Wikipedia

Billy Graham: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m drobne redakcyjne
drobne redakcyjne
Linia 73:
Graham miał z Ruth pięcioro dzieci: Virginię Leftwich (Gigi) Graham Tchividjian (ur. 1945), Anne Graham Lotz (ur. 1948), Ruth Graham (ur. 1950; założycielka organizacji Ruth Graham & Friends), [[Franklin Graham|Franklina Grahama]] (ur. 1952) oraz Nelsona „Ned” Graham (ur. 1958)<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Aikman | imię = David | tytuł = Billy Graham: His Life and Influence | rok = 2007 | strony = 79}}</ref>. Gigi jest autorką siedmiu książek, za jedną z nich otrzymała „Gold Medallion Award”<ref>{{Cytuj stronę | autor = | tytuł = The Graham Family | url = https://web.archive.org/web/20090723044933/http://www.unctv.org:80/ruthandbillygraham/family/gigig.html | opublikowany = UNC-TV | data = | data dostępu = 2012-04-01}}</ref>. Anne Graham Lotz ukończyła studia w wieku 18 lat. W 1988 roku założyła AnGeL Ministries<ref>{{Cytuj stronę | tytuł = Anne Graham Lotz Books | url = https://www.christianbook.com/page/christian-authors/anne-graham-lotz | opublikowany = christianbook.com | data dostępu = 2017-11-07}}</ref>, została ewangelistką i doświadczyła wielu przeciwności oraz utrudnień ze strony konserwatywnych chrześcijan uważających, że kobieta nie może zajmować się kaznodziejstwem. W 1999 roku ''[[The New York Times|New York Times]]'' zaliczył ją do pięciu najbardziej wpływowych ewangelistów w Stanach Zjednoczonych<ref>{{Cytuj pismo | imię = Keri Wyatt | nazwisko = Kent | tytuł = A Reverent Maverick | czasopismo = Christianity Today | data = October 2008 | strony = 46-50}}</ref>. Franklin Graham, który jest kaznodzieją i ewangelistą, przejął prowadzenie misji Billy’ego Grahama. Postrzegany jest jako kopia ojca: ta sama ekspresja, podobne formuły, ten sam styl gestykulacji<ref>{{Cytuj pismo | autor = Gustav Niebuhr | tytuł = Billy Graham’s Son Seen as Possible Successor in Ministry | url = https://www.highbeam.com/doc/1P2-926359.html | czasopismo = The Washington Post | data = 1993-01-10 | data dostępu = 2016-02-29}}</ref>. Ned został pastorem, zajmuje się dystrybucją literatury chrześcijańskiej w Chinach<ref>{{Cytuj pismo | autor = Tony Carnes | tytuł = Ministries: Ned Graham's Woes Shake East Gates | url = http://www.christianitytoday.com/ct/1999/december6/9te026.html | czasopismo = Christianity Today | data = December 6 1999 | data dostępu = 2014-08-24}}</ref>. Według Grahama wielkim doświadczeniem dla niego jako rodzica był czas, gdy jego dwaj synowie brali narkotyki<ref>{{Cytuj pismo | autor = Sabine Schmidt & Stephan Volke | inni = przeł. Ewa Cieplik | tytuł = Prostota wiary | czasopismo = Chrześcijanin | oznaczenie = nr 3-4 | rok = 1993 | strony = 5-6}}</ref>.
 
Graham madoczekał się 19 wnuków{{r|demossnews}} i 28 prawnuków. Tullian Tchividjian (ur. 1972), syn Gigi, jest pierwszym pastorem „Coral Ridge Presbyterian Church” w [[Fort Lauderdale]] (Floryda)<ref>{{Cytuj stronę | tytuł = About – Tullian Tchividjian | url = https://web.archive.org/web/20140423080609/http://thegospelcoalition.org:80/blogs/tullian/about/ | opublikowany = The Gospel Coalition | data dostępu = 2011-11-25}}</ref>. Will Graham (ur. 1975), najstarszy syn Franklina, od 2006 roku pełni służbę ewangelisty<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Will Graham, grandson of famed evangelist, takes up the crusade | url = http://www.religionnewsblog.com/16212/will-graham-grandson-of-billy-graham | czasopismo = [[International Herald Tribune]] | data = Oct. 8, 2006}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | tytuł = Will Graham Celebrations | url = https://web.archive.org/web/20131118143139/http://www.billygraham.org:80/specialsections/wgc/WGC_About.asp | opublikowany = BGEA | data dostępu = 2011-11-22}}</ref>.
 
Graham stosował żelazne zasady w swoim życiu. Nigdy nie przebywał sam na sam z inną kobietą niż Ruth. Taki sposób postępowania nazywany bywa zasadą Billy’ego Grahama<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Olasky | imię = Marvin | tytuł = Salt, not sugar: twenty years of WORLD-class reporting | rok = 2006 | wydawca = „[[World (czasopismo)|WORLD]]” | strony = 78 | autor link = | data dostępu = 2011-11-25}}</ref>.
Linia 112:
W 1991 roku przeprowadził swoją czwartą krucjatę w Nowym Jorku (w [[Central Park]]u). Posłudze Grahama towarzyszyły występy [[Johnny Cash|Johnny’ego Casha]], [[June Carter Cash]], [[Sandi Patti]], [[Take Six]], Brooklyn Tabernacle Choir oraz koreańskiego chóru<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Goldman | imię = Ari L. | tytuł = Billy Graham Is Back to Save New York | url = https://www.nytimes.com/1991/09/16/nyregion/billy-graham-is-back-to-save-new-york.html?pagewanted=all&src=pm | czasopismo = New York Times | data = 1991-09-16 | data dostępu = 2011-11-21}}</ref>. Jako główne zagrożenie dla miasta podał narkotyki i przestępczość{{r|NYT2005}}. W Central Parku zgromadziło się 250 tysięcy ludzi, co było największym religijnym zgromadzeniem, jakie do tej pory miało miejsce w Stanach Zjednoczonych<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Bird | imię = W. | tytuł = 250.000 hear Graham In New York’s Central Park | czasopismo = Christianity Today | data = 1991-10-12 | oznaczenie = 35 nr 12 | strony = 32-34}}</ref>.
 
W 1993 roku zorganizowano kampanię ewangelizacyjną dla Europy, której nadano nazwę [[ProChrist]]. Na miejsce kilkudniowego spotkania wybrano Niemcy, spotkania odbywały się 17-21 marca na stadionie w [[Essen]] i były transmitowane do 1400 miejsc przekazu w 55 krajach, w 16 strefstrefach czasowych<ref>{{Cytuj pismo | autor = Clemens Höges | url = http://www.spiegel.de/spiegel/print/d-13682692.html | tytuł = Alles Geheime ans Licht. SPIEGEL-Redakteur Clemens Höges über die Missions-Show des Predigers Billy Graham | czasopismo = Der Spiegel | oznaczenie = Ausgabe 12/1993 | data = 22. März 1993}}</ref>.
 
Ostatnia przeprowadzona przezeń kampania ewangelizacyjna miała miejsce w Nowym Jorku w 2005 roku{{r|BGCrusade}}. Przeprowadzono ją na [[Shea Stadium]]<ref>{{Cytuj książkę | autor = Deborah Hart Strober, Gerald S. Strober | tytuł = Billy Graham: A Narrative and Oral Biography | rok = 2006 | url = http://www.amazon.com/Billy-Graham-Narrative-Oral-Biography/dp/0787984019/ | wydawca = Jossey-Bass | strony = 5-6}}</ref>, trwała trzy dni, a przybyło na nią ponad 242 tysiące ludzi{{r|christiantoday}}. Głos zabierali [[Bill Clinton|Bill]] i [[Hillary Clinton]]. Była to 417 krucjata Grahama, piąta przeprowadzona w Nowym Jorku (1957, 1969, 1970, 1991, 2005)<ref name = NYT2005>{{Cytuj pismo | nazwisko = Newman | imię = Andy | tytuł = Graham Ends Crusade in City Urging Repentance and Hope | url = https://www.nytimes.com/2005/06/27/nyregion/27graham.html?pagewanted=all | czasopismo = New York Times | data = 2005-06-27 | data dostępu = 2011-11-21}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | tytuł = Crusade cities | url = https://web.archive.org/web/20131023055625/http://www.billygraham.org/crusadecities.asp | opublikowany = BGEA | data dostępu = 2011-11-21}}</ref>.
Linia 125:
Przywiązywał wielką wagę do pracy przed- i po-krucjatowej. Było to nowością w stosunku do poprzednich ewangelistów. Przygotowania do krucjat trwały długo i uczestniczyły w nich tysiące ludzi. Po zakończeniu krucjaty organizowano spotkania z jej uczestnikami, przygotowywano filmy i książki relacjonujące krucjatę{{r|Piggin}}.
 
