Kabuki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Zobacz też: drobne techniczne
uzup. meryt.
Linia 8:
 
== Etymologia ==
Znaki [[kanji]], czytane od lewej do prawej, znaczą kolejno: ''śpiew'' (歌), ''taniec'' (舞) i ''umiejętność'' (伎){{r|nelson}}. Z tego powodu kabuki jest niekiedy tłumaczone jako "sztuka śpiewu i tańca". Są to jednak ''[[ateji]]'', czyli znaki służące w języku japońskim do fonetycznego zapisu słów. Uważa się, że słowo "kabuki" wywodzi się od czasownika ''kabuku'', oznaczającego "przechylać się w jedną stronę", "być odmiennym, wyróżniającym się od odtoczenia", ale też "wybijać się ponad przeciętność", a zatem ''kabuki'' może być interpretowane jako "awangardowy" lub "dziwaczny" teatr.
 
== Historia ==
Kabuki przeszło wiele głębokich zmian od swojego pierwszego wcielenia.
=== 1603–1629: kobiece kabuki ===
Historia kabuki rozpoczęła się w 1603 roku, gdy [[miko]] (kapłanka i tancerka [[shintō]]) z chramu [[Izumo Taisha|Izumo]] o imieniu Okuni (Izumo no Okuni), zyskała sławę dzięki swoim występom, wraz ze swoją trupą, w chramie Kitano Tenman-gū w [[Kioto]] i w wyschniętym korycie rzeki Kamo przepływającej przez to miasto. ByłyIch tocelem było zbieranie datków na rzecz swojego chramu, ale jej przedstawienia o lekkim charakterze, składające się z tańca (także zmysłowego) i komicznych skeczy (także erotycznych). Jej trupa zyskała dziękizyskały temuszybko popularność w całym kraju, a "sztukę" tę nazwano ''kabuki'', co oznaczało jej "niezwykły", "szokujący" charakter{{r|profile}}{{r|Mel}}.
 
Okuni została nawet zaproszona do występu przed dworem cesarskim. Na fali tego sukcesu powstały konkurencyjne grupy nazywane kobiecym ''[[sarugaku]]'' (''onna sarugaku'') lub kobiecą farsą (''onna kyōgen'') i tak narodziło się kabuki jako taneczna sztuka wystawiana przez kobiety – forma bardzo odmienna od dzisiejszej. Duża część popularności kabuki w tym okresie wiązała się z rubasznymi, frywolnymi występami wielu naśladowców. Aktorki często były dostępne jako [[prostytucja|prostytutki]] promujące swoje usługi, a część męskiej widowni, która mogła sobie na to pozwolić, swobodnie korzystała z ich usług. Z tego powodu w [[Edo (okres)|okresie Edo]] kabuki było również zapisywane jako 歌舞妓 (śpiewająca i tańcząca prostytutka).
Linia 67:
[[File:Danzō Ichikawa VII as Nikki Danjō.jpg|thumb|250px|Aktor Danzō Ichikawa VII (1836–1911) jako Danjō Nikki<ref group="uwaga">Rola Danjō Nikki jest znana jako postać złoczyńcy próbującego przejąć kontrolę nad krajem; pokazuje bowiem, jak fascynujący może być czarny charakter.</ref> na okładce magazynu teatralnego Engei Gahō, wyd. z maja 1928 r.]]
 
Scena kabuki posiada przedłużenie zwane [[''hanamichi]]'' (花道 dosłowniedosł.: kwiecista ścieżka kwiatów). Jest to pomost wchodzący w widownię, za pomocą którego rozgrywane są wejścia i wyjścia bohaterów. Sceny i teatry kabuki stopniowo stają się coraz bardziej wyrafinowane technologicznie. Innowacje takie jak obrotowa scena i zapadnie, wprowadzone w XVIII wieku, znacznie wzbogaciły inscenizację sztuk kabuki.
 
W kabuki, podobnie jak w niektórych innych rodzajach japońskiej sztuki scenicznej, sceneria oraz zmiana stroju<ref>{{Cytuj odcinek|tytuł=Kabuki bukkaeri quick change in 'Osakayama sekisho' scene, Seki no to|url=https://www.youtube.com/watch?v=_INZRr08-OI|autorzy=C|data dostępu=2018-01-11|emisja=2014-07-31}}</ref> zmienia się niekiedy podczas trwania sceny, z aktorami pozostającymi na scenie i przy podniesionej kurtynie. Obsługa wchodzi na scenę, dodając i usuwając rekwizyty, tła i inne elementy scenerii. Członkowie obsługi, zawsze ubrani całkowicie na czarno, tradycyjnie są uważani za "niewidzialnych".