Franciszek Ferdynand Habsburg: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
rozbudowa w opracowaniu o podaną pozycję. |
m drobne redakcyjne |
||
Linia 43:
== Życie ==
Urodził się jako najstarszy syn arcyksięcia [[Karol Ludwik (arcyksiążę austriacki)|Karola Ludwika]] i jego drugiej żony – arcyksiężnej [[Maria Annunziata Burbon-Sycylijska|Marii Annunziaty]], księżniczki [[Sycylia|Sycylii]] i [[Neapol]]u. Arcyksiążę Franciszek Ferdynand w bardzo młodym wieku wstąpił do wojska. Bardzo szybko awansował. Przez długi okres nie pełnił żadnych ważnych funkcji publicznych. Często podróżował, a czas wolny spędzał na polowaniach w towarzystwie wysokich rangą dostojników państwowych. Wychowawcą arcyksięcia był jezuita Onno Klop. Franciszek Ferdynand uzyskał wszechstronne wykształcenie, choć z uwagi na wpojone przez wychowawcę poglądy, cieszył się opinią konserwatysty i klerykała<ref>H. Batowski, ''Rozpad Austro-Węgier 1914-1918. Sprawy narodowościowe, działania dyplomatyczne'', Wrocław-Warszawa-Kraków 1965, s. 63.</ref>. Opanował dobrze arkana dyplomacji, wojskowości i ekonomii. W przeciwieństwie do wykazującego zdolności lingwistyczne stryja [[Franciszek Józef I|Franciszka Józefa]] posługiwał się w praktyce wyłącznie językiem niemieckim, .
W rzeczywistości o wczesnych poglądach arcyksięcia niewiele wiadomo, ponieważ od najmłodszych lat był człowiekiem ostrożnym i niechętnie ujawniał swoje opinie. W dzieciństwie odseparowany od innych dzieci wyrósł na człowieka nieśmiałego, powściągliwego i wyobcowanego, co często było dobierane jako zarozumialstwo i pogarda. Był osobą głęboko wierzącą, ale daleką od nietolerancji. Stronił od ludzi fałszywych i zabiegających o jego względy, co również nie przysparzało mu popularności. Powszechnie uznawany za konserwatystę, z kolei w niektórych kołach dworskich i przez samego starego cesarza podejrzewany był o hołdowanie ideom liberalnym<ref name=zabic>{{Cytuj książkę | autor = Greg King, Sue Woolmans| tytuł = Zabić arcyksięcia| wydawca = Znak| miejsce = Karów| rok = 2014| strony = | isbn = 978-83-240-2504-6}}</ref>.
Linia 49:
Arcyksiążę był osobą bardzo majętną. Odziedziczył po [[Franciszek V Habsburg-Este|Franciszku V]] ostatnim przedstawicielu modeńskiej linii Habsburgów znaczne dobra i roszczenia do tronu Księstwa Modeny. Jego stałą siedzibą był zamek [[Konopiszte]] w środkowych Czechach zakupiony w 1877 roku od rodziny [[Lobkovic|Lobkowiczów]]. Na zamku arcyksiążę odbywał ważne spotkania z różnymi osobistościami życia politycznego Austro-Węgier i Niemiec. Podejmował między innymi cesarza [[Wilhelm II Hohenzollern|Wilhelma II]], z którym uzgadniał aspiracje dynastyczne i terytorialne obydwu mocarstw. Następcą tronu został po śmierci syna Franciszka Józefa, [[Rudolf Habsburg-Lotaryński|arcyksięcia Rudolfa]] oraz brata cesarza [[Maksymilian I (cesarz Meksyku)|Maksymiliana]], cesarza [[Meksyk]]u i swojego ojca Karola Ludwika.
Franciszek Ferdynand i cesarz [[Franciszek Józef]] nigdy nie pałali do siebie sympatią. Po śmierci [[Rudolf Habsburg|arcyksięcia Rudolfa]] stał się drugim człowiekiem w kolejce do korony (po swoim ojcu), a następnie pierwszym, ale nigdy oficjalnie nie otrzymał tytułu następcy tronu. Po śmierci ojca przez pewien czas cesarz faworyzował młodszego brata Franciszka [[Otto Franciszek Austriacki|Ottona]], skandalistę i pijaka<ref name=zabic/>. Franciszek Ferdynand został odsunięty na dalszy plan, co zmieniło się dopiero po jego powrocie do zdrowia (cierpiał na [[Gruźlica człowieka|gruźlicę]]).
Choroba przeszkodziła mu w szybkim ożenku, podobnie jak niechęć do kandydatek "równych pochodzeniem", które uważał za mało atrakcyjne pod względem urody i intelektu<ref name=zabic/>. Planowano go wyswatać z Heleną orleańską, córką hrabiego Paryża, Heleną Romanow i Marią Krystyną von Habsburg-Teschen.
Linia 64:
Monarcha usiłował odwieźć bratanka od pomysłu ożenku, ale spotkał się ze zdecydowanym sprzeciwem. Arcyksiążę nie zdecydował się na zrezygnowanie z praw do tronu, ale nie chciał także opuścić ukochanej kobiety. Ostatecznie Franciszek Józef zgodził się na ślub (uległ m.in. groźbie samobójstwa Franciszka Ferdynanda), jednak postawił swoje surowe warunki<ref name=zabic/>.
Z uwagi na różnice pomiędzy prawem austriackim i węgierskim, konkretnie ich stosunkiem do związków
Franciszek Ferdynand jednak, zgodnie ze statusem rodzinnym z 1839 roku nie mógł wziąć ślubu bez zgody cesarza. Upór następcy tronu doprowadził jednak do impasu. W kwietniu 1900 roku arcyksiążę zapewnił listownie cesarza, że jego ślub z Zofią von Chotek sprawi, że „stanę się człowiekiem chętnym do działania i szczęśliwym, zbiorę wszystkie swoje siły, by poświęcić je dobru wspólnemu”. Impas zakończył się 28 czerwca 1900 roku, gdzie w pałacu [[Hofburg]], w obecności wielu świadków, ważnych osobistości politycznych i duchownych, Franciszek Ferdynand definitywnie zrzekł się pretensji do tronu przez hrabinę von Chotek i ich przyszłe dzieci. Podpisanie przez niego takiego aktu nie satysfakcjonowało w pełni ani Franciszka Józefa ani Franciszka Ferdynanda, jednak było ''de facto'', jedynym możliwym wyjściem z tej sytuacji pozwalającym na zachowanie jedności monarchii oraz na dokonanie się tego ślubu.
Linia 72:
Sama ceremonia ślubna odbyła się 1 lipca 1900 roku w Reichstadt. Franciszek Ferdynand potraktował jako afront fakt, że nie pojawił się prawie nikt (a z ważniejszych osobistości dworu – dosłownie nikt) z jego rodziny. Oficjalnie tłumaczono to rodzinną żałobą po śmierci jednej z księżniczek Hohenzollern, jednak fakt ten nie przeszkodził rodzinie panny młodej w stawieniu się na ślub. Ceremonia, z uwagi na wyżej wymienione okoliczności była więc dużo skromniejsza niż nakazywałby status pana młodego. Jedynym akcentem sugerującym jego pochodzenie, było odśpiewanie hymnu Habsburgów po mszy świętej. Po ślubie para udała się bezpośrednio do pałacu w Konopiszte, czeskiej rezydencji Franciszka Ferdynanda, której remont sam zlecił prawie 15 lat wcześniej.
Po ślubie Zofia nadal był upokarzana: nie mogła siadać w dworskiej loży w teatrach ani korzystać z powozów należących do dworu, nie wolno jej było zajmować miejsca obok męża w oficjalnym orszaku, musiała iść z tyłu, za rodziną. W kolejnych szykanach lubował się mistrz ceremonii dworu cesarskiego książę Montenuovo (sam pochodzący z małżeństwa morganatycznego). Protesty arcyksięcia zwykle nie przynosiły skutku i
== Śmierć ==
| |||