Sukces kaznodziejski Grahama był przedmiotem licznych analiz psychologicznych i socjologicznych. Pierwszym wrażeniem jakie odnosi uczestnik krucjat to zadowolenie, pewność siebie, słuchacz myśli, że nie jest sam, a takich jak on, jest wielu. Otaczający tłum powoduje, że jednostka czuje się anonimowo i bezpiecznie. Nadchodzi jednak moment, w którym kończy się anonimowość i bezpieczeństwo słuchacza, Graham żąda od słuchacza przeanalizowania swej przeszłości i dokonania jej oceny. Kieruje pytanie do słuchacza i oczekuje odpowiedzi. W tym momencie słuchacz szczególnie mocno odczuwa swoje JA, odczuwa siebie. Są to chwile, kiedy słuchacz zastanawia się: „kim jestem?” Są to chwile, w których rozbijane jest własne JA i szczególnie mocno odczuwa się TU i TERAZ<ref>{{Cytuj pismo | autor = Olgierd Krzysztof Benedyktowicz | autor link = Olgierd Benedyktowicz | tytuł = JA | czasopismo = Pielgrzym Polski | oznaczenie = 1 | rok = 1979}}, cytuję za: {{Cytuj książkę | inni = Michał Stankiewicz (red.) | tytuł = Billy Graham w Polsce | wydawca = Słowo Prawdy | miejsce = Warszawa | data = 1979 | strony = 216-218}}</ref>.
 
=== Przygotowania do krucjat ===
Linia 132:
W przerwach między krucjatami narzucał sobie ciężki reżim pracy, urządzał piesze wycieczki, grał w golfa, prowadził własne studia biblijne. Każdego poranka i każdego popołudnia spędzał czas na modlitwie. Nawet podczas wyjazdów starał się to kontynuować<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = High | imię = Stanley | tytuł = Billy Graham The Personal Story Of The Man His Message And His Mission | url = https://archive.org/stream/billygrahamthepe007977mbp#page/n53/mode/2up | wydawca = McGraw-Hill Book Company | miejsce = New York | rok = 1956 | strony = 38}}</ref>. James E. Moore ocenił, że pracował jak płatny wojownik. W wywiadzie dla ''Journal American'' powiedział, że chrześcijaństwo nie jest dla słabeuszy, „musimy być mocni, męscy i dynamiczni, jeżeli chcemy ustać. Musimy odzyskać duchowy ogień i sztandar chwały naszych przodków”<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Gilbert | imię = James Burkhart | tytuł = Men in the middle: searching for masculinity in the 1950s | url = https://books.google.com/books?id=0Ew6IY0Meu0C&pg=PA126&lpg=PA126&dq=#v=onepage&q&f=false | wydawca = University of Chicago Press | miejsce = Chicago | rok = 2005 | strony = 126–127 | isbn = 0-226-29324-6}}</ref>. W latach 60. próbował zrozumieć kulturę [[Ruch hippisowski|hippisów]]<ref>{{Cytuj książkę | autor = William Martin | tytuł = A Prophet With Honor: The Billy Graham Story | miejsce = New York | wydawca = William Morrow | rok = 1992 | strony = 466}}</ref>.
 
Robert O. Ferm, który zbadał 11 krucjat z okresu 1952–1954, twierdzi, że 38% nawróconych stanowią mężczyźni, zaś 62% kobiety. Wśród nich największe grupy stanowią studenci oraz gospodynie domowe, 70–80% było już członkami Kościołów<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Gilbert | imię = James Burkhart | tytuł = Men in the middle: searching for masculinity in the 1950s | url = https://books.google.com/books?id=0Ew6IY0Meu0C&pg=PA122&lpg=PA122&dq=#v=onepage&q&f=false | wydawca = University of Chicago Press | miejsce = Chicago | rok = 2005 | strony = 122 | isbn = 0-226-29324-6}}</ref>.
 
=== BGEA ===
Linia 151:
== W polityce ==
=== Działalność polityczna ===
Graham jestbył zarejestrowanym członkiem [[Partia Demokratyczna (Stany Zjednoczone)|Partii Demokratycznej]]<ref>{{Cytuj pismo | autor = David Aikman | tytuł = Preachers, Politics and Temptation: Interview | czasopismo = Time | data = 1990-05-28 | strony = 12}}</ref><ref name="nbcinterv2005">{{Cytuj pismo | tytuł = Rev. Billy Graham on his lasting legacy | url= http://www.msnbc.msn.com/id/8326362/ | wydawca = Today Show | data = 2005-06-23 | data dostępu = 2011-11-05}}</ref>, jednak od czasów prezydentury Nixona sympatyzujesympatyzował z [[Partia Republikańska (Stany Zjednoczone)|republikanami]]{{r|worldscollide}}. W latach 50. wielokrotnie uderzał w antykomunistyczną nutę w swoich publicznych wystąpieniach. W 1952 roku, podczas krucjaty w Waszyngtonie powiedział, że jeżeli jego kraj kiedykolwiek zbliży się do komunizmu, to zmobilizuje lud chrześcijański dla zachowania ustanowionych przez Boga instytucji<ref name=Marty153>{{Cytuj książkę | autor = Martin E. Marty | tytuł = Under God, indivisible: 1941-1960 | url = https://books.google.com/books?id=cRHwy1rNN_sC&pg=PA153&lpg=PA153&dq=#v=onepage&q&f=false | wydawca = University of Chicago Press | rok = 1996 | tom = 2 | strony = 153}}</ref>. Komunizm nazywał religią Szatana, konkurencyjną względem chrześcijaństwa. Książkę Charlesa W. Lowry „Communism and Christ” (wydana w 1952) Graham wysłał do każdego członka Kongresu, do prezydenta Trumana i członków jego gabinetu<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Miller | imię = Steven P. | tytuł = Billy Graham and the Rise of the Republican South | miejsce = Philadelphia | wydawca = University of Pennsylvania Press | rok = 2009 | strony = 22}}</ref>. W 1954 roku w jednym z wywiadów powiedział, że albo komunizm musi zginąć, albo chrześcijaństwo, ponieważ toczy się bój pomiędzy Chrystusem a Antychrystem<ref>{{Cytuj stronę| tytuł = Billy Graham biography | url = http://www.biography.com/people/billy-graham-9317669 | praca = A&E Television Networks | opublikowany = Bio Tru Story | data dostępu = 2011-11-25}}</ref>. Odwiedzał amerykańskich żołnierzy w Korei (1952)<ref>{{Cytuj książkę | autor = Sherwood Eliot Wirt | tytuł = Billy: A Personal Look at Billy Graham, the World’s Best-loved Evangelist | url = http://www.ccel.us/billy.ch18.html | wydawca = Crossway Books | miejsce = Wheaton, Illinois | data = 1997 | strony = 155}}</ref> oraz w Wietnamie (1966, 1968)<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Aikman | imię = David | tytuł = Billy Graham: His Life and Influence | rok = 2007 | strony = 108}}</ref>.
 
Popierał [[wojna koreańska|wojnę w Korei]] i [[wojna wietnamska|wojnę wietnamską]]. Po [[Afera Watergate|aferze Watergate]] uświadomił sobie, że został wykorzystany przez polityków<ref>{{Cytuj książkę | autor = William Martin | tytuł = A Prophet With Honor: The Billy Graham Story | wydawca = William Morrow | miejsce = New York | rok = 1992 | strony = 465}}</ref>. Zaniepokoił się tym i zdecydował się zwiększyć swój dystans do świata polityki. Stwierdził, że chrześcijanin nie powinien angażować się w politykę, ponieważ Jezus nie miał partii politycznej{{r|time1993}}.
 
Żądał zniesienia [[Segregacja rasowa#USA|segregacji rasowej]]. Od 1953 roku nie zgadzał się, aby podczas jego krucjat na Południu, były osobne sektory dla białych i czarnych (spotkania muszą być „integrated”, nie „segregated”)<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Miller | imię = Steven P. | tytuł = Billy Graham and the Rise of the Republican South | miejsce = Philadelphia | wydawca = University of Pennsylvania Press | rok = 2009 | strony = 28-33}}</ref>. Graham zapłacił kaucję dla uwolnienia [[Martin Luther King|Martina LuthraLuthera Kinga]] z więzienia; zaprosił Kinga za pulpit podczas swej 16-tygodniowej krucjaty w Nowym Jorku w 1957 roku{{r|nytimes03172002}}. Jednak ze względu na niepokoje i zarzuty, że zajął się polityką rasizmu, nigdy już więcej nie poprosił Kinga na swoje krucjaty<ref>{{Cytuj książkę | autor = Michael G. Long | tytuł = The Legacy of Billy Graham: Critical Reflections on America’s Greatest Evangelist | wydawca = John Knox Press | miejsce = Westminster | rok = 2008 | strony = 150}}</ref>.
 
