronę|tytuł =triceratops |url=http://www.etymonline.com/index.php?term=triceratops|opublikowany = Online Etymology Dictionary}}</ref>.
Nazwa eeeemmmmiiillkkkaaa tanowi najlepiej poznany [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[ceratopsy (rodzina)|ceratopsów]] (Ceratopsidae, ceratopsydy) obejmującej duże [[ceratopsy]] (Ceratopsia, dinozaury rogate) z [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]]. Dokładne miejsce triceratopsa wśród Ceratopsidae podlegało długiej debacie. Niepewność ta wywodzi się głównie z kombinacji krótkiej, jednolitej [[kryza (zoologia)|kryzy kostnej]], przypominającej kryzy [[centrozaury|centrozaurów]], i długich rogów brwiowych, podobnych do występujących u [[Ceratopsinae|chasmozaurów]]. W pierwszym przeglądzie dinozaurów rogatych [[Richard Swann Lull]] zaproponował hipotezę istnienia dwóch linii. Pierwsza zawierała [[monoklonius]]a i [[centrozaur]]a i właśnie ona prowadziła do triceratopsa. Kolejna obejmowała [[ceratops]]a i [[torozaur]]a. Czyniłoby to triceratopsa centrozaurynem w dzisiejszym rozumieniu tego słowa<ref name="HML07">Hatcher, J. B., Marsh, O. C., & Lull, R. S. (1907) ''The Ceratopsia''. Government Printing Office, Washington, D.C. {{ISBN|0-405-12713-8}}.</ref>. Późniejsze rewizje wsparły ten pogląd, formalnie opisując drugą grupę o długich kryzach jako chasmozauryny (Chasmosaurinae)<ref name="LL15">{{cytuj pismo | nazwisko = Lambe | imię = L.M. | rok = 1915 | tytuł = On ''Eoceratops canadensis'', gen. nov., with remarks on other genera of Cretaceous horned dinosaurs | czasopismo = Canada Department of Mines Geological Survey Museum Bulletin | wolumin = 12 | wydanie = | strony = 1–49}}</ref><ref name="RSL33">{{cytuj pismo | nazwisko = Lull | imię = R.S. | rok = 1933 | tytuł = A revision of the Ceratopsia or horned dinosaurs | url =http://www.archive.org/details/revisionofcerato33lull | czasopismo = Memoirs of the Peabody Museum of Natural History | wolumin = 3 | wydanie = 3| strony = 1–175 |data dostępu =20-11-2010}}</ref>.▼
▲
Jako pierwszy zakwestionował powyższy pogląd w 1949 [[Charles Mortram Sternberg]], uznając, że triceratops był bliżej spokrewniony z ''[[Arrhinoceratops]]'' i [[chasmozaur]]em. Uczony bazował na cechach [[czaszka|czaszek]] i rogów. Włączył więc triceratopsa w Ceratopsinae, które określał jako Chasmosaurinae<ref name="CMS49">{{cytuj pismo | nazwisko = Sternberg | imię = C.M. | rok = 1949 | tytuł = The Edmonton fauna and description of a new ''Triceratops'' from the Upper Edmonton member; phylogeny of the Ceratopsidae | url = | czasopismo = National Museum of Canada Bulletin | wolumin = 113 | wydanie = | strony = 33–46}}</ref>. W większości go zignorowano. Zarówno [[John Ostrom]]<ref name="Ostrom66">{{cytuj pismo|autor =Ostrom, J. H.|rok =1966| tytuł =Functional morphology and evolution of the ceratopsian dinosaurs| czasopismo =[[Evolution (czasopismo)|Evolution]]| wolumin =20| wydanie=3 | strony = 290–308 | doi=10.2307/2406631|jstor=2406631}}</ref>, jak i później David Norman umieszczali triceratopsa w Centrosaurinae<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Norman |imię =David |tytuł =The Illustrated Encyclopaedia of Dinosaurs |rok =1985 |wydawca =Salamander Books |miejsce=London |isbn=0-517-46890-5}}</ref>.
| |||