Wolna elekcja: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 52815433 autora 91.227.196.4 (dyskusja) Znacznik: Anulowanie edycji |
m lit., dr. red. |
||
Linia 24:
[[Elekcja 1573|Pierwsza wolna elekcja]] zgromadziła rekordowo dużo szlachty (40-50 tys.), na następne nie przyjeżdżało już tak wielu głosujących. Na drugiej wolnej elekcji, która odbyła się w 1575 r. w porównaniu do pierwszej stawiło się tylko 12 tys. osób (z [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]] przybyły zaledwie 2 osoby). Na elekcję 1668 przybyło pieszo aż 2 tysiące Mazurów – biednej szlachty mazowieckiej nie stać było na konie, a do Warszawy mieli blisko.
Wolna elekcja była systemem, który osłabiał władzę [[król]]a, stawała się powodem do kłótni między głosującymi województwami (spory o kandydatów do tronu) a przede wszystkim dawała możliwość ingerowania obcych dynastii do spraw państwa polsko-litewskiego. Projekt reformy elekcji w 1589 został odrzucony<ref>[[Jan Zamoyski]] ''na sejmie 1589 roku wystąpił z oryginalnym projektem reformy elekcji, który w akcie elekcyjnym dopuszczał rządy większości nawet nieabsolutnej. Jego „Modus electionis regis”, podany na sejm w 1589 r., znosił zasadę viritim i zastępował ją wyborami dwustopniowymi. Kandydatów na zjeździe elekcyjnym miano obierać większością 2/3 głosów; o ile tej nie udało się osiągnąć, w powtórnym głosowaniu decydować miała absolutna większość („większa liczba”). Każde województwo posiada na elekcji tyle głosów, ile zawiera powiatów. Te obierają króla większością 3/4 głosów; gdy większości takiej nie ma, antagoniści z 2 najliczniejszych stronnictw – projekt nie przewiduje właściwie rozłamu na więcej jak na 2 obozy
[[Konstytucja 3 maja]] z uwagi na ''doznane klęski bezkrólewiów peryodycznie rząd wywracających'' wprowadzała ''tron elekcyjnym przez familie'', uznając elektora saskiego [[Fryderyk August I|Fryderyka Augusta]] za następcę Poniatowskiego, wobec braku męskich potomków elektora następcą miał być jego zięć ''za zgodą stanów zgromadzonych, [[Maria Augusta Wettyn|córce jego]] dobrany'' (...) ''zachowując przy narodzie prawo, żadnej preskrypcyi podpadać nie mogące, wybrania do tronu drugiego domu po wygaśnieniu pierwszego'' (art. VII), co 25 lat miano rozważać poprawki do Konstytucji (art. VI).
Linia 146:
* [[Emanuel Bragança]], infant portugalski
* [[Stanisław Leszczyński]], wojewoda poznański, były król
| '''12 września 1733''' || 11697 || [[Plik:Mányoki Stanislaus Leszczyński.png|75px]]<br />'''Stanisław I Leszczyński''' ||rowspan=2| Wybór Stanisława Leszczyńskiego nie został zaakceptowany przez część szlachty, jak i państw europejskich. Po wyborze króla doszło więc
|-
| || '''5 października 1733''' || 906<ref name=autonazwa1>Jerzy Dunin-Borkowski i Mieczysław Dunin-Wąsowicz, ''Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III.'' Lwów 1910, s. VI.</ref> || [[Plik:King Augustus III of Poland.jpg|75px]]<br />'''August III Wettyn'''
Linia 162:
[[Plik:Plac Pole Elekcyjne w Warszawie.jpg|thumb|Plac Pole Elekcyjne na warszawskiej Woli, widoczny [[pomnik Electio Viritim]]]]
* [[Pole Elekcyjne na Woli]] zostało upamiętnione [[Pomnik Electio Viritim|pomnikiem Electio Viritim]] odsłoniętym w 1997<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Grzesiuk-Olszewska | imię = Irena | tytuł = Warszawska rzeźba pomnikowa | wydawca = Wydawnictwo Neriton | miejsce = Warszawa | data = 2003 | strony = 198 | isbn = 83-88973-59-2}}</ref>.
* W październiku 2010 placowi zlokalizowanemu w rejonie ul. [[Ulica Obozowa w Warszawie|Obozowej]] i J. Ostroroga, na którym znajduje się pomnik Electio Viritim, nadano nazwę ''Pole Elekcyjne''<ref>{{Cytuj stronę | url = http://edziennik.mazowieckie.pl/#/legalact/2010/6645/ | tytuł = Uchwała nr XCII/2708/2010 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 7 października 2010 r. w sprawie nadania nazwy placowi w Dzielnicy Wola m.st. Warszawy | praca = Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego nr 209 poz. 6645
* Elekcje Henryka Walezego (1573) i Augusta III (1733) przeprowadzone na terenie wsi Kamion upamiętnia tablica umieszczona w 1996 na fasadzie [[Konkatedra Matki Bożej Zwycięskiej w Warszawie|konkatedry Matki Bożej Zwycięskiej]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Ciepłowski | imię = Stanisław | tytuł = Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w. | wydawca = Argraf | miejsce = Warszawa | data = 2004 | strony = 88 | isbn = 83-912463-4-5}}</ref>.
* [[Kamionkowskie Błonia Elekcyjne]], których nazwa upamiętnia elekcje na terenie wsi Kamion.
| |||