Na początku lat 50. kilku polityków z Partii Demokratycznej namawiało go, by z ramienia ich partii wystartował do [[Senat Stanów Zjednoczonych|senatu]] i reprezentował stan [[Karolina Północna|Karoliny Północnej]]<ref>{{Cytuj książkę | autor = Steven P. Miller | tytuł = Billy Graham and the Rise of the Republican South | url = https://books.google.com/books?id=6hFOSw3U2ckC&pg=PA36&lpg=PA36&dq=#v=onepage&q&f=false | wydawca = University of Pennsylvania Press | miejsce = Philadelphia | rok = 2009 | strony = 36}}</ref>. W 1979 roku [[Jerry Falwell]] nakłaniał Grahama do przyłączenia się do założonej przezeń partii politycznej [[Moral Majority]]. Graham odmówił, ponieważ jego zdaniem duchowni powinni się wypowiadać w kwestiach związanych z moralnością, a nie np. w sprawie [[Kanał Panamski|Kanału Panamskiego]] albo jakości uzbrojenia armii. Jego zdaniem ewangeliści nie powinni identyfikować się z żadną konkretną partią polityczną bądź osobą. Ewangelista powinien stać w środku i przemawiać zarówno do zwolenników [[prawica|prawicy]], jak i [[lewica|lewicy]]<ref name = highbeam>{{Cytuj pismo | autor = Barry M. Horstman | tytuł = Billy Graham: A Man woth a Mission | url = http://www.highbeam.com/doc/1G1-87912863.html | opublikowany = Baptist History and Heritage | czasopismo = The Cincinati | data = 2002-06-27 | data dostępu = 2011-11-06}}</ref>. Graham porównany z takimi ewangelistami jak [[Pat Robertson]], Ralph Reed lub [[Jerry Falwell]] jawi się jako niemal neutralny politycznie<ref name=Stoehr>{{Cytuj stronę | autor = John Stoehr | tytuł = How Billy Graham shook up the solid South. Dixie storms | url = http://www.indyweek.com/indyweek/how-billy-graham-shook-up-the-solid-south/Content?oid=1216616 | opublikowany = Independent Weekly | data dostępu = 2011-11-22}}</ref>{{r|NYT2005|timeworld}}. Gdy odmówił wsparcia dla antyaborcjonistów z „Operation Rescue”, drogi jego oraz fundamentalistów rozeszły się na zawsze{{r|timeworld}}.
Linia 177:
Od czasów Eisenhowera był doradcą każdego kolejnego prezydenta{{r|time100}}. Zarówno Eisenhower, jak i [[John F. Kennedy]] zasięgali opinii u Grahama przed podjęciem ważnych decyzji i powoływali się na jego autorytet. Kennedy grywał z Grahamem w golfa<ref name = martinbiopost>{{Cytuj pismo | autor = William G. McLoughlin | tytuł = The Essence of Billy Graham; A Warm but Honest Biography of the Evangelist | url = http://www.highbeam.com/doc/1P2-1091805.html | czasopismo = The Washington Post | data = 1991-10-25 | data dostępu = 2011-11-07}}</ref>. Johnson, Nixon, Ford i Bush nazywali go pastorem Ameryki{{r|Bloom}}.
 
Graham cieszył się wieloletnią przyjaźnią Nixona i dla wszystkich było oczywiste, że to jemu życzy zwycięstwa w wyborach prezydenckich w [[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1960 roku|1960]] przeciwko Kennedy’emu{{r|time1993}}. Gdy jednak był proszony o oficjalne wsparcie któregoś z kandydatów, za każdym razem odmawiał<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Donovan | imię = Sandra | tytuł = Billy Graham | url = https://books.google.com/books?id=ICb6I8wWrMgC&pg=PA70&lpg=PA70&dq=#v=onepage&q&f=false | wydawca = Twenty-First Century Books | rok = 2006 | strony = 70}}</ref>. [[Henry Luce]], wydawca „[[Time (tygodnik)|TIME]]”, namawiał Grahama, by opublikował artykuł, w którym opisze, co myśli o Nixonie, bez wzywania do głosowania nań. Graham zgodził się, jednak gdy artykuł był już gotowy, zmienił zdanie i zamiast tego napisał, że każdy chrześcijanin ma obowiązek wziąć udział w wyborach<ref name = Donovan71>{{Cytuj książkę | nazwisko = Donovan | imię = Sandra | tytuł = Billy Graham | url = https://books.google.com/books?id=ICb6I8wWrMgC&pg=PA71&lpg=PA71&dq=#v=onepage&q&f=false | wydawca = Twenty-First Century Books | rok = 2006 | strony = 71}}</ref><ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Pollock | imię = John | tytuł = The Billy Graham Story: The Authorized Biography | wydawca = Hodder and Stoughton | miejsce = London | rok = 1966 | język = en | data dostępu = 2012-04-27 | strony = 282-283}}</ref>. Jednak w listopadzie 1960, gdy po zwycięstwie wyborczym, Kennedy chciał spotkać się z Grahamem, aby zagrać z nim w golfa{{r|Pollock284}}, ten zapytał najpierw Nixona, czy nie będzie tym spotkaniem urażony{{r|Donovan71}}. Na pogrzebie Johna F. Kennedy’ego, [[Robert F. Kennedy]], posadził Grahama wśród osobistych przyjaciół zmarłego prezydenta<ref name = Pollock284>{{Cytuj książkę | nazwisko = Pollock | imię = John | tytuł = The Billy Graham Story: The Authorized Biography | wydawca = Hodder and Stoughton | miejsce = London | rok = 1966 | język = en | data dostępu = 2012-04-27 | strony = 284}}</ref>. Graham spędził ostatnią noc prezydentury Johnsona w Białym Domu; podobnie pierwszą noc Nixona{{r|washpost1991}}.
 
Po zwycięstwie Nixona w [[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1968 roku|wyborach 1968]] stał się częstym gościem w Białym Domu i prowadził prywatne spotkania modlitewne organizowane tam przez prezydenta{{r|worldscollide}}. Nixon oferował Grahamowi posadę ambasadora [[Izrael]]a podczas spotkania z premier [[Golda Meir|Goldą Meir]], ale ten odmówił{{r|time1993}}. Nixon pojawił się podczas krucjaty we Wschodnim [[Tennessee]] w 1970 roku. Było to jedno z największych zgromadzeń w historii stanu Tennessee{{r|worldscollide}}. Nixon przemawiał z platformy ewangelizacyjnej i był pierwszym prezydentem, który tego dokonał{{r|worldscollide}}. Przyjaźń ta została wystawiona na próbę podczas afery [[Afera Watergate|Watergate]], kiedy Graham ostro zganił postępowanie Nixona{{r|Maseko}}. Pogodził się z nim po jego rezygnacji, udzielając mu wsparcia i pociechy{{r|worldscollide}}. Oświadczył wtedy: „Trzymam się z dala od polityki”{{r|baptisthistory}}.
Linia 186:
Był jednym z gości zaproszonych osobiście przez [[Ronald Reagan|Reagana]] na jego inaugurację<ref group = "uwaga">Z Reaganem Graham zaprzyjaźnił się w roku 1966, gdy ten został gubernatorem Kalifornii ({{Cytuj książkę | nazwisko = Miller | imię = Steven P. | tytuł = Billy Graham and the Rise of the Republican South | miejsce = Philadelphia | wydawca = University of Pennsylvania Press | rok = 2009 | strony = 209}})</ref>. Graham udzielił błogosławieństwa dla [[George H.W. Bush|Busha]] podczas jego inauguracji<ref name = washpost1991/><ref>{{Cytuj stronę | tytuł = The 1989 Inauguration | url = http://www2.wheaton.edu/bgc/archives/inaugural03.htm | praca = Wheaton College | opublikowany = Billy Graham Center Archives | data = 2010-01-10 | data dostępu = 2011-11-22}}</ref>. Podobnie błogosławił Clintona<ref name="Presidents">{{Cytuj stronę | tytuł = The Transition; Billy Graham to lead Prayers | url = http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E0CE6D61E3AF93AA35751C1A964958260 | opublikowany = [[The New York Times]] | data = 09.12.1992 | data dostępu = 24.12.2007}}</ref>. Uczestniczył w inauguracjach ośmiu prezydentów{{r|demossnews}}<ref>{{Cytuj stronę | autor = Steven Waldman | url = http://web.archive.org/web/20131019102737/http://blog.beliefnet.com/stevenwaldman/2009/01/inaugural-invocations-and-pray.html | tytuł = Inaugural Prayers Through History – The Ultimate Archive | opublikowany = beliefnet | data dostępu = 2016-02-29}}</ref>. Ze względu na stan zdrowia nie mógł uczestniczyć w pierwszej inauguracji Busha w 2001, zastąpił go w tym jego syn Franklin<ref name = inaugural01>{{Cytuj stronę | tytuł = Presidential Inaugural Prayers and Sermons of Billy and Franklin Graham | url = http://www2.wheaton.edu/bgc/archives/inaugural01.htm | opublikowany = Billy Graham Center Archives | praca = Wheaton College | rok = 2005 | data dostępu = 2011-11-25}}</ref>. W czasach prezydenta Reagana często uczestniczył w czwartkowych spotkaniach modlitewnych w Białym Domu. Tej samej nocy (16-17 stycznia), w której rozpoczęto wojnę w Zatoce, George H.W. Bush zaprosił „pastora Ameryki”, jak go nazywał, do Białego Domu{{r|time100}}.
 
