Grażdanka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Przymiotnik "starocerkiewnosłowiański" piszemy łącznie, a nie rozdzielnie. Xiężna |
+ |
||
Linia 1:
[[Plik:Geometria Slavenski Zemlemerie.jpg|thumb|Okładka pierwszej książki opublikowanej w grażdance (1708)]]
'''Grażdanka''' ([[język rosyjski|ros.]] skrót odprzymiotnikowy od ''grażdanskij szrift'', tj. pismo świeckie) – zbliżona do form [[antykwa|antykwy]] łacińskiej, graficzna odmiana [[cyrylica|cyrylicy]], opracowana przez [[Piotr Mohyła|Piotra Mohyłę]]<ref>[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Русский_энциклопедический_словарь_Березина_1.5_804.jpg Гражданскія буквы] // Русский энциклопедический словарь / гл. ред. проф. С.-Петерб. ун-та И. Н. Березин. — СПб.: Тип. т-ва «Общественная польза», 1873—1879.</ref> i później wprowadzona w [[Carstwo Rosyjskie|Carstwie Rosyjskim]] za czasów [[Piotr I Wielki|Piotra I Wielkiego]] w latach 1708–1711.
Pierwotnie dokonano tylko modyfikacji kształtu liter i zachowano w grażdance wszystkie litery należące do cyrylicy. Szersze stosowanie grażdanki pokazało jednak, że zasób liter nie nadaje się w pełni do zapisu tekstów rosyjskich, ponieważ cyrylica pierwotnie służyła do zapisu tekstów w [[język cerkiewnosłowiański|języku cerkiewnosłowiańskim]]. Dlatego też w ciągu XVIII w. dokonywano następujących zmian:
Linia 11:
5 lipca 1917 dokonano ostatecznej reformy pisowni, usuwając kolejne zbędne litery, aby uprościć i ujednolicić pisownię (np. odtąd ‘je’ jest zapisywane wyłącznie jako E).
Literę ъ w latach 20. i 30. XX w. często zastępowano apostrofem, ale zmiana
Na podstawie w ten sposób modyfikowanego alfabetu rosyjskiego zmodyfikowano w XVIII-XIX w. inne alfabety cyryliczne, zarówno stare (w [[Bułgaria|Bułgarii]] i [[Serbia|Serbii]]), jak i nowe (na [[Ukraina|Ukrainie]], [[Białoruś|Białorusi]], w [[Mołdawia|Mołdawii]], [