Pomnik Jana III Sobieskiego w Warszawie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
m drobne redakcyjne |
||
Linia 28:
[[Plik:Pomnik Jana III Sobieskiego.jpg|thumb|left|250px|Pomnik Jana III Sobieskiego w Łazienkach]]
Wykonanie pomnika zlecił [[Stanisław August Poniatowski]], by w ten sposób uczcić wodza [[bitwa pod Wiedniem (1683)|bitwy wiedeńskiej]]. W obliczu [[VI wojna rosyjsko-turecka|wojny rosyjsko-tureckiej]] i spodziewanego sojuszu polsko-rosyjskiego, król widząc wzmagające się sympatie Polaków do Szwecji i Turcji, dążył do podsycania nastrojów antytureckich, czemu miało służyć ufundowanie we wrześniu [[1788]] roku Pomnika Jana III Sobieskiego w Warszawie. Jednak jego propaganda nie przyniosła rezultatów<ref>[[Jerzy Michalski (historyk)|Jerzy Michalski]], Stanisław August Poniatowski, w: [[Polski Słownik Biograficzny]], [[Warszawa]], [[Kraków]] [[2002]], t. XLI/4 s. 623.</ref>. Wzorem dla Le Bruna był [[barok]]owy [[Pomnik konny Jana III Sobieskiego w pałacu w Wilanowie|pomnik]] przedstawiający [[Jan III Sobieski|Jana III Sobieskiego]] na koniu, znajdujący się w apartamentach królewskich [[Pałac w Wilanowie|pałacu w Wilanowie]]. Duży blok [[szydłowiec]]kiego [[piaskowiec|piaskowca]], z którego rzeźbę wykuto, czekał przygotowany od kilkudziesięciu lat. Monument ma wysokość ok. 4 metrów i ustawiony jest na moście, który został przebudowany według projektu [[Dominik Merlini|Dominika Merliniego]]; dodano dwa [[przęsło|przęsła]] i segment z [[arkada|arkadą]].
[[Plik:Sobieski Monument Warsaw.jpg|thumb|left|Pomnik na przełomie XIX i XX w.]]
Pomnik składa się z trzech części; główna, środkowa to król na koniu w zbroi rycerskiej i hełmie z pióropuszem tratujący pokonanych tureckich żołnierzy. Po bokach znajdują się tarcze z inskrypcjami w dwóch językach: po [[język polski|polsku]] i [[łacina|łacinie]]. Wsparte są na zdobycznej broni tureckiej. Odsłonięcie pomnika odbyło się [[14 września]] [[1788]], 105 lat po zwycięskiej odsieczy wiedeńskiej. Most i pomnik są dobrze widoczne z okien rezydencji królewskiej i stanowią północne zwieńczenie kompozycji przestrzennej [[Łazienki Królewskie w Warszawie|Łazienek]].
[[Plik:Pomnik Sobieskiego02.jpg|thumb|250px|Napis na tarczy z prawej głosi: ''Janowi III, królowi Polski i Wielkiemu Księciu Litewskiemu, Ojczyzny i sojuszników obrońcy, któregośmy postradali roku 1696. Stanisław August Król. Roku 1788'']]
[[Plik:Pomnik Sobieskiego03.jpg|thumb|250px|Z lewej strony – napis na tarczy po łacinie]]
Pomnik przetrwał obie [[wojna światowa|wojny światowe]], zagładę [[Warszawa|Warszawy]], pożar Łazienek. W [[1947]] przeszedł gruntowną renowację. W [[1999]] został częściowo zdewastowany przez wandala; trzeba było odrestaurować urwaną rękę Turka i zniszczone napisy. W [[2001]] znowu wymagał renowacji, tym razem wichura, która przeszła nad Warszawą, strąciła głowę króla do kanału zasilającego staw.
* Na uroczystość odsłonięcia pomnika przybyło około 30 tysięcy osób<ref name="marcinkowski">{{cytuj książkę|autor=Robert Marcinkowski|tytuł=Ilustrowany Atlas Dawnej Warszawy|strony=109–110|wydawca=Pangea|miejsce=Warszawa |rok=2003|isbn = 83-919948-0-5}}</ref>.
* Na drugi dzień po uroczystości odsłonięcia pomnika pojawił się na nim rymowany napis<ref name="marcinkowski"/>:
| |||