Na dwa dni przed [[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2000 roku|wyborami prezydenckimi 2000]], Graham wygłosił modlitwę podczas śniadania na Florydzie w obecności George’a W. Busha. Przyjaźń Grahama z Bushem miała podobny charakter do przyjaźni z Nixonem{{r|revues}}<ref group ="uwaga">Bush wspomniał w swej książce, że do roku 1985 był alkoholikiem i „synem marnotrawnym”, i nigdy by nie został prezydentem USA, gdyby w pewien weekend 1985 roku, w rodzinnym domu w Kennebunkport (Maine), nie spotkał Billy’ego Grahama. Od tego czasu stał się innym człowiekiem. (George W. Bush, ''A Charge to Keep'', New York: William Morrow, 1999, s. 136.).</ref>. Podczas krucjaty w Nowym Jorku w 2005, Bill Clinton przypomniał, jak odwiedził krucjatę Grahama w [[Little Rock]] (Arkansas), w 1959 roku – „Byłem wtedy małym chłopcem i nigdy nie zapomnę, jak go pokochałem od tego czasu”<ref>{{Cytuj pismo | autor = Ross Douthat | tytuł = God and Politics | url = https://www.nytimes.com/2009/04/19/books/review/Douthat-t.html?pagewanted=all | czasopismo = New York Times | data = 2009-04-16 | data dostępu = 2011-11-21}}</ref><ref group="uwaga">Według Clintona, w kilka miesięcy po tej ewangelizacji, regularnie słał pieniądze na misję Grahama, a robił to w tajemnicy przed rodzicami. ({{Cytuj książkę | nazwisko = Aikman | imię = David | tytuł = Billy Graham: His Life and Influence | wydawca = Thomas Nelson Inc | rok = 2007 | strony = 242}}).</ref>. Clinton spotkał się z Grahamem w 1989 roku, w Little Rock, gdy był już gubernatorem<ref>{{Cytuj stronę | tytuł = Billy Graham: Pastor to Presidents | url = http://www.billygraham.org/articlepage.asp?articleid=1926 | praca = BGEA | opublikowany = BGEA | data dostępu = 2011-11-10}}</ref>. Clinton był w sumie na czterech krucjatach Grahama: w 1959, 1971, 1989 i 2005 roku{{r|Duffy2}}.
 
Obama chciał spotkać się z Grahamem jeszcze podczas swej [[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2008 roku|kampanii w 2008]], ale Graham nie był zdolny, by go odwiedzić. Po raz kolejny Obama chciał go odwiedzić podczas urodzin w 2009, co również nie doszło do skutku. Ostatecznie do spotkania doszło 25 kwietnia 2010 roku, prezydent Obama odwiedził Grahama w jego domu w [[Montreat (Karolina Północna)|Montreat]] i odbył z nim „prywatną modlitwę”<ref name = nytimes2010>{{Cytuj pismo | tytuł = Obama Visits the Rev. Billy Graham | url = http://thecaucus.blogs.nytimes.com/2010/04/25/obama-visits-the-rev-billy-graham/ | wydawca = The New York Times | data = 2010-04-25 | data dostępu = 2011-11-08 | imię = Peter | nazwisko = Baker}}</ref>.
 
20 grudnia 2010 roku George Bush (junior) odwiedził Bibliotekę Billy’ego Grahama, wraz ze swoją żoną. Podpisał tam ponad 1000 egzemplarzy swojej książki ''[[Decision Points]]''. Laura Bush podpisywała swoją książkę ''Spoken From the Heart''. Bush powiedział, że Graham pomógł mu w rozumieniu nauki Chrystusa<ref>Jeff Rivenbark, [http://www.wbtv.com/Global/story.asp?S=13702237 ''More than 1,000 attend Bush book signing at Billy Graham Library''], Web Content Producer. [dostęp 2011-11-22].</ref><ref>{{Cytuj stronę | tytuł = George W. and Laura Bush Make History at Billy Graham Library | url = http://www.billygraham.org/articlepage.asp?articleid=7564 | opublikowany = BGEA | data dostępu = 2011-11-22}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | tytuł = Billy Graham, in Rare Public Appearance, Meets With George W. Bush in North Carolina | url = http://www.foxnews.com/politics/2010/12/20/graham-rare-public-appearance-meets-george-w-bush-north-carolina/ | opublikowany = Fox News Network | data = 2010-12-20 | data dostępu = 2011-11-22}}</ref>.
Linia 204:
Według Grahama w 1950 roku prezydent [[Paramount Pictures]], [[Y. Frank Freeman]], proponował mu rolę w filmach. Graham odpowiedział, że Bóg go powołał dla głoszenia Ewangelii i nie zamierza nic innego robić{{r|Dart}}<ref name = Ellwood_s197>{{Cytuj książkę | autor = Robert S. Ellwood | tytuł = 1950, Crossroads of American Religious ife | url = https://books.google.com/books?id=1_JKpFNHcmoC&pg=PA197&lpg=PA197&dq=#v=onepage&q&f=false | wydawca = Westminster John Knox Press | rok = 2000 | strony = 197}}</ref>. W spotkaniu uczestniczył reżyser [[Cecil B. DeMille]], który planował wtedy utworzyć remake dla filmu ''[[Dziesięć przykazań (film 1923)|Dziesięć przykazań]]'' – ''[[Dziesięcioro przykazań (film 1956)|Dziesięcioro przykazań]]''. W spotkaniu uczestniczyli aktorzy: [[Anthony Quinn]], [[Barbara Stanwyck]], [[Betty Hutton]] i [[Bob Hunter]]{{r|Ellwood_s197}}<ref>{{Cytuj książkę | autor = Bill Graham | tytuł = Taki, jaki jestem | inni = (przeł.) J. Marcol | wydawca = Wydawnictwo THEOLOGOS | rok = 2010 | strony = 213}}</ref>. Jednak rok później Graham utworzył własne studio filmowe, dla produkcji dramatów religijnych<ref>{{Cytuj książkę | autor = Robert S. Ellwood | tytuł = 1950, Crossroads of American Religious Life | wydawca = Westminster John Knox Press | rok = 2000 | strony = 197-198}}</ref>.
 
Po wykorzystaniu radia i telewizji Billy Graham postanowił sięgnąć po kolejne medium – film. W tym też celu w 1951 roku jego stowarzyszenie (BGEA) powołało ''[[World Wide Pictures]]''. W tym też roku powstał pierwszy film – ''Mr. Texas''. Podczas premiery wynajęto dwadzieścia cztery reflektory, chcąc przebić wszystko to, co widziano do tej pory podczas premiery, jednak głośniki ustawione były zbyt daleko, a dźwięk był źle zsynchronizowany z obrazem na 15-metrowym ekranie. J. Arthur Rank, brytyjski producent filmowy, ocenił później, że film nie jest dobry pod względem technicznym, ale ma zrozumiałe przesłanie<ref>{{Cytuj stronę | url = http://digitallibrary.usc.edu/cdm/ref/collection/p15799coll44/id/21754 | tytuł = Billy Graham's „Mr. Texas” Film Premiere, Hollywood Bowl, 1951 | praca = Los Angeles Examiner Collection, 1920-1961 | opublikowany = University of Southern California | data dostępu = 2013-08-01}}</ref><ref>{{Cytuj książkę | autor = Bill Graham | tytuł = Taki, jaki jestem | inni = (przeł.) J. Marcol | wydawca = Wydawnictwo THEOLOGOS | rok = 2010 | strony = 214}}</ref>. Był to pierwszy chrześcijański western<ref>{{Cytuj pismo | autor = | tytuł = Religion: First Christian Western | url = http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,859412,00.html | czasopismo = Time Magazine | data = Monday, Oct. 08, 1951 | data dostępu = 2013-08-01}}</ref>. W następnych latach powstały filmy: ''Oiltown, U.S.A.'' (1954), ''Souls in Conflict'' (1955), ''The Heart Is a Rebel'' (1958), ''Shadow of the Boomerang'' (1960). Filmy te opowiadają o bohaterach sceptycznie nastawionych do chrześcijaństwa, jednak pod koniec filmu nawracają się pod wpływem świadectwa swego przyjaciela bądź członka rodziny. Nawrócenie zazwyczaj dokonuje się po wysłuchaniu kazania Grahama. Akcja tych filmów osadzona została w kontekście krucjat Grahama (w jednym przypadku była to audycja radiowa). Filmy te przewidziane zostały na potrzeby kościelne, w latach 60. zaczęto również kręcić filmy na potrzeby kinowe. Pierwszym takim filmem był ''The Restless Ones'' (1965). Filmy te zmieniły kulturę chrześcijan w USA, w wielu kościołach nabożeństwo wieczorne zamieniano na oglądanie filmu. W końcu lat 80. stwierdzono, że w kazanie Grahama na ekranie nie przynosi zadowalającego efektu i ograniczono produkcję filmów kinowych. ''World Wide Pictures'' na swojej stronie donosi, że w wyniku filmów wyprodukowanych przez wytwórnię nawróciło się około 2 milionów ludzi<ref>{{Cytuj pismo | autor = Peter T. Chattaway | tytuł = Billy Graham Goes to the Movies | url = http://www.patheos.com/blogs/filmchat/2005/08/billy-graham-goes-to-the-movies.html | czasopismo = Christianity Today | data = 2005-08-23 | data dostępu = 2013-08-01}}</ref>.
 
