University of Cambridge: Różnice pomiędzy wersjami

|nazwa uczelni = Uniwersytet w Cambridge

|typ uczelni = [[Uczelniauczelnia publiczna|publiczna]]

|rektor = [[David John Sainsbury]] (Cancellorkanclerz)

|członkostwo =[[Russell Group]]<br />[[Golden Triangle (uniwersytety)|Golden Triangle]]<br />[[Europejskie Stowarzyszenie Uniwersytetów]]<br />International Alliance {{nowrap|of Research Universities}}

Każde z kolegiów jest niezależną, samorządną instytucją, dysponującą własnym majątkiem i samodzielnie pozyskującą fundusze (kolegia nie są dotowane przez państwo) oraz prowadzącą nabór studentów. Członkami kolegium są rektor, wykładowcy i naukowcy (''{{J|en|fellows}}'') oraz studenci (''{{J|en|scholars}}''), reprezentujący różne dziedziny nauki i tworzący społeczność. Rolą kolegium jest zapewnienie odpowiednich warunków bytowych swoim członkom oraz nadzór nad ich rozwojem zawodowym i procesem edukacji. Częściowo zajmują się też one kształceniem w formie prowadzonych w małych grupach seminariów (''{{J|en|supervisions}}''). Wykłady, ćwiczenia praktyczne, egzaminy oraz badania naukowe są domeną wydziałów Uniwersytetuuniwersytetu (niegdyś była to również rola kolegiów).

! style="width:120px" | Kolegium<ref group="mini">Kolejność kolegiów odpowiada kolejności, w jakiej ich studenci są przedstawiani Wicekanclerzowiwicekanclerzowi podczas ceremonii nadawania tytułów naukowych: najpierw trzy kolegia królewskie, następnie kolegia w kolejności dat ich powstania bądźlub włączenia do Uniwersytetuuniwersytetu.</ref>

Centralna administracja Uniwersytetuuczelni zajmuje budynek ''Senate House'' oraz sąsiadujący z nim od strony zachodniej kompleks budynków otaczających dwa dziedzińce (''Old Schools'').

==== Kanclerz (''{{J|en|Chancellor}}'') i Wicekanclerzwicekanclerz (''{{J|en|Vice-Chancellor}}'') ====

[[Plik:Cmglee Cambridge graduation Leszek Borysiewicz.jpg|thumb|left|200px|Wicekanclerz od 2010 do 2017 r. [[Leszek Borysiewicz]]]]
Wybierany przez Senat Kanclerzkanclerz jest statutową głową Uniwersytetuuniwersytetu, ale jego rola jest jedynie ceremonialna. Urząd ten pełniony jest dożywotnio. Aktywność publiczna Kanclerzakanclerza ogranicza się do uroczystego przyznawania honorowych stopni naukowych w trakcie urządzanej raz w roku uroczystości. Odbywa też ceremonialne wizytacje Fakultetówfakultetów oraz dokonuje otwarć nowych budynków czyi wydziałów. Po raz pierwszy Kanclerzakanclerza powołano w roku 1226{{odn|Stubbings|1995|s=23}}. Obecny Kanclerzkanclerz, wybrany w październiku 2011 Lordlord Sainsbury of Turville, jest 108 osobą pełniącą tę funkcję.

Wicekanclerz wybierany jest na siedmioletnią kadencję. Jest on najważniejszym urzędnikiem Uniwersytetuuniwersytetu zarówno w sferze administracyjnej jak i akademickiej. Posiada najwyższą władzę wykonawczą. Obecnym wicekanclerzem, wybranym w październiku 2017, jest Profesor [[Stephen Toope]].

Po raz pierwszy Wicekanclerzawicekanclerza powołano w roku 1275. Początkowo jego zadaniem było jedynie zastępowanie Kanclerzakanclerza podczas jego nieobecności bądźlub śmierci, stąd wicekanclerze powoływani byli ''[[ad hoc]]''. Od połowy XV wieku Kanclerzkanclerz zajmował się dbaniem o interesy Uniwersytetuuniwersytetu na dworze królewskim i był stale nieobecny – jego obowiązki administracyjne przejął w tym okresie Wicekanclerzwicekanclerz{{odn|Leedham-Green|1996|s=11}}.

Pięciu Prowicekanclerzyprowicekanclerzy powołuje się jako pomocników Wicekanclerzawicekanclerza. Wraz z Radą decyduje on o zakresie obowiązków każdego z nich. Urząd Prowicekanclerzaprowicekanclerza sprawowany jest przez 6 lat.

Registrariusz jest urzędnikiem odpowiedzialnym za działania służb obsługujących Uniwersytetuniwersytet, niemających bezpośredniego związku z jego działalnością akademicką. Pełni on rolę szefa administracji uniwersyteckiej. Jest z urzędu Sekretarzemsekretarzem Rady. Zgodnie ze Statutemstatutem, odpowiada on za utrzymywanie rejestru członków Uniwersytetuuniwersytetu, a także [[immatrykulacja|immatrykulowanych]] studentów, nadanych stopni, i dyplomów itp.

Urząd Registrariuszaregistrariusza jest unikatowy dla Uniwersytetu w Cambridge{{odn|500th birthday for Registrary}}. Pierwszy Registrariuszregistrariusz został powołany w roku 1506 i do jego zadań należał między innymi nadzór nad Skarbcemskarbcem Uniwersytetuuniwersytetu (''{{J|en|University Chest}}'', dosł. Skrzyniaskrzynia uniwersytecka<ref group =" uwaga">W pierwszych wiekach istnienia Uniwersytetuuniwersytetu rolę skarbca rzeczywiście pełniła skrzynia. Do dziś w biurze Registrariuszaregistrariusza przechowywana jest ponad 600-letnia skrzynia zamykana na 17 zamków. Jej poprzedniczka spłonęła podczas buntu chłopskiego, jaki ogarnął Cambridge w roku 1381. Inną pamiątką po Skrzyniskrzyni jest używane na Uniwersytecieuniwersytecie określenie tworzenia budżetu: ''{{J|en|allocations from the Chest}}'', czyli "przydziały„przydziały ze Skrzyni"skrzyni”.</ref>) oraz sporządzanie i utrzymywanie rejestrów studentów i absolwentów.

Co roku wybiera się dwóch Proktorówproktorów spośród kandydatów zaproponowanych przez kolegia. Choć jest to jeden z najstarszych urzędów Uniwersytetuuniwersytetu – pierwsi proktorzy (wówczas nazywani rektorami) byli powoływani już w połowie XIII wieku, wcześniej niż wicekanclerze, i byli najważniejszymi urzędnikami obok Kanclerzakanclerza {{odn|Leedham-Green|1996|s=11}} – ich rola jest obecnie głównie ceremonialna. Odpowiadają też oni za utrzymanie dyscypliny wśród studentów i porządku na terenie Uniwersytetuuczelni oraz organizują egzaminy. W pracy są wspomagani przez dwóch Proproktorówproproktorów oraz dwóch Zastępcówzastępców Proktorówproktorów. Zwykle najpierw przez rok sprawowany jest urząd Proproktoraproproktora, przez kolejny Proktoraproktora i na koniec przez rok – Zastępcyzastępcy Proktoraproktora. Atrybutem Proktoraproktora jest trzymana przez niego podczas oficjalnych uroczystości księga zawieszona na łańcuchu<ref group="uwaga">Stubbings, 1995: Księga ta, to Statuty„Statut UniwersytetuUniwersytetu” w wydaniu z roku 1735.</ref>.

[[Plik:The Senate House - geograph.org.uk - 548365.jpg|thumb|300px|Senate House – siedziba władz centralnych Uniwersytetuuniwersytetu. Zielone tablice służą do wywieszania wyników egzaminów.]]

Jest to naczelny kolegialny organ zarządzający Uniwersytetuuniwersytetu. Rolą Izby Regentów jest zatwierdzanie wszelkich aktów prawnych oraz istotnych decyzji podejmowanych na Uniwersytecieuczelni. Zatwierdza też ona doroczne sprawozdania finansowe, a także wybiera członków Rady Uniwersytetu i Komisji Kontrolnej.

W Składskład Izby Regentów wchodzi około 5&nbsp;0005000 członków:

* Kanclerzkanclerz, Wysokiwysoki Namiestniknamiestnik (''{{J|en|High Steward}}''), Zastępcazastępca Wysokiegowysokiego Namiestnikanamiestnika, zewnętrzni członkowie Radyrady

* Rektorzyrektorzy kolegiów

* Członkowieczłonkowie (''{{J|en|Fellows}}'') kolegiów spełniający warunek rezydencji (czyli mieszkający w odległości nie większej niż 20 mil od Kościołakościoła Uniwersyetckiegouniwersyteckiego)

* Inniinni pracownicy Uniwersytetuuniwersytetu spełniający odpowiednie wymagania jego Statutustatutu.

Oficjalne zebrania Izby Regentów (a także Senatu), zwoływane przez Kanclerzakanclerza bądźlub Wicekanclerzawicekanclerza, nazywane są Kongregacjamikongregacjami (''{{J|en|Congregations}}'').

Do roku 1926 był to najważniejszy organ zarządzający. Następnie jego prerogatywy przejęła Izba Regentów. Do zadań współczesnego Senatu należy wybór Kanclerzakanclerza oraz Wysokiegowysokiego Namiestnikanamiestnika. Członkami Senatu są wszyscy członkowie Izby Regentów, Kanclerzkanclerz, Wicekanclerzwicekanclerz oraz wszyscy członkowie Uniwersytetuuniwersytetu posiadającymający stopień magistra bądźlub wyższy.

Rada sprawuje ogólny nadzór nad administracją Uniwersytetuuniwersytetu, określa jego misję, planuje pracę i zarządza zasobami uczelni. Zarządza też ona działalnością charytatywną Uniwersytetuuniwersytetu. W skład Radyrady wchodzi Kanclerzkanclerz, Wicekanclerzwicekanclerz, 19 członków z wyboru oraz 4 członków zewnętrznych. Funkcję Sekretarzasekretarza Rady Uniwersytetu pełni Registrariuszregistrariusz.

Komisja Główna odpowiada za kwestie związane z organizacją działalności naukowej i edukacyjnej Uniwersytetuuniwersytetu.

W roku 2017 Uniwersytetuniwersytet proponował 65 kierunków studiów licencjackich w 30 dziedzinach wiedzy. W roku akademickim 2015/16 na Uniwersytecieuczelni studiowało 19&nbsp;660 osób: 12&nbsp;220 na studiach licencjackich i 7&nbsp;4407440 na studiach magisterskich. 33,2% studentów pochodziło spoza Wielkiej Brytanii (z tego 12,3% z krajów Unii Europejskiej, a 20,9% z pozostałych krajów świata){{odn|HESA 2017}}.

Od co najmniej 1456 roku{{odn|Leedham-Green|1996|s=26}} rok akademicki w Cambridge podzielony jest na trymestry:

* ''Michaelmas'' –, 1 października – 19 grudnia

* ''Lent'' –, 5 stycznia – 25 marca (24 marca w latach przestępnych)

* ''Easter'' –, 10 kwietnia – 18 czerwca (17 kwietnia – 25 czerwca, jeśli Niedzielaniedziela Wielkanocnawielkanocna wypada 20 kwietnia lub później)

Pierwsze ¾ (''{{J|en|Full Term}}'') każdego trymestru poświęcone jest na wykłady i ćwiczenia. Studenci studiów licencjackich zobowiązani są do zamieszkiwania w tym czasie naw tereniepobliżu Uniwersytetuuniwersytetu, czyli w promieniu 3trzech mil (4,82&nbsp;km) od kościoła ''St Mary the Great'' w centrum miasta. Wykłady i ćwiczenia organizowane są przez Fakultetyfakultety, przy czym uczęszczają na nie wspólnie studenci różnych kierunków (np. medycyny i weterynarii). Utrwaleniu wiedzy zdobytej na wykładach i sprawdzeniu postępów w nauce służą superwizje„superwizje” przeprowadzane kilka razy w tygodniu na terenie kolegiów przez ich członków. Bierze w nich udział nie więcej niż 3trzech studentów jednocześnie, a polegają one na omawianiu uprzednio zadanych prac pisemnych bądźlub odpytywaniu z zagadnień związanych z kierunkiem studiów.

Egzaminy na stopień licencjata są dwu- lub trzyetapowe i noszą tradycyjną nazwę ''Tripos''(''es)'').

Fakultety i Wydziaływydziały Uniwersytetuuniwersytetu, których jest ponad 100, prowadzą badania w większości dyscyplin akademickich. Interdyscyplinarna współpraca między Wydziałamiwydziałami koordynowana jest przez specjalnie do tego powołane instytucje: ''{{J|en|Strategic Research Initiatives & Networks}}'' (pol. Instytucje i Sieci Badań Strategicznych) oraz 4cztery centra badań interdyscyplinarnych.

