Ramzes XI: Różnice pomiędzy wersjami

'''Ramzes XI Chaemuaset II''' – [[faraon]], władca starożytnego Egiptu z czasów [[XX dynastia|XX dynastii]], z okresu [[Nowe Państwo (Egipt)|Nowego Państwa]]. Prawdopodobnie panował w latach 1103–1070 p.n.e. Był synem [[Ramzes X|Ramzesa X]].

Ośrodkiem władzy Ramzesa XI było [[Pi-Ramzes]], w którym rezydował i z którego sprawował władzę. W latach jego panowania doszło do dalszego ograniczenia władzy królewskiej i działania aparatu administracyjnego państwa. Praktycznie rządził wyłącznie [[Dolny Egipt|Dolnym Egiptem]] przez około 19 pierwszych lat swego 33-letniego panowania. W [[Tebaida|Tebaidzie]] władzę sprawowali niczym nie ograniczeni Wielcy Kapłani Amona. Tam też doszło do rywalizacji i Wielki Kapłan Amenhotep utracił swe wpływy i został odsunięty od władzy przez jednego ze swych dotychczasowych współpracowników. Zwrócił się więc do faraona z prośbą o pomoc w odzyskaniu swego stanowiska. Ze względu na znaczną odległość dzielącą Pi-Ramzes od [[Teby|Teb]], nie mogąc interweniować osobiście, Ramzes wysłał do Teb korpus wojsk nubijskich pod dowództwem swego nubijskiego wicekróla Panehsiego. Wkrótce wojska nubijskie wkroczyły do Teb, a Panehsi został mianowany wezyrem południa oraz urzędnikiem odpowiedzialnym za zaopatrzenie całego południowego Egiptu w żywność, głównie w zboże. Mianowaniem tym Panehsi otrzymał niepodzielną władzę w całym [[Górny Egipt|Górnym Egipcie]]. Wkrótce stosunki pomiędzy Panehsim a Wielkim kapłanem Amenhotepem zaostrzyły się grożąc otwartym konfliktem. Prawdopodobnie doszło do niepokojów, a później interwencji żołnierzy nubijskich. W mieście przywrócono porządek. Wprowadzono rządy wojskowe – zapewne coś w rodzaju „stanu wyjątkowego”, trwające według źródeł około 17 lat. Doszło do aktów przemocy i bezwzględnych rządów wojskowych. Prawdopodobnie Wielki kapłan Amenhotep został uwięziony, a jego miejsce na około dziesięć miesięcy zajął Panehsi. Ramzes XI poważnie zaniepokojony zaostrzającą się sytuacją, wysłał do Panehsiego list, nakazujący wycofanie się z Teb. Nie zachowały się żadne źródła, mówiące jak doszło do powrotu wojsk Panehsiego do Nubii. Amenhotep odzyskał urząd, a władzę cywilną objął nowy wezyr i nadzorca skarbu. Wicekról Nubii nie mogąc pogodzić się z utratą wpływów i znaczenia wypowiedział faraonowi posłuszeństwo i wkrótce ponownie wkroczył do Teb na czele swych wojsk. Doszło do starć zbrojnych. Głównym punktem oporu wojsk tebańskich był kompleks świątyń [[Ramzes III|Ramzesa III]] w [[Medinet Habu]] oraz kompleks świątyń w [[Karnak]]u, miejsca rezydowania Wielkiego Kapłana Amona. Prawdopodobnie Amenhotep uszedł z Teb i zdołał przedostać się na północ. Wojska nubijskie opanowały Teby. Panehsi przeprowadził szybki, przymusowy pobór do wojska i wkrótce poprowadził armię ku północy. Do spotkania wojsk królewskich, składających się w większości z Libijczyków z wojskami nubijskimi Panehsiego doszło w środkowym Egipcie w okolicy miasta Hordi (później zwanego przez Greków Kynopolis). Bitwa zakończyła się znacznymi stratami po obu stronach, wobec czego obie armie wycofały się. Panehsi powrócił do Teb, gdzie jego wojska dokonały spustoszenia, grabiąc miasto i królewską [[Nekropola|nekropolę]] w [[Dolina Królów|Dolinie Królów]]. Gdy najeźdźcy opuścili ograbione miasto wkrótce po nich pojawiła się armia z północy.

Nowa era charakteryzowała się równowagą sprawowania władzy przez trzech najważniejszych dostojników w Egipcie. Pierwszym z nich był Ramzes XI, który teoretycznie pozostawał władcą Górnego i Dolnego Egiptu, lecz w praktyce jego władza pozostawała wyłącznie tytularna. Drugim był namiestnik [[Smendes I|Smendes]], teoretycznie pozostający pod władzą kapłanów Amona, a w praktyce władający Dolnym Egiptem, rezydujący w Pi-Ramzes i sprawujący faktyczną władzę. Trzecim był Herhor, władający Górnym Egiptem, będący wodzem armii Górnego Egiptu i Nubii, łączący władzę świecką i duchowną. Był on dla tebańczyków prawdziwym władcą, który wprowadził praworządność i porządek oraz dążył do zażegnania kryzysu gospodarczego. Pod jego rządami Teby znów stały się metropolią. Wdrożono śledztwa przeciw grabieżcom i wichrzycielom. Ponownie ceremonialnie pochowano zbezczeszczone mumie królewskie. Dzięki wielkim wylewom [[Nil]]u, zapanował ład i dobrobyt. Sytuacja rozwijała się jak najlepiej, lecz wtenczas Herhor niespodziewanie zmarł. Jego następcą został [[Pianchi (arcykapłan Amona)|Pianchi]], inny wódz zwycięskiej armii, jego zięć, który już wcześniej otrzymał dowództwo armii Górnego Egiptu. Władzę w Egipcie przejęli dwaj dostojnicy. Smendes na północy i Pianchi na południu. Ramzes XI odsunięty w cień przebywał w swej rezydencji w Pi-Ramzes mógł jedynie biernie obserwować rozwój wydarzeń. Prawdopodobnie wraz z utratą władzy utracił także małżonkę, która opowiedziała się po stronie przeciwników męża, wydając swą córkę Henuttaui za syna Pianchiego, [[Pinodżem I|Pinodżema]]. Na północy Smendes założył nową stolicę [[Tanis (Egipt)|Tanis]], do budowy której używano kamienia z rozbiórki świątyń i gmachów z Pi-Ramzes, które w ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat całkowicie zniknęło.