Kąkol polny: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne |
ilustracja, drobne techniczne |
||
Linia 1:
{{Takson infobox
|
|
|
|domena= [[eukarionty]]
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
}}
[[Plik:Agrostemma githago
[[Plik:Agrostemma githago
[[Plik:Agrostemma githago seeds.jpg|mały|Nasiona]]
'''Kąkol polny''' (''Agrostemma githago'' [[Karol Linneusz|L.]]) – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[rośliny]] z rodziny [[goździkowate|goździkowatych]]. Pochodzi z [[Azja Zachodnia|zachodniej]] i [[Azja Środkowa|środkowej Azji]], [[Europa|Europy]] i [[Afryka Północna|Afryki Północnej]]. Został szeroko rozprzestrzeniony wraz z uprawami zbóż, w których rośnie jako [[chwast]]. W przeszłości był pospolity i problematyczny jako roślina trująca (powodował masowe zatrucia). Współcześnie staje się coraz rzadszy i wymaga ochrony dla zachowania. Bywa uprawiany jako roślina ozdobna.
== Rozmieszczenie geograficzne ==
Roślina nie występuje współcześnie nigdzie w naturze<ref name=firbank/>, ale przypisuje się jej pochodzenie z basenu [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]] i Azji<ref name="tischler">{{Cytuj książkę | autor = Wolfgang Tischler | tytuł = Agroekologia | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne | miejsce = Warszawa | data = 1971}}</ref>. Jako gatunek rodzimy kąkol podawany jest z północnej Afryki (od [[Libia|Libii]] po [[Maroko]]), zachodniej i środkowej Azji (od Bliskiego Wschodu po [[Syberia|Syberię]], zachodnie [[Chiny]] i [[Afganistan]]) oraz południowej Europy<ref name=grin>{{Cytuj stronę |url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=1917 |tytuł=Taxon: Agrostemma githago L. | opublikowany= Germplasm Resources Information Network (GRIN) | data dostępu = 2018-03-17}}</ref>. Jeszcze w czasach prehistorycznych, w czasie [[neolit
== Morfologia ==
Linia 33 ⟶ 34:
== Biologia i ekologia ==
; Rozwój: [[Roślina jednoroczna]]. Kwiaty są [[przedprątność|przedprątne]], w zależności od obszaru występowania i populacji mogą kwitnąć w różnych terminach<ref name=firbank/>. Populacje środkowoeuropejskie zakwitają od czerwca do lipca (sierpnia<ref name="tymrakiewicz"/>) i zapylane są przez [[owadopylność|motyle]]<ref name=seidl>{{Cytuj książkę|imię=Olga |nazwisko=Seidl |imię2=Józef |nazwisko2=Rostafiński |tytuł=Przewodnik do oznaczania roślin |miejsce=Warszawa |rok=1973 |wydawca= PWRiL}}</ref>. Nasiona dojrzewają równocześnie z nasionami zbóż, wśród których rośnie kąkol<ref name="tymrakiewicz"/>, tj. w sierpniu i wrześniu<ref name=henneberg/>. Po dojrzeniu nasion rośliny zamierają<ref name=firbank/>. W glebie nasiona zachowują zdolność kiełkowania najwyżej przez jeden rok<ref>{{Cytuj książkę |imię=Horst |nazwisko=Klaasen |imię2=Joachim |nazwisko2= Freitag |tytuł=Profesjonalny atlas chwastów |wydawca= Limbergerhof|data=2004}}</ref>. Nasiona rozprzestrzeniane są głównie w wyniku zebrania owocujących roślin wraz z rośliną uprawianą. Jeśli owoce nie zostaną zebrane nasiona rozsiewają się zwykle w odległości do 1 m od rośliny macierzystej, wyrastając w takiej sytuacji w kolejnym roku w dużym zwarciu<ref name=firbank/>. Jeśli zebrane zostaną wraz ze zbożami
; Siedlisko: [[chwast|Chwast segetalny]] – gatunek występujący niemal wyłącznie w [[agrocenoza|uprawach rolnych]]. Dawniej był pospolitym [[chwast]]em, głównie [[zboża|zbóż]], najczęściej [[Pszenica|pszenicy]] i [[żyto|żyta]]<ref name=firbank/>, zwłaszcza w [[Rośliny ozime|oziminach]]<ref name=jasiewicz/>. Rzadko rośnie w uprawach [[Rośliny strączkowe|roślin strączkowych]] i [[Rośliny okopowe|okopowych]]. Nigdzie już nie spotyka się go w środowisku naturalnym. Rzadko spotykany w sąsiedztwie pól – na przydrożach, w żywopłotach. W Szwecji obserwowany był na stromym, piaszczystym i erodującym stoku<ref name=firbank/>.
: Rośnie na wszelkich glebach, na których uprawiane są rośliny, którym towarzyszy. Mogą to być gleby piaszczyste, ilaste, gliniaste (według niektórych źródeł – te preferuje<ref name="mowszowicz_1990"/>), wapienne, zwykle zasobne w związki azotu i dobrze przewietrzone. Nie rośnie na glebach zbitych, na których stagnuje woda. [[siewka|Siewki]] dobrze rozwinięte potrafią znieść mrozy do -15 °C, ale słabsze giną. Siewki kiełkujące na powierzchni gleby łatwo wysychają<ref name=firbank/>.
: Zasiedla tereny nizinne. W Wielkiej Brytanii nie był notowany powyżej 600 m n.p.m. Najwyższe stanowiska w [[Alpy|Alpach]] miał na 1140 m n.p.m.<ref name=firbank/> W Polsce na [[Gubałówka|Gubałówce]] sięgał 1025 m n.p.m., poza tym w [[Karkonosze|Karkonoszach]] do 650, w [[Tatry|Tatrach]] do 930, a w [[Bieszczady Zachodnie|Bieszczadach Zachodnich]] do 460 m n.p.m.<ref name=jasiewicz/>
|