Uniwersytet koordynuje też poprzez organizację ''{{J|en|Cambridge Network}}'' prace w stworzonym przez siebie w roku 1960 [[Klaster (ekonomia i zarządzanie)|klastrze]] technologicznym. Rolą Uniwersytetuuczelni jest dostarczanie technologii i wiedzy. W ramach klastra działają także ośrodki stworzone przez poszczególne kolegia, z których najważniejsze to ''{{J|en|Cambridge Science Park}}'' utworzony na początku lat 70. XX wieku przez kolegium ''Trinity'' oraz ''{{J|en|St John’s Innovation Centre}}'' należące do kolegium ''St John’s''.

W roku 2017 na terenie Uniwersytetu w Cambridge działało 117 bibliotek: centralna [[Biblioteka Uniwersytetu Cambridge]] oraz 39 bibliotek kolegialnych i 77 wydziałowych.

Uniwersytet prowadzi 7siedem muzeów:

* Muzeum Archeologii Ii Antropologii (''{{J|en|Museum of Archaeology and Anthropology}}'')

Do konsorcjum muzeów Uniwersytetu w Cambridge należy też galeria sztuki ''Kettle's Yard''.

Ogród Botaniczny Uniwersytetu w Cambridge założony został w roku 1846. Dla celów edukacyjnych i badawczych gromadzi ponad 8&nbsp;000 gatunków roślin z całego świata.

Nie można wskazać konkretnej lokalizacji Uniwersytetuuniwersytetu, gdyż przez wieki jego budynki i tereny poprzerastały tkankę miasta i jego okolic tak, że przeplatają się one z zabudową i infrastrukturą miejską. Siedzibą władz centralnych jest ''{{J|en|Senate House}}'' wraz z przyległymi do niego ''{{J|en|Old Schools}}''. Innym elementem architektury [[Cambridge]] związanym z Uniwersytetemuczelnią jest kościół ''{{J|en|St Mary’s the Great}}'', którego wieża stanowi punkt widokowy. Instytucją służącą zarówno społeczności lokalnej jak i akademickiej jest szpital {{J|en|Addenbrooke's Hospital}}.

Za początek istnienia Uniwersytetu w Cambridge przyjmuje się rok 1209, kiedy w mieście osiedliła się grupa akademików uchodzących z [[Oksford]]u po tym, gdy tamtejszy uniwersytet zawiesił działalność w odpowiedzi na powieszenie przez władze miasta dwóch studentów oskarżonych o morderstwo{{odn|Leedham-Green|1996|s=3}}. Początkowo studenci i wykładowcy mieszkali w wynajmowanych w mieście kwaterach, jednak z biegiem czasu zaczęli gromadzić się pod wspólnym dachem w specjalnie wynajmowanych domach – hostelach, gdzie mieszkali i słuchali wykładów. Dokumenty z roku 1226 wspominają po raz pierwszy o mianowaniu Kanclerza Uniwersytetu, który z biegiem czasu zyskiwał coraz większą władzę, w tym także sądowniczą<ref group="uwaga">Leedham-Green, 1996: Od roku 1401 kanclerz był wybierany, zwykle na rok lub dwa.</ref>. Do roku 1231 społeczność akademicka w Cambridge okrzepła już na tyle, że zasłużyła sobie na opiekę ze strony króla [[Henryk III Plantagenet|Henryka III]], który wyjął akademików spod władzy jurysdykcji miejskiej oraz zezwolił na pobyt w Cambridge tym jedynie studentom, którzy pobierali nauki u zatwierdzonych nauczycieli. Z roku 1233 pochodzi [[indult]] papieża [[Grzegorz IX|Grzegorza IX]], w którym społeczność akademicką w Cambridge określa mianem uniwersytetu. Z kolei papież [[Mikołaj IV (papież)|Mikołaj IV]] w swoim liście z roku 1290 określił Uniwersytet jako ''studium generale'', co oznaczało między innymi, że uczelnię uznano za mającą zasięg międzynarodowy, a jej wykładowcom dawało prawo nauczania we wszystkich szkołach chrześcijańskiego świata (''ius ubique docendi''). Status ten potwierdził w swojej [[bulla|bulli]] z roku 1318 [[Jan XXII]]<ref group="uwaga">Leedham-Green, 1996: [[Uniwersytet Oksfordzki]] nie doczekał się uznania przez papiestwo takiego statusu nigdy, pomimo iż wielokrotnie o nie występował.</ref>. W międzyczasie, w roku 1284, biskup [[Ely]] ufundował pierwsze kolegium Uniwersytetu – [[Peterhouse]]. Różnica między kolegiami a hostelami polegała na tym, że te pierwsze posiadały trwały majątek, zwykle zapis fundatora powiększany z biegiem czasu o kolejne darowizny, który zapewniał im istnienie. Początkowo w kolegiach studiowała jedynie niewielka grupa uprzywilejowanych studentów zaawansowanych kierunków (teologii i prawa), podczas gdy większość odbywała studia w hostelach. Z biegiem czasu hostele włączane były w skład kolegiów{{odn|J.P.C. Roach et. al.|1959}}.

[[Plik:OldCurtCC.JPG|thumb|left|300px|Stary Dziedziniecdziedziniec (''{{J|en|Old Court}}'') kolegium ''Corpus Christi'' – pochodzące z XIV wieku najstarsze zachowane budynki Uniwersytetu.uniwersytetu]]

Epidemia [[Czarnaczarna śmierć|czarnej„czarnej śmieciśmierci”]] z lat 1348–49, która pochłonęła prawie 40% ludności Anglii{{odn|Leader|1988|s=211}}, zmniejszyła liczebność studentów i wykładowców, jednak paradoksalnie przyczyniła się paradoksalnie do rozwoju Uniwersytetuuniwersytetu – konieczność odtworzenia elit prawniczych i duchownych kraju skłoniła kilku możnych fundatorów do założenia kolejnych kolegiów. W roku 1381 w Cambridge wybuchły zamieszki, w wyniku których spłonęło archiwum kolegium ''Corpus Christi'',; spalono też dokumenty przechowywane w skarbcu Uniwersytetuuniwersytetu i zmuszono Kanclerzakanclerza oraz rektorów wszystkich kolegiów do zrzeczenia się wszelkich przywilejów nadanych Uniwersytetowiuniwersytetowi<ref group="uwaga">Roach et al., 1959: PieczęciPieczęcie, jakimiktórymi były opatrzone dokumenty nadań przywilejów, połamano, a same pisma pocięto na kawałki i spalono na rynku miasta. Konflikt między odnoszącymi korzyści z przywilejów uniwersytetami oraz niespokojnymi, (mającymi zwykle po kilkanaście lat,) studentami a mieszczanami, zawyżającymi ceny żywności i zakwaterowania, był w tych czasach na tyle silny, że doczekał się w brytyjskiej kulturze własnego określenia: ''{{J|en|town and gown}}'' (dosł. {{W języku|pl|miasto i toga}}). Dodatkowo w Cambridge istniał też trwały antagonizm między studentami z północnej i z południowej Anglii. W roku 1261 przerodził się on w zamieszki, do których dołączyli mieszkańcy, w wyniku czego splądrowano kilka budynków i spalono rejestryuniwersyteckie Uniwersyteturejestry. Jeszcze inny konflikt, dotyczący także uniwersytetów w Oksfordzie i Paryżu, wynikał z tego, że część studentów była braćmi zakonnymi, którzy odgrywającodgrywali ważną rolę w życiu uczelni, lecz jednocześnie nie podlegali w pełni jej prawom i dyscyplinie.</ref>. W latach 70. XIV wieku Uniwersytetuniwersytet liczył około 700 członków{{odn|Leedham-Green|1996|s=29}}.

W ciągu XIV wieku ukształtowały się demokratyczne ciała kolegialne będące podstawowym elementem samorządności Uniwersytetuuczelni. Pierwsze były kongregacje (zgromadzenia) magistrów regentów (''{{J|en|regent masters}}''), czyli absolwentów z tytułem magistra bądź doktora, którzy byli zobligowani do nauczania studentów w ciągu dwóch lat po ukończeniu studiów, co określano mianem regencji (''{{J|en|regency}}''). Następnie uformował się Senat, na który składały się 2dwie izby: Regentów i Nie-RegentówNieregentów (tych członków uniwersytetu, którzy nie zajmowaliniezajmujących się nauczaniem). Pojawiło się też zwoływane ''ad hoc'' ciało pod nazwą ''{{J|la|Caput Senatus}}''. Początkowo jego zadaniem było ustalanie programu kongregacji. Ponieważ jego członkami byli akademicy starsi wiekiem i stopniem naukowym, z biegiem czasu zaczęło ono ograniczać wpływy kongregacji złożonych w większości z młodych magistrów regentów<ref group="uwaga">Leedham-Green, 1996: Do utraty znaczenia przez regentów przyczynił się też wynalazek druku. Teksty stały się dostępne dla studentów i znikła potrzeba ich publicznego odczytywania, co było wcześniej główną formą nauczania.</ref>.

W XV wieku Uniwersytetuczelnia byłbyła już w pełni uformowanyuformowana: istniały wszystkie najważniejsze urzędyinstytucje, a kolegia miały zapewniony byt dzięki fundacjom. Około roku 1450 Uniwersytetuniwersytet liczył ok.mniej więcej 1300 członków{{odn|Leedham-Green|1996|s=29}}. Od wstępujących na uniwersytet wymagano jedynie umiejętności czytania i pisania oraz podstawowej znajomości łaciny. Studenci rozpoczynali w tym czasie naukę w wieku około 15–17 lat{{odn|Leedham-Green|1996|s=25}}. Podstawowymi kursami były trwające siedem lat studia [[Sztuki wyzwolone|sztuk wyzwolonych]]{{odn|Leedham-Green|1996|s=16}} (jedynie nieliczni kończyli je w całości{{odn|J.P.C. Roach et. al.|1959}}) albo studia w dziedzinie gramatyki, które jednak nie cieszyły się popularnością. Studiowanie polegało na wysłuchiwaniu tekstów czytanych przez wykładowcę i jego komentarzy. Ćwiczenia miały formę dysput prowadzonych między studentami. Także egzaminy polegały na odbyciu dysput z wykładowcami różnych rang. Po uzyskaniu tytułu magistra można było rozpocząć studia zaawansowane: w dziedzinie teologii bądźalbo [[prawo cywilne|prawa cywilnego]] albolub [[prawo kanoniczne|kanonicznego]]. Na Uniwersytecieuniwersytecie wykładano też medycynę, ale był to jeden z najmniejszych fakultetów – do roku 1500 odnotowano jedynie 59 jego absolwentów{{odn|Leedham-Green|1996|s=20}}. Już po dotarciu do Anglii prądów [[renesans]]owych, około roku 1488 program kursu sztuk wyzwolonych został zmodyfikowany w duchu humanistycznym{{odn|Leedham-Green|1996|s=30}}.

W okresie średniowiecza prawie wszyscy studenci Cambridgeuniwersytetu pochodzili z Anglii. Walijczycy, Szkoci i Irlandczycy stanowili zaledwie 1% wszystkich studiujących, a niemal wszyscy nieliczni obcokrajowcy byli zakonnikami{{odn|Leader|1988|s=38}}.

* ''pensioners'' – płacili niższe czesne, które pokrywało koszty ich nauki i zakwaterowania.

* ''sizars'' – płacili najniższe czesne lub nie płacili go wcale, ale byli zobowiązani do wykonywania w zamian prac na rzecz kolegium i Uniwersytetu, takich jakuniwersytetu (sprzątanie, usługiwanie przy stole, donoszenie opału, pomoc w bibliotece itpi tym podobne).

=== Panowanie Tudorów i Reformacjareformacja ===

Jedną z czołowych postaci Uniwersytetuuniwersytetu pierwszej połowy XVI wieku był [[Jan Fisher]]. Pełnił on funkcję rektora dwóch kolegiów i walnie przyczynił się do utworzenia dwóch kolejnych (''Christ’s'' i ''St John’s''). Sprowadził też do Cambridge [[Erazm z Rotterdamu|Erazma z Rotterdamu]], którego studia i wykłady w latach 1506 i 1511–14 przyczyniły się istotnie do rozwoju nowego, humanistycznego programu nauczania oraz wzmocniły międzynarodową renomę Uniwersytetuuniwersytetu. Opracowane przez Erazma wydanie greckiego Nowego Testamentu ([[Novum Instrumentum omne|Novum Instrumentum]]) stało się podstawą do teologicznych dyskusji w intelektualnym kręgu pionierów [[Reformacjareformacja|Reformacjireformacji]] na Uniwersytecieuniwersytecie, do którego należeli między innymi [[Hugh Latimer]] i [[John Rogers]]<ref group="uwaga">Roach et al., 1959: Grupa zwolenników Lutra zbierała się na dyskusje w gospodzie ''White Horse'' nazywanej przez to "Germany".</ref>{{odn|J.P.C. Roach et. al.|1959}}.

Ważną [[cezura|cezurą]] w historii Uniwersytetuuniwersytetu były lata 1535–46, kiedy to dały o sobie znać konsekwencje zerwania przez króla Anglii z katolicyzmem. Choć debaty nad poglądami [[Marcin Luter|Lutra]], ich zwalczanie oraz niszczenie jego pism trwały od początku lat 20. XVI wieku, o zwycięstwie Reformacjireformacji na Uniwersytecieuniwersytecie zdecydowały nie dyskusje, ale wydarzenia polityczne. W roku 1536 Henryk zakazał nadawania stopni naukowych w dziedzinie prawa kanonicznego (co oznaczało likwidację tego wydziału) oraz nauczania [[Scholastyka (filozofia)|filozofii scholastycznej]], co w praktyce uniemożliwiło Kościołowi katolickiemu kształcenie elit prawniczych i teologicznych. Miejsce zlikwidowanych kierunków zajęło nauczanie języków klasycznych i matematyki, co istotnie podniosło znaczenie i poziom tych dziedzin<ref group="uwaga">Leedham-Green, 1996: Henryk VIII nałożył na każde kolegium obowiązek dawania dwóch publicznych wykładów dziennie: po łacinie i w grece.</ref>. Rozwiązanie w 1536 roku przez [[Henryk VIII Tudor|Henryka VIII]] zakonów, a następnie (1539) przejęcie ich majątku podcięło podstawy finansowe Uniwersytetuuniwersytetu i pogorszyło warunki bytowe studentów, z których wielu kwaterowało w klasztorach i domach zakonnych{{odn|Trevelyan|2001|s=17}}. W roku 1545 na dworze planowano całkowitą likwidację kolegiów i przejęcie ich majątku, jednak ostatecznie Henryk VIII zmienił zdanie, a w następnym roku połączył kolegia ''Michaelhouse'' i ''King’s Hall'' tworząc w ten sposób kolegium ''[[Trinity College (Cambridge)|Trinity]]'' – największe spośród wszystkich. Celem tego działania było stworzenie instytucji kształcącej nowe elity urzędnicze i prawne dla dworu oraz kler dla [[Kościół Anglii|Kościoła Anglii]]. W roku 1549 dziekanem wydziału teologicznego został mający międzynarodową renomę wykładowcy protestant [[Martin Bucer]].

[[Plik:Wenceslas Hollar - Device of the Cambridge University Press.jpg|thumb|Emblemat Cambridge University Press. Kobieta z odsłoniętymi piersiami symbolizuje [[Alma Mater]] – (matkę karmiącą), czyli uniwersytet. Trzyma słońce jako źródło światła i kielich, do którego skapują z nieba krople pokarmu duchowego. Wokół motto, które objaśnia rysunek.]]

Lata panowania królowej [[Maria I Tudor|Marii]] wiązały się z krótkotrwałą (1553–58) restytucją katolicyzmu na Uniwersytecieuniwersytecie. Wielu wykładowców, w tym większość rektorów kolegiów, została zmuszona do opuszczenia Uniwersytetuuczelni. Jednocześnie okres ten zaznaczył się wzrostem liczby studentów oraz rozbudową kolegium ''[[Gonville and Caius College|Gonville and Caius]]''. Po śmierci Marii i objęciu rządów przez [[Elżbieta I Tudor|Elżbietę I]] katolicy zostali stopniowo ostatecznie usunięci z Uniwersytetuuniwersytetu, jednak na sile zaczęły przybierać spory między protestantami, w tym zwłaszcza między [[anglikanizm|anglikanami]], a [[purytanizm|purytanami]]. Spory te nierzadko kończyły się usuwaniem oponentów z zajmowanych stanowisk, a nawet ich więzieniem. Mimo tych problemów liczba kolegiów i studentów nadal się powiększała – pod koniec XVII wieku nauki na Uniwersytecieuniwersytecie pobierało około 2&nbsp;000 osób. Wzrostowi liczby kolegiów towarzyszył ostateczny zanik instytucji hosteli. Nowe statuty nadane Uniwersytetowiuniwersytetowi w roku 1570 przez Elżbietę utrwaliły oligarchiczną władzę Wicekanclerzawicekanclerza i rektorów kolegiów, pozbawiając niemal całkowicie znaczenia kongregacje regentów. W okresie rządów Tudorów zmianie uległa też organizacja studiów i proweniencja studentów. Podczas gdy celem uniwersytetu średniowiecznego było w pierwszym rzędzie kształcenie kleru, ideałem renesansowym było zapewnianie jak najlepszego wykształcenia warstwom panującym. W Cambridge znacznie wzrosła więc liczba studentów pochodzących z zamożnych, szlacheckich i arystokratycznych rodzin. Z kolei wraz ze zmniejszeniem się znaczenia publicznych wykładów, większość działalności edukacyjnej przejęły kolegia{{odn|J.P.C. Roach et. al.|1959}}.

W roku 1573 uniwersytetowi nadano herb{{odn|Coat of Arms 2017}}. Zwyczajowo umieszczana bywa pod nim łacińska dewiza, nie będącaniebędąca jego częścią: ''Hinc lucem et pocula sacra'' ({{W języku|pl|Stąd światło i święte kielichy}}). Jest ona metaforą uniwersytetu jako źródła oświecenia i strawy duchowej<ref group="uwaga">Stubbings, 1995: Motto to pojawia się na początku XVII wieku jak element [[emblemat]]u umieszczanego przez [[Cambridge University Press]] (na swoich wydawnictwach. Choć ma ono formę drugiej połowy heksametru łacińskiego, nie udało się odszukać utworu literackiego, z którego miałoby pochodzić.</ref>{{odn|Stubbings|1995|s=39-40}}.

Okres panowania [[Jakub I Stuart|Jakuba I]] oznaczał dla Uniwersytetuuniwersytetu stałe utrwalanie dominacji anglikanizmu. Stopniowo, na przestrzeni lat 1604–16, obowiązek podpisania deklaracji przestrzegania trzech spośród kanononów Kościoła Anglii<ref group="uwaga">Roach et al., 1959: Kanony te potwierdzały królewską supremację, autorytet należny oficjalnemu modlitewnikowi Kościoła (''{{J|en|The Book of Common Prayer}}'') oraz jego artykuły wiary.</ref> obejmował kolejne grupy wykładowców i studentów.

Wśród członków Uniwersytetuuniwersytetu dominowały w tym czasie przekonania rojalistyczne i, co za tym szło, postawy lojalistyczne. Powodowało to narastające napięcie między Uniwersytetem,uczelnią a [[Izba Gmin|Izbą Gmin]], gdzie zasiadało wielu antyrojalistycznie nastawionych purytan. Dochodziło nawet do nakazywanego przez Parlamentparlament palenia niektórych teologicznych publikacji członków Uniwersytetuuniwersytetu{{odn|J.P.C. Roach et. al.|1959}}.

Wydarzenia [[Angielska wojna domowa|angielskiej wojny domowej]] wpłynęły negatywnie na działalność Uniwersytetuuniwersytetu. Ponieważ większość studentów i wykładowców była stronnikami króla, podczas gdy władze miasta i jego mieszkańcy opowiedzieli się za Parlamentemparlamentem, tlący się od wieków konflikt między obydwiema stronami przybrał znacznie na sile. O przewadze miasta decydowała obecność żołnierzy [[Oliver Cromwell|Cromwella]] (skądinąd byłego studenta Uniwersytetu w Cambridge). Nie wykluczano starcia zbrojnego – spodziewającyspodziewająca się tego Uniwersytetuczelnia zamówiłzamówiła w Londynie pewną ilość broni, której większość przechwyciły władze miasta Cambridge. Ostatecznie jednak zaniechano planów oporu i Cambridge, w odróżnieniu od Oxfordu, uniknęło walk, choć skoszarowano w nim część wojsk Cromwella. Straty materialne Uniwersytetuuniwersytetu były stosunkowo niewielkie: incydentalne sekwestry majątku, dewastacja kaplic kolegiów i kościołów, zburzenie jednego z mostów nad rzeką Cam. Znacznie dotkliwsze były straty osobowe: wielu wykładowców, w tym rektorów kolegiów uwięziono. Dla "szczególnie„szczególnie złośliwych"złośliwych” członków władz Uniwersytetuuniwersytetu urządzono nawet więzienie na jednym z dziedzińców kolegium ''[[St John’s College (Cambridge)|St John’s]]''.

Late te oceniane są jako okres stagnacji w dziejach Uniwersytetuuczelni{{odn|J.P.C. Roach et. al.|1959}}. W okresie tym nie powstało żadne nowe kolegium.

[[Plik:Cambridge University, Trinity College, Neville's Court Colonnade.jpg|thumb|left|300px|Krużganki [[Trinity College (Cambridge)#Architektura i ważniejsze obiekty|Dziedzińca Nevile'a]] kolegium ''{{J|en|Trinity}}'', w których Newton eksperymentował, mierząc prędkość rozchodzenia się dźwięku{{odn|Stayer|1988|s=66}}]]

W okresie [[Restauracja Stuartów|Restauracji]] swoje stanowiska odzyskali rektorzy kolegium usunięci podczas Rewolucji, ale wydalono część wykładowców, którzy poparli Cromwella. Problemem stało się nadawanie przez [[Karol II Stuart|Karola II]] fikcyjnych stopni doktorskich i magisterskich na podstawie własnych rozporządzeń – obniżało to poziom nauczania{{odn|Trevelyan|2001|s=56}}. Konflikt z monarchią zaostrzył się jeszcze za rządów [[Jakub II Stuart|Jakuba II]], który na najważniejsze stanowiska mianował katolików zwalniając ich z obowiązku przysięgania na wierność kanonom Kościoła Anglii. Sytuacja unormowała się stopniowo po objęciu władzy przez [[Wilhelm III Orański|Wilhelma III]]. W mediacjach między Uniwersytetemuniwersytetem a nowym królem czynny udział brał [[Isaac Newton]] – absolwent i wykładowca kolegium ''Trinity''.

W ostatnich dekadach XVIII wieku pojawiły się próby reformy studiów: najpierw w kolegium ''{{J|en|St John's}}''{{odn|J.P.C. Roach et. al.|1959}}, a następnie w ''{{J|en|Trinity}}'' wprowadzono egzaminy dla kandydatów na wykładowców, a następnie dla studentów, których egzaminowano z wielu przedmiotów w trakcie drugiego roku niezależnie od ich statusu{{odn|J.P.C. Roach et. al.|1959}}. Zasad tych jednak nie udało się wprowadzić w całym Uniwersytecieuniwersytecie.

XIX stulecie było dla Uniwersytetu w Cambridge okresem reform i rozwoju, a także rozbudowy: wzniesiono między innymi gmach [[Fitzwilliam Museum|Muzeum Fitzwilliam]] (1837–41) oraz nowe Obserwatorium (1822–23)<ref group="uwaga">Trevelyan 2001, s. 58; Leedham-Green 1996, s. 114: Przez niemal cały XVIII wiek jedynym obserwatorium astronomicznym w Cambridge było to znajdujące się na [[Trinity College (Cambridge)#Architektura i ważniejsze obiekty|Wielkiej Bramie]] kolegium ''Trinity''. Przez większość tego czasu nie było ono używane i zostało ostatecznie rozebrane w roku 1797.</ref>. Nowe budynki otrzymało też wydawnictwo Cambridge University Press (1831–33).

Pomimo zmian zapoczątkowanych w ostatnich dekadach poprzedniego stulecia, stan nauczania w pierwszej połowie XIX wieku nie był zadowalający. Problemem były niski poziom wykładów w kolegiach, brak egzaminów w trakcie studiów, sprzyjający korupcji nieoficjalny system prywatnego tutoringu. PomimoMimo nacisku, jaki kładziono na matematykę, aż do lat 20. poziom jej nauczania odstawał w stosunku do pozostałych uniwersytetów europejskich z powodu zaniedbania w programie studiów [[analiza matematyczna|analizy matematycznej]]{{odn|J.P.C. Roach et. al.|1959}}. Brakowało też sal wykładowych i laboratoriów. Dla oceny i naprawy sytuacji w roku 1850 powołana została komisja królewska, która dokonała audytu. Swoje wnioski wraz z propozycjami naprawy sytuacji przedstawiła ona w roku 1852. W kolejnych latach wprowadzano drobne poprawki do systemu egzaminów i zarządzania, brak było jednak głębszych zmian. Zniecierpliwiony rząd powołał w roku 1856 kolejną komisję, która w roku 1858 wprowadziła zmiany w statucie: zmieniono dotychczasową ''Caput Senatus'', będącą [[oligarchia|oligarchią]] rektorów kolegiów i wicekanclerza, w ciało wybieralne – Radę Senatu (''{{J|en|Council of the Senate}}''), a także zrezygnowano z konieczności składania przysięgi na wierność Kościołowi Anglii przez studentów i większość wykładowców (choć nadal jedynie anglikanie mogli być wybierani do Senatu i zajmować urzędy). Ponadto zlikwidowano niektóre urzędy i wprowadzono zmiany w statutach kolegiów ułatwiające zatrudnianie wykładowców nie będących duchownymi i nie utrzymujących [[celibat]]u.

Już w pierwszych dziesięcioleciach XIX wieku daje się zauważyć szybki wzrost znaczenia sportu w uczelnianym życiu społecznym Uniwersytetu. W roku 1829 odbył się pierwszy [[The Boat Race|wyścig ósemek Oksford-Cambridge]]. Popularnymi grami były [[krykiet]] i [[piłka nożna]]. W latach 80. reprezentowanie swojego kolegium w rywalizacji sportowej było już powszechną ambicją, a reputacja i liczba nowych studentów kolegiów zaczęły zależeć od wyników sportowych osiąganych przez ich członków{{odn|J.P.C. Roach et. al.|1959}}. Wśród klubów za najważniejsze uchodziły wioślarskie. Oprócz wyścigów ósemek sportowa rywalizacja z Uniwersytetem Oksfordzkim odbywała się także podczas zawodów sportów zimowych (od 1864) oraz meczów [[Rugby (sport)|rugby]] (od 1872), piłki nożnej (od 1874) i [[Hokej na lodzie|hokeja]] (od 1890). Popularnym sportem była także wspinaczka – w Cambridge narodziła się brytyjska tradycja nocnych wspinaczek po dachach uczelni{{odn|Hansen|1991|s=361}}. Kult sportu, osiągający rozmiary budzące obawy o jego negatywny wpływ na jakość edukacji, swoje apogeum osiągnął w dwudziestoleciu poprzedzającym wybuch I wojny światowej.

Opublikowanie przez [[Charles Darwin|Karola Darwina]] (swego czasu studenta kolegium ''[[Christ’s College (Cambridge)|Christ’s]]'') w roku 1859 dzieła ''[[O powstawaniu gatunków|{{J|en|On the Origin of Species}}]]'' stanowiło wstrząs dla dotychczas spokojnego życia religijnego na Uniwersytecieuniwersytecie{{odn|J.P.C. Roach et. al.|1959}}. Praca została odebrana jako podważenie metafizycznych fundamentów chrześcijaństwa. Wielu wykładowców – wśród nich [[Leslie Stephen]] i [[Henry Sidgwick]] – oraz studentów nie potrafiło już pogodzić swojego [[agnostycyzm|agnostycznego]] światopoglądu z obowiązującą na Uniwersytecieuczelni chrześcijańską [[ortodoksja|ortodoksją]]. Narastająca fala sprzeciwu wobec niej doprowadziła do ostatecznego zniesienia w roku 1871 obowiązku potwierdzania przez wykładowców wierności zasadom anglikanizmu, co otworzyło drogę do karier akademickich między innymi katolikom i żydom. Nowy klimat sprzyjał też wprowadzaniu zmian w kształceniu: utworzono nowe kierunki studiów, w tym archeologię, zoologię, mechanikę stosowaną i ekonomię polityczną. W roku 1869 po raz pierwszy możliwość studiowania w Cambridge uzyskały kobiety: utworzono dla nich żeńskie kolegium ''[[Girton College (Cambridge)|Girton]]'' (dwa lata później powstało kolejne – ''[[Newnham College|Newnham]]''). Od roku 1881 kobiety uzyskały też możliwość przystępowania do egzaminów{{odn|McWilliams Tullberg|1998|s=1}}. Od końca lat 60. zaczęła się upowszechniać instytucja wspólnych wykładów – jako pierwsze możliwość uczęszczania na swoje wykłady dało członkom innych kolegiów ''{{J|en|Trinity}}''. Następnym krokiem była wymiana wykładowców – tu znów pionierem było ''{{J|en|Trinity}}'', które w roku 1867 wymieniło się wykładowcami z ''[[Gonville and Caius College|Gonville and Caius]]''. Był to początek przenoszenia ciężaru nauczania i prowadzenia kosztownych badań naukowych z kolegiów na cały uniwersytet. Wyrazem zwiększonego zainteresowania naukami przyrodniczymi było wybudowanie w latach 1872–73 pierwszego laboratorium umożliwiającego przeprowadzanie eksperymentów fizycznych – [[Laboratorium Cavendisha]] na terenie zlokalizowanego w centrum miasta nowego kompleksu budynków ''{{J|en|New Museums Site}}''. Na przestrzeni lat 1870–1909 ''{{J|en|New Museums Site}}'' zabudowano nowymi laboratoriami i salami wykładowymi.

Cechą charakterystyczną Uniwersytetuuniwersytetu od końca XIX wieku stało się jego wyjście poza mury uczelni i miasta. W roku 1873 po raz pierwszy przeprowadzono oficjalny kurs wykładów poza Cambridge – w [[Nottingham]] i [[Sheffield]]. Stało się to zaczątkiem działalności edukacyjnej, która z biegiem czasu doprowadziła do powstania tam nowych uniwersytetów. Wcześniej zorganizowano egzaminy dla uczniów szkół (''{{J|en|grammar schools}}'') w Cambridge i okolicach. W latach 1873–921873–1892 działało w Cambridge kolegium ''Cavendish'', którego zadaniem było zapewnienie edukacji chłopcom z biednych rodzin. Upadło ono jednak z przyczyn finansowych (a jego budynki przejęło nowopowstające kolegium ''Homerton''). Uniwersytet zaangażował się też w szkolenie nauczycieli organizując dla nich kursy. Pod koniec lat 80. zaczęto zabiegać o studentów wyższych lat oraz podyplomowych z innych uniwersytetów, zwłaszcza amerykańskich, tworząc dla nich zachęty do studiowania w Cambridge. UniwersytetUczelnia otworzyłotworzyła też dwa pozamiejscowe kolegia (''{{J|en|extension colleges}}''), w [[Exeter]] (1893) i [[Colchester]] (1895), w celu zorganizowania studiów wyższych w tych miejscowościach. Z biegiem czasu rozwinęły się one w pełne uniwersytety.

W roku 1877 powołane zostały przez parlament dwie komisje mające opracować nowe statuty dla Uniwersytetów w Cambridge i Oksfordzkiego. Efektem ich prac były statuty z roku 1882. Utrwaliły one wcześniejszy trend przenoszenia zadań edukacyjnych i naukowych z kolegiów na cały uniwersytet, ustaliły nowe zasady finansowania kolegiów i uniwersytetu, uporządkowały zasady przyznawania etatów wykładowcom. Jednak najbardziej zapamiętane zostało{{odn|J.P.C. Roach et. al.|1959}} ostateczne zniesienie powiązania stanowisk naukowych z koniecznością zachowania celibatu i przyjęcia święceń duchownych.

Koniec XIX i początek XX wieku był dla Uniwersytetuuniwersytetu trudny, ze względu na panujący w tym czasie w Anglii kryzys rolnictwa – ponieważ własność ziemi stanowiła dużą część majątku kolegiów, kryzys ten spowodował istotny spadek dochodów. Spowodowało to coraz częstsze zwracanie się do rządu przez Uniwersytetuniwersytet i poszczególne kolegia z prośbami o dotacje. PomimoMimo tych trudności w okresie tym nastąpił istotny rozwój: przybyło budynków i laboratoriów, otwierano wiele nowych kierunków studiów, w tym inżynierskich i [[agrotechnika|agrotechnicznych]].

Szybki rozwój Uniwersytetuuniwersytetu przerwał wybuch [[I wojnawojny światowa|I Wojny Światowej]]światowej. Duża część studentów została powołana do wojska, zmniejszyła się także niemal sześciokrotnie (z 3&nbsp;263 w roku 1913 do 575 w 1916) liczba nowo przyjmowanych. Ubyło też pracowników, co ograniczyło możliwości prowadzenia badań naukowych. Na terenach należących do Uniwersytetuuniwersytetu oraz w budynkach kolegiów skoszarowano wojsko oraz urządzono szpitale i szkoły wojskowe. Cambridge gościło też grupę uchodźców wojennych – studentów i profesorów uniwersytetów belgijskich – którym umożliwiono kontynuowanie studiów i prowadzenie wykładów. Na fali patriotycznych uczuć Radarada kolegium ''Trinity'' pozbawiła prawa do prowadzenia wykładów głoszącego pacyfistyczne poglądy [[Bertrand Russell|Bertranda Russella]]. W trakcie wojny służyło w armii 13&nbsp;878 członków Uniwersytetuuniwersytetu, z których 2&nbsp;470 poległo{{odn|History|2017}}.

W roku 1926 Uniwersytetowiuniwersytetowi nadano nowy statut, w którym odebrano uprawnienia legislacyjne Senatowi i przeniesiono je na nowo utworzoną Izbę Regentów. Statut ten zdjął też ciężar kształcenia i prowadzenia badań z kolegiów – zadania te przejęły fakultety. W tym samym roku powstała lotnicza jednostka wojskowa dla studentów Cambridge – ''{{J|en|University Air Squadron}}''. W roku 1934 oddano do użytku nową siedzibę [[Biblioteka Uniwersytetu Cambridge|Bibliotekibiblioteki Uniwersytetuuniwersyteckiej]].

W latach 20. nowe prawa zyskały kobiety. Najpierw, w roku 1923, przyzwolono na nadawanie im stopni naukowych. Następnie, w roku 1926, otrzymały prawo zajmowania stanowisk akademickich. Jednak naNa zostawanie członkami Uniwersytetuuniwersytetu pozwolono im jednak dopiero w roku 1948{{odn|McWilliams Tullberg|1998|s=1}}.

[[II wojna światowa]] wywarła na życie Uniwersytetuuniwersytetu mniejszy wpływ od poprzedniej – prace badawcze i edukacja przebiegały bez większych zakłóceń. Liczba studentów obniżyła się do około 60% stanu sprzed wojny, co wynikało z powoływania starszych roczników do służby, podczas gdy nie zmalała liczba nowo przyjętych. [[Luftwaffe]] unikała bombardowania Cambridge z obawy przed odwetowym uderzeniem Brytyjczyków na [[Heidelberg]]. Od początku wojny na terenie Uniwersytetuuniwersytetu działała komunistyczna siatka szpiegowska pracująca na rzecz Związku SowieckiegoRadzieckiego, tzw.tak zwana ''[[Siatkasiatka szpiegowska Cambridge|Piątkapiątka z Cambridge]]''.

Od rokuW 1950 przedstawicie Uniwersytetuuniwersytetu przestali zasiadać w [[Izba Gmin|Izbie Gmin]].

W roku 1972 trzy kolegia kształcące dotąd wyłącznie mężczyzn – ''[[Clare College (Cambridge)|Clare]]'', ''[[Churchill College|Churchill]]'' i ''[[King’s College (Cambridge)|King’s]]'' – jako pierwsze zaczęły przyjmować kobiety na studia licencjackie. Ostatnim kolegium, które się na to zdecydowało było ''Magdalene'' w roku 1982.

Do roku 2017 absolwenci Uniwersytetu w Cambridge i pracujący na nim naukowcy zdobyli 97 [[Nagroda Nobla|Nagród Nobla]] – więcej niż w przypadku jakiejkolwiek innej instytucji na świecie{{odn|Cambridge: Nobel Prize 2017}}:

8Ośmiu absolwentów Uniwersytetu w Cambridge zostało nagrodzonych [[Medal Fieldsa|Medalem Fieldsa]].

Niektórzy wybitni absolwenci i osoby związane z Uniwersytetemuniwersytetem:

* [[The Boat Race|Wyścig Ósemekósemek Oksford-Cambridge]]

* [http://www.cam.ac.uk/colleges-and-departments/department-a-z Lista wszystkich Fakultetówfakultetów i Wydziałówwydziałów wraz z łączami do ich stron internetowych]

* [http://venn.lib.cam.ac.uk/Documents/acad/2016/search-2016.html Baza danych absolwentów Uniwersytetu w Cambridge do roku 1900]

* [https://map.cam.ac.uk Mapa Uniwersytetu w Cambridge]