Billy Graham współtworzył scenariusz do filmu ''Wiretapper'' (1955) oraz ''The Mighty Fortress'' (1955), był producentem filmu ''Souls in Conflict'' (1954) oraz ''The Restless Ones'' (1965)<ref>[http://www.imdb.com/name/nm0333932/ ''Billy Graham''] IMDb</ref>. W 1964 roku Graham sfinansował 28-minutowy film dokumentalny „Man in the 5th Dimension” (''Człowiek w piątym wymiarze''), w którym też zagrał główną rolę. Został on przedstawiony podczas światowych targów w Nowym Jorku, obejrzało go około miliona widzów<ref name = IN70>{{Cytuj stronę | autor = Eric Paddon | tytuł = „Man in the 5th Dimension” In 70mm News | url = https://web.archive.org/web/20121016073329/http://in70mm.com/news/2005/5th_dimension/chapters/credits.htm | praca = in70mm.com | opublikowany = The 70mm Newsletter | data = 8. September 2002 | data dostępu = 2011-11-21}}</ref><ref>[http://www.imdb.com/title/tt0348674/ ''Man in the 5th Dimension''] IMDb [data dostępu 2011-11-11].</ref>. W 1969 roku wystąpił w programie telewizyjnym z [[Woody Allen|Woodym Allenem]]. Program łączył elementy komedii z ewangelizacyjnym przesłaniem<ref name = autogenerated1>{{Cytuj książkę | url = https://books.google.com/?id=xS9f-DI5ag4C&pg=PA52&dq=billy+graham+woody+allen&cd=9#v=onepage&q=billy%20graham%20woody%20allen | tytuł = Love, Sex, Death & The Meaning of Life: The Films of Woody Allen | author = Foster Hirsch | wydawca = Da Capo Press | strony = 52 | rok = 2000 | isbn= 0306810174}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | tytuł = When Woody Allen met Billy Graham | url = http://www.dangerousminds.net/comments/when_woody_allen_met_billy_graham/ | opublikowany = Dangerous Minds | data = 2011-06-23 | data dostępu = 2011-11-21}}</ref>.
Linia 219:
Pomimo iż zakończył organizację własnych krucjat w 2005, wystąpił jeszcze z usługą w 2006 roku na „Festiwalu Nadziei” organizowanym przez jego syna, Franklina, w [[Nowy Orlean|Nowym Orleanie]], który podniósł się po szkodach wyrządzonych przez [[Huragan Katrina]]<ref>{{Cytuj książkę | autor = Achim Nkosi Maseko | tytuł = Church Schism & Corruption | url = https://books.google.com/books?id=gC93bLKtMqMC&pg=PA397&lpg=PA397&dq=#v=onepage&q&f=false | wydawca = | miejsce = Durban | rok = 2008 | strony = 397 | isbn = 978-1-4092-2186-9}}</ref>.
 
W lutym 2009 roku, córka Grahama, Anne Graham Lotz, oświadczyła, że Graham cierpi na [[Choroba Parkinsona|chorobę Parkinsona]] oraz [[Rak gruczołu krokowego|raka prostaty]]. Zdaniem Lotz jest to rezultat jego licznych krucjat, gdyż każda krucjata jest niezwykle wyczerpująca „fizycznie, emocjonalnie i duchowo”<ref name = cbsnews>{{Cytuj stronę | tytuł = Billy Graham’s Last Crusade | url = http://www.cbsnews.com/news/billy-grahams-last-crusade/ | opublikowany = CBS Interactive Inc. | data = 2009-02-11 | data dostępu = 2011-11-22}}</ref>.
 
W kwietniu 2010 roku, w wieku 91 lat jego wzrok i słuch miały już mniej niż 50% percepcji<ref>{{Cytuj pismo | autor = Tim Funk | tytuł = Lion in Winter: Billy Graham, Hearing and Sight Failing, Pays a Visit | url = http://www.mcclatchydc.com/2010/04/21/92603/lion-in-winter-billy-graham-hearing.html | czasopismo = Charlotte Observer | data = April 2010 | data dostępu = 2011-11-22}}</ref>. Pomimo to Will Graham, wnuk Grahama, powiedział reporterom, że jego dziadek ma ostatnio więcej energii i myśli o tym, by głosić jeszcze jeden raz, zaznaczając jednak, że byłoby to raczej głoszenie przez telewizję niż na stadionie<ref name=WSOCTV>{{Cytuj stronę | tytuł = Billy Graham Gets Glimpse Of Renovated Library | url = https://web.archive.org/web/20110928122416/http://www.wsoctv.com/news/23203866/detail.html | opublikowany = WSOCTV | data = 2010-04-20 | data dostępu = 2014-08-26}}</ref>.
Linia 225:
11 maja 2011 roku Grahama przyjęto do szpitala Hospital w Asheville z powodu [[Zapalenie płuc|zapalenia płuc]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.msnbc.msn.com/id/42996142/ns/us_news-life/ | tytuł = Evangelist Billy Graham in good spirits at hospital | opublikowany = MSNBC | data = 2011-05-12 | data dostępu = 2011-05-12}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.cnn.com/2011/US/05/11/billy.graham.hospitalized/index.html?hpt=T2 | tytuł = Billy Graham hospitalized for pneumonia | opublikowany = Cable News Network | data = 2011-05-11 | data dostępu = 2011-11-15}}</ref>. 15 maja wrócił do domu, gdyż zdaniem lekarzy jego stan zdrowia się poprawił<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.thestar.com/news/world/article/991775--billy-graham-released-from-hospital-after-being-treated-for-pneumonia | tytuł = Billy Graham released from hospital after being treated for pneumonia | opublikowany = thestar.com | data = 2011-05-15}}</ref>. Anne Graham Lotz doniosła, że 10 października 2011 roku poddany został [[Tlenoterapia|tlenoterapii]]<ref>{{Cytuj stronę | url=http://www.npr.org/2011/10/10/141215977/billy-grahams-daughter-takes-the-reins-of-his-legacy | tytuł = Taking The Reins Of Billy Graham’s Legacy | opublikowany = NPR.org | data = 2011-10-10}}</ref>. 30 listopada znów został przyjęty do szpitala z powodu zapalenia płuc<ref>{{Cytuj pismo | autor = | tytuł = US evangelist Billy Graham diagnosed with pneumonia | url = http://www.odt.co.nz/source/reuters/189126/us-evangelist-billy-graham-diagnosed-pneumonia | czasopismo = Otago Daily Times | data = Friday, 2 Dec 2011| data dostępu = 2011-12-02}}</ref>. 7 grudnia wrócił do domu, Franklin oświadczył, że Graham pracuje nad nową książką o zbawieniu<ref>{{Cytuj pismo | autor = | tytuł = Billy Graham’s son says his father is recovering well from latest bout with pneumonia | czasopismo = Washington Post | data = 2011-12-14 | data dostępu = 2011-12-14}}</ref>. Została ona wydana w 2012 roku.
 
Billy Graham umarłzmarł 21 lutego 2018 roku<ref>{{Cytuj pismo | autor = Laurie Goodstein | tytuł = Billy Graham, 99, Dies; Pastor Filled Stadiums and Counseled Presidents | url = https://www.nytimes.com/2018/02/21/obituaries/billy-graham-dead.html | czasopismo = NYTimes | data = 2018-02-21 | data dostępu = 2018-02-21}} </ref>.
 
== Poglądy ==
Linia 238:
W jego służbie nie było żadnych skandali finansowych ani seksualnych{{r|Bloom}}<ref name=timeworld>{{Cytuj pismo | autor = Harold Bloom | tytuł = Billy Graham | url = http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1653276,00.html | czasopismo = Time World, Wednesday | data = Aug. 15, 2007 | data dostępu = 2011-11-21}}</ref>. Mieszkał w skromnym domu, nie przyjmował „ofiar miłości”, pobierał stałą pensję od swojej misji (BGEA), odrzucił oferty z telewizji (milion dolarów) oraz Hollywoodu, nigdy nie zbudował „Kościoła Billy’ego Grahama”{{r|Duffy}}. Gdy kończył służbę, 96% Amerykanów określało siebie jako wierzących, a liczba [[Ewangelikalizm|ewangelikalnych]] chrześcijan osiągnęła 40%{{r|timeworld}}. Gdy zaczynał służbę ewangelizacyjną, naród amerykański poszukiwał nowej tożsamości religijnej. Graham miał wielki wpływ na jej kształtowanie. Stworzył nowy typ kultury religijnej, bazujący na mediach<ref>{{Cytuj pismo | autor = Uta Andrea Balbier | tytuł = ’Billy Graham’s Crusades In the 1950s: Neo-Evangelicalism Between Civil Religion, Media, and Consumerism | url = http://www.ghi-dc.org/files/publications/bulletin/bu044/bu44_071.pdf | czasopismo = Bulletin of the GHI | wydawca = German Historical Institute | oznakowanie = 44 | data = Spring 2009 | strony = 71 | data dostępu = 2012-01-05}}</ref>, zacierał różnice pomiędzy polityką a religią, a apolitycznych amerykańskich chrześcijan zachęcił do angażowania się w politykę<ref>{{Cytuj pismo | autor = Uta Andrea Balbier | tytuł = ’Billy Graham’s Crusades In the 1950s: Neo-Evangelicalism Between Civil Religion, Media, and Consumerism | url = http://www.ghi-dc.org/files/publications/bulletin/bu044/bu44_071.pdf | czasopismo = Bulletin of the GHI | wydawca = German Historical Institute | oznakowanie = 44 | data = Spring 2009 | strony = 79-80 | data dostępu = 2012-01-05}}</ref>.
 
Jednak w jego rodzinnym stanie nie popierał go Kościół episkopalny, a także znaczna część baptystów. Jeden z jego biografów, Stanley High, ocenił, że zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i Wielkiej Brytanii, miał większe wsparcie ze strony prezbiterian niż baptystów<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = High | imię = Stanley | tytuł = Billy Graham The Personal Story Of The Man His Message And His Mission | url = https://archive.org/stream/billygrahamthepe007977mbp#page/n7/mode/2up | wydawca = McGraw-Hill Book Company | miejsce = New York | rok = 1956}}</ref>. Grahama wspierali niemieccy biskupi luterańscy, tacy jak [[Otto Dibelius]] oraz [[Hanns Lilje]]<ref>{{Cytuj pismo | autor = Uta Andrea Balbier | tytuł = Billy Graham in West Germany: German Protestantism between Americanization and Rechristianization, 1954–70 | url = http://www.zeithistorische-forschungen.de/site/40209072/default.aspx | czasopismo = Zeithistorische Forschungen | data = 7 (2010) | data dostępu = 2011-12-10}}</ref>.
 
Graham głosił w latach 1949 do 2005. W tym czasie dokonało się wiele zmian w Ameryce i na świecie, jak również w chrześcijaństwie. Zniesiono komunizm, pojawiły się nowe ruchy społeczne i nurty teologiczne, [[Zespół nabytego niedoboru odporności|AIDS]] stało się problemem globalnym, jednak przesłanie Grahama pozostało dokładnie to samo – świat zmierza do destrukcji<ref>{{Cytuj stronę | autor = Michael G. Long | tytuł = The legacy of Billy Graham: critical reflections on America’s greatest evangelist | url = https://books.google.com/books?id=pVAeaDLnCJoC&pg=PA4&lpg=PA4&dq=#v=onepage&q&f=false | opublikowany = Westminster John Knox Press | rok = 2008 | strony = 4, 7}}</ref>. Kazania Grahama badane z punktu widzenia teologicznego, etycznego, [[homiletyka|homiletycznego]] oraz estetycznego niejednokrotnie nie spełniają podstawowych zaleceń tych dyscyplin i tym samym jego sukces staje się zagadką. Większość ludzi „nawrócona” na jego ewangelizacjach prędzej czy później wracała do swoich grzechów. Jednak niektórzy z nich zmieniali swój tryb życia, stawali się religijni, a ich religijność – jak ocenia Thomas G. Long – przekraczała nawet poziom Grahama<ref name = Long10>{{Cytuj stronę | autor = Michael G. Long | tytuł = The legacy of Billy Graham: critical reflections on America’s greatest evangelist | url = https://books.google.com/books?id=pVAeaDLnCJoC&pg=PA10&lpg=PA10&dq=#v=onepage&q&f=false | opublikowany = Westminster John Knox Press | rok = 2008 | strony = 10}}</ref>.
 
Latem 1949 roku, Charles Templeton, wtedy współpracujący z Grahamem ewangelista, podczas przygotowań do kampanii w Los Angeles poradził mu, by zmodernizował swój sposób głoszenia i nie robił tego w taki sposób jak 50 lat temu – „musisz się nauczyć nowego żargonu, bo inaczej nie odniesiesz sukcesu”. Graham odpowiedział: „Nie jest jeszcze za późno, by zostać farmerem”<ref name = Duffy>{{Cytuj pismo | autor = Nancy Gibbs | autor2 = Michael Duffy | tytuł = Why Christopher Hitchens Is Wrong About Billy Graham | url = http://www.time.com/time/nation/article/0,,1662757,00.html | czasopismo = Time Magazine | data = Tuesday, Sept. 18, 2007 | data dostępu = 2011-11-07}}</ref>. Po kampanii w Los Angeles oskarżano go, że zamierza cofnąć religię o sto lat. Graham odpowiedział, że nie zamierza cofać religii o zaledwie 100, ale 1900 lat, do czasów [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]]{{r|baptisthistory}}. Templeton stał się [[agnostycyzm|agnostykiem]], stwierdzając, że znaczna część nauczania Grahama, to „dziecinne nonsensy”<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Aikman | imię = David | tytuł = Billy Graham: His Life and Influence | rok = 2007 | strony = 63}}</ref>.
 
Teolodzy chrześcijańscy na ogół nie zajmowali się oceną Grahama i uważali, że jest niewart krytyki, niemniej niektórzy wytykali mu anachronizm, braki w teologicznym przygotowaniu, przyznając jednocześnie, że jego praca ewangelizacyjna daje pozytywne efekty oraz że jest on głęboko religijny. Krytykę ze strony teologów rozpoczął [[Reinhold Niebuhr]] w 1957 roku<ref name = Long_XII-XIII>{{Cytuj książkę | nazwisko = Long | imię = Michael G. | tytuł = The legacy of Billy Graham: critical reflections on America’s greatest evangelist | wydawca = Westminster John Knox Press | rok = 2008 | strony = XII-XIII}}</ref>, który wytknął Grahamowi, iż traktuje „krew Chrystusa” jako panaceum na wszystko, jako środek uwalniający od wszelkich grzechów, nie mówi natomiast nic o doświadczeniach, jakie czekają w życiu każdego chrześcijanina<ref name = Long10 /><ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Miller | imię = Steven Patrick | tytuł = Billy Graham and the rise of the republican south | url = https://books.google.com/books?id=6hFOSw3U2ckC&pg=PA23&lpg=PA23&dq=#v=onepage&q&f=false | wydawca = University of Pennsylvania Press | rok = 2009 | strony = 23}}</ref>. Niebuhr zarzucił też Grahamowi obskurantyzm{{r|century}}. W roku 1960 [[William G. McLoughlin]], chrześcijański historyk, zarzucił Grahamowi anachronizm i ożywienie fundamentalizmu{{r|Long_XII-XIII}}. McLoughlin nazwał go też nieoficjalnym kapelanem Białego Domu, który pomaga dla Eisenhowera Nixona przy podejmowaniu decyzji<ref>{{Cytuj książkę | autor = William G. McLoughlin | tytuł = Revivals, Awakenings, and Reform | wydawca = The University of Chicago | miejsce = Chicago | rok = 1980 | strony = 186 | isbn = 0-226-56092-9}}</ref>.
Linia 251:
Na swoich krucjatach zarówno protestantów, jak i [[katolicyzm|katolików]] odsyłał do swoich Kościołów{{r|Climo}}. Z tego powodu fundamentaliści protestanccy z [[Pas biblijny|Południa]] uważają go za fałszywego proroka, zwodziciela i agenta Antychrysta. Ich zdaniem 80% nawróceń, jakie miały miejsce pod wpływem wystąpień Grahama, jest powierzchownych i krótkotrwałych. Wielu spośród „nawróconych” nadal uczęszcza do Kościoła katolickiego lub liberalnych Kościołów protestanckich, co zdaniem owych krytyków jest dowodem na brak nawrócenia, zaś większość „uwolnień” dotyczy spraw trywialnych, np. uwolnienia z nałogu nikotynowego. Krytycy zarzucają mu, że tylko 2% „nawróconych” nie było przedtem chrześcijanami. Wytyka mu się ekumenizm zarówno w stronę Kościoła katolickiego („koń trojański”)<ref group ="uwaga">Wiele jego krucjat przeprowadzonych zostało we współpracy z Kościołem katolickim. Podczas krucjaty w [[Milwaukee]] (1978), abp [[Rembert Weakland]] wysłał list do kapłanów swojej diecezji z instrukcją, by udzielili Grahamowi wsparcia. Krucjata w Polsce (1978) była finansowana m.in. przez Kościół katolicki, a kapłani katoliccy dzielili z nim mównicę. Głosił w [[Kościół św. Anny w Krakowie|kościele św. Anny]] w Krakowie. ({{Cytuj stronę | autor = Wilson Ewin | tytuł = Evangelism: (Billy Graham) The Trojan Horse of the 1990's | url = https://web.archive.org/web/20101028012752/http://cephas-library.com/evangelicism_the_trojan_horse_of_the_1990s.html | opublikowany = Cephas Ministry Inc | data dostępu = 2014-08-26}}, {{Cytuj stronę | tytuł = Billy Graham’s Sad Disobedience to the Word of God | url = https://web.archive.org/web/20120728141556/http://www.wayoflife.org/files/category-billy-graham.html | opublikowany = Way of Life Literature | data = 2010-10-12 | data dostępu = 2014-08-26}})</ref>, jak i liberalnych Kościołów protestanckich<ref>{{Cytuj stronę | tytuł = Billy Graham’s Active Role in Satanic Ritual Abuse | url = http://www.thewatcherfiles.com/billy.htm | opublikowany = Cutting Edge | data dostępu = 2001-11-06}}</ref><ref name = Aikman256>{{Cytuj książkę | autor = David Aikman | tytuł = Billy Graham: His Life and Influence | rok = 2007 | strony = 256}}</ref>. Zarzuca mu się współpracę z [[Wolnomularstwo|masonerią]]<ref>{{Cytuj stronę | tytuł = Dr. Graham’s Organization Denies That He Is A Freemason !! | url = https://web.archive.org/web/20131115012824/http://www.cuttingedge.org:80/News/n1098.cfm | opublikowany = The Cutting Edge | data dostępu = 2001-11-06}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | tytuł = Billy Graham Worships. The Masonic Phalic God | url = http://www.despatch.cth.com.au/Misc/Graham3.htm | opublikowany = Endtime Ministries | data dostępu = 2011-11-06}}</ref>.
 
Z punktu widzenia fundamentalnych protestantów, protestanci liberalni byli odstępcami, ponieważ wyparli się kluczowych doktryn biblijnych, takich jak nieomylność Pisma Świętego, narodzenie z dziewicy, bóstwo Chrystusa i Jego fizyczne zmartwychwstanie. Katolicy natomiast nie są dla nich nawet prawdziwymi chrześcijanami, ponieważ oprócz wiary w Chrystusa mają jeszcze [[Magisterium Kościoła]], któremu muszą się podporządkować. Krytyka Grahama ze strony fundamentalistów odbywa się na dziesiątkach tysięcy stron internetowych. Cytują oni wypowiedzi Grahama z początku lat 50., w których krytykował zarówno liberalnych protestantów, jak i katolików. Graham na przestrzeni sześćdziesięciu lat tak naprawdę nie zmienił swego teologicznego przesłania, ale stał się bardziej tolerancyjny. W 1978 w wywiadzie dla ''[[McCall's]]'' przyznał, że stał się bardziej tolerancyjny, a jego kontakty z katolikami i luteranami, oddaliły go od tradycji południowych baptystów i pomogły mu w ewolucji jego nastawienia do innych tradycji chrześcijańskich{{r|Aikman256}}.
 
31 maja 1997 roku, w programie [[Robert Schuller|Roberta Schullera]] powiedział, że [[islam|muzułmanie]], [[buddyzm|buddyści]] oraz wyznawcy innych religii mogą być zbawieni, o ile żyją zgodnie ze swoim sumieniem<ref name = Aikman258>{{Cytuj książkę | autor = David Aikman | tytuł = Billy Graham: His Life and Influence | rok = 2007 | strony = 258}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | autor = Robert E. Kofahl | tytuł = Billy Graham Believes Catholic Doctrine of Salvation Without Bible, Gospel, or Name of Christ | url = http://www.biblebb.com/files/tonyqa/tc00-105.htm | opublikowany = Bible Bulletin Board | data dostępu = 2011-11-06}}</ref>. Wywołało to wielkie kontrowersje w środowisku fundamentalistycznych protestantów<ref>{{Cytuj stronę | tytuł = Billy Graham Exposed! Billy Graham is a Great Deceiver | url = http://www.jesus-is-savior.com/Wolves/billy_graham_exposed.htm | autor = Texe Marrs | data dostępu = 2011-11-06}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | tytuł = Billy Graham Denies Christ | url = http://pursuingtheword.blogspot.com/2010/09/billy-graham-denies-christ.html | opublikowany = Pursuing the Word | data dostępu = 2011-11-06}}</ref>.
 
Przynależność konfesyjna Grahama traktowana zwykle była w środowisku baptystycznym jako powód do chluby, niemniej często to się wiązało z problematycznymi elementami, ze względu na jego ekumenizm. Graham pozytywnie wypowiadał się o papieżach, Jana Pawła II uznał za wzór głosiciela Chrystusa, prowadził ewangelizacje w świątyniach katolickich i prawosławnych, uznawał chrzest niemowląt, sprzeciwiał się akcjom nawracania Żydów. Wpływało to na nieufność względem Grahama w jego własnym środowisku, a także wrogość{{r|Zielinski12}}.
 
Reputacja Grahama została nadszarpnięta podczas afery Watergate, ponieważ był bliskim przyjacielem Nixona<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Miller | imię = Steven P. | tytuł = Billy Graham and the Rise of the Republican South | url = https://books.google.com/books?id=6hFOSw3U2ckC&printsec=frontcover&hl=pl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false | wydawca = University of Pennsylvania Press | miejsce = Philadelphia | rok = 2009 | data dostępu = 2011-11-06}}</ref>. Po roku 1974 obniżyła się popularność Grahama w USA, co przełożyło się na miejsce zajmowane dotychczas w rankingu najbardziej podziwianych ludzi na świecie (w latach 1969-1974 był na drugim miejscu), spadł również nakład miesięcznika „Decision” (w roku 1974 uzyskał rekordowy nakład – 5 milionów egzemplarzy){{r|Chrz1978}}<ref group="uwaga">Nixon był świadom, że afera może zaszkodzić Grahamowi i dlatego po ujawnieniu afery wydał polecenie dla swej administracji, by nie dopuszczać doń Grahama.</ref>. W roku 2002 ujawniono magnetofonowe nagrania rozmów z prezydentem [[Richard Nixon|Nixonem]] z 1972 roku („taśmy Watergate”), w których zgodził się ze stwierdzeniem Nixona, że Żydzi kontrolują amerykańską prasę. Graham po ujawnieniu nagrań wyznał, że nie pamięta tej rozmowy, niemniej przeprasza Żydów za swoje komentarze<ref>{{Cytuj książkę | autor = Achim Nkosi Maseko | tytuł = Church Schism & Corruption | url = https://books.google.com/books?id=gC93bLKtMqMC&pg=PA400&lpg=PA400&dq=%22Gerald+R.+Ford%22+funeral+%22Billy+Graham%22&source=bl&ots=87bhk6fVwD&sig=0Hw580v1EcQBr9uRnsISD62O-KE&hl=pl&ei=3KPaTobXBMPz-gb0-uzoDg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6&sqi=2&ved=0CE8Q6AEwBQ#v=onepage&q=%22Gerald%20R.%20Ford%22%20funeral%20%22Billy%20Graham%22&f=false | wydawca = | miejsce = Durban | rok = 2008 | strony = 400 | isbn = 978-1-4092-2186-9}}</ref><ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Billy Graham Apologizes for '72 Remarks | url = http://articles.latimes.com/2002/mar/02/news/mn-30761 | czasopismo = Los Angeles Times | data = 2002-03-002 | data dostępu = 2011-11-06}}</ref>. W 2009 roku ujawniono kolejne taśmy, w których Graham używa sformułowania „synagoga Szatana”<ref>{{Cytuj pismo | url = https://www.usatoday.com/news/religion/2009-06-24-graham-tapes_N.htm | autor = Cathy Lynn Grossman | tytuł = In Nixon tapes, Billy Graham refers to 'synagogue of Satan’ | wydawca = USA Today | data dostępu = 2012-01-15 | data = 2009-06-24}}</ref>. [[Christopher Hitchens]] nazwał Grahama „okropnym złym człowiekiem” (''a disgustingly evil man''){{r|Duffy}}.
 
Graham przyjaźnił się i utrzymywał kontakt z wieloma prezydentami. Przyjaźń ta nie odbywała się w teologicznej próżni. Ich perspektywa była odmienna od fundamentalnej perspektywy południowych baptystów, do których należał Graham. Ta jego teologiczne otwartość stała się czynnikiem generującym krytyczne oceny<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Aikman | imię = David | tytuł = Billy Graham: His Life and Influence | rok = 2007 | strony = 255}}</ref>. Grahamowi wytyka się zwłaszcza przyjaźń z dwoma najbardziej kontrowersyjnymi prezydentami USA (Nixon i Clinton){{r|revues}}, oraz fakt, że zbyt gorliwie zwalczał komunizm i tym samym oddalał się od swego prawdziwego powołania, jakim było głoszenie Ewangelii<ref>{{Cytuj książkę | autor = Nancy Gibbs & Michael Duffy | tytuł = The Preacher and the Presidents: Billy Graham in the White House | miejsce = New York, NY: Center Street | rok = 2007}}</ref>. W swoich publicznych wystąpieniach bywał ekstrawagancki i potrafił uderzyć w nutę katastroficzną (Ameryka wkrótce upadnie tak, jak upadł Rzym i Niemcy)<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Ellwood | imię = Robert S. | tytuł = 1950, crossroads of American religious life | url = https://books.google.com/books?id=1_JKpFNHcmoC&pg=PA198&lpg=PA198&dq=#v=onepage&q&f=false | wydawca = Westminster John Knox Press | rok = 2000 | strony = 198 | data dostępu = 2011-11-06}}</ref>. Cecil Bothwell, polityk i pisarz, wytknął Grahamowi, że popierał wszystkie interwencje zbrojne Stanów Zjednoczonych w ciągu 60 lat. Graham krytykował nawet Kinga za sprzeciw wobec wojny w Wietnamie<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Bothwell | imię = Cecil | tytuł = The Prince of War: Billy Graham’s Crusade for a Wholly Christian Empire | url = https://books.google.com/books?id=YbjPlW5j8bIC&printsec=frontcover&hl=pl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false | wydawca = Brave Ulysses Books | miejsce = Asheviile, N.C. | rok = 2007 | isbn = 978-0-6151-6272-0}}</ref>.
 
== Nagrody i wyróżnienia ==
[[Plik:Ruth and Billy Graham Congressional Gold Medal.jpg|thumb|Medal kongresu]]
Graham otrzymał wiele nagród i wyróżnień, był też często wyróżniany przez badaczy, określany jako ''Greatest Living American'', zaliczany do najbardziej podziwianych ludzi w Stanach Zjednoczonych oraz na świecie{{r|satevepost}}. Według [[United States Postal Service]] Graham jestbył jednym z nielicznych Amerykanów, poza urzędującym prezydentem, który możemógł otrzymać pocztę zaadresowaną na jego imię oraz nazwę kraju: „Billy Graham, America”<ref name="century">{{Cytuj stronę |tytuł= The Billy pulpit: Graham’s career in the mainline |url= http://www.beliefnet.com/Faiths/Christianity/2004/07/The-Billy-Pulpit.aspx |opublikowany= Christian Century |data = 2003-11-15 | strony = 2 | data dostępu =2007-08-18}}</ref>.
 
Uzyskał siódme miejsce na liście najbardziej podziwianych osób XX wieku [[Instytut Gallupa|Instytutu Gallupa]]. W latach 1948–2010 był najczęściej pojawiającą się osobą na liście najbardziej podziwianych ludzi Instytutu Gallupa (54 razy, Reagan 31 razy){{r|century}}<ref name = sunrise>{{Cytuj stronę | autor = Greg Hanson | url = http://www.sunriseonline.ca/sermons/wwjs2_billygraham.html | tytuł = What Would Jesus Say to... Billy Graham? | opublikowany = Sunrise Wesleyan Church | data dostępu = 2011-11-27}}</ref>. W latach 1969–1974 był na drugim miejscu tej listy<ref name = Chrz1978>{{Cytuj pismo | tytuł = Billy Graham | czasopismo = Chrześcijanin | oznaczenie = 9 | rok = 1978 | strony = 7}}</ref>.
 
W 1967 roku został pierwszym protestantem, który otrzymał doktorat honoris causa od [[Belmont Abbey College]], rzymskokatolickiej uczelni, co wywołało zaskoczenie zarówno w środowisku katolickim, jak i protestanckim<ref>{{Cytuj stronę | nazwisko = Friedman | imię = Corey | opublikowany = Gaston Gazette | url = http://www.gastongazette.com/articles/belmont-38887-president-abbey.html | tytuł = Former Belmont Abbey College president dies at 85| data = 2009-10-10 | data dostępu = 2011-11-25}}</ref>. Graham otrzymał wiele doktoratów honoris causa od licznych amerykańskich i zagranicznych instytucji. W 1981 roku od [[Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie|ChAT-u]]<ref>[[Jerzy Gryniakow]], ''Sprawozdanie z działalności ChAT w Warszawie za rok akademicki 1980/81'', Rocznik Teologiczny XXIII, z. 2/1981, s. 152.</ref> i był to jego 27. doktorat honorowy<ref group="uwaga">W 1959 roku miał trzy honorowe doktoraty. ({{Cytuj pismo | tytuł = Billy Graham: his History and his Message | czasopismo = The Sydnay Morning Herald | data = 1959-04-09}}). Odmówił przyjęcia około dwudziestu doktoratów.</ref>.
 
W 1971 roku otrzymał nagrodę od [[National Conference for Community and Justice|National Conference of Christians and Jews]]{{r|demossnews}}. Po ujawnieniu taśm z rozmów z Nixonem, [[Abraham Foxman]] z [[Anti-Defamation League]] wezwał Grahama do zwrócenia nagrody<ref>{{Cytuj stronę | tytuł = Rabbi: ADL ‘defamed’ Billy Graham | url = http://www.wnd.com/?pageId=13071 | opublikowany = WorldNetDaily | data = 2002-03-008 | data dostępu = 2011-11-25}}</ref>. Otrzymał też National Interreligious Award od [[American Jewish Committee]] za wysiłki na rzecz żydowsko-chrześcijańskiego pojednania; komitet nazwał go jednym z największych chrześcijańskich przyjaciół Żydów stulecia<ref name ="nytimes03172002">{{Cytuj pismo | autor = David Firestone | tytuł = Billy Graham Responds to Lingering Anger Over 1972 Remarks on Jews | url = https://www.nytimes.com/2002/03/17/us/billy-graham-responds-to-lingering-anger-over-1972-remarks-on-jews.html | czasopismo = New York Times | data = 2002-03-17 | data dostępu = 2011-11-25}}</ref>.
Linia 297:
15 czerwca 2006 roku [[Południowa Konwencja Baptystów]] postawiła w [[Greensboro (Karolina Północna)|Greensboro]] posąg z brązu dla Grahama, upamiętniający jego zasługi dla ich kościoła<ref>{{Cytuj stronę | autor = Jeff Robinson | tytuł = Southern Baptists dedicate statue of Billy Graham | url = https://web.archive.org/web/20130318113425/http://www.bpnews.net/bpnews.asp?ID=23478 | opublikowany = Baptist Press | data dostępu = 2011-11-22}}</ref>.
 
31 maja 2007 roku, 27 milionów dolarów zostało przekazanych na rzecz ''Billy Graham Library'' (Biblioteki Billy’ego Grahama) w Charlotte. W uroczystości uczestniczyli byli prezydenci [[Jimmy Carter]], [[George H.W. Bush]], oraz [[Bill Clinton]]{{r|abcnews}}. Autostrada w Charlotte otrzymała imię Grahama<ref name = washpostburial>{{Cytuj pismo | tytuł = A Family at Cross-Purposes | url= https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/12/12/AR2006121201338.html | czasopismo = Washington Post | data = 2006-12-13 | data dostępu = 2011-10-28}}</ref>, podobnie jak I-240 w pobliżu domu Grahama w Asheville. Graham gościł na pierwszej okładce pism: ''Time'', ''Newsweek'', ''Life'', ''U.S. News and World Report'', ''Parade'' i wielu innych<ref>{{Cytuj stronę | tytuł = Billy Graham Crusade | url = http://www.tunepiano.com/graham.htm | opublikowany = In-Tune Productions | data = 2009 | język = en | data dostępu = 2011-11-20}}</ref>.
 
== Książki ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Billy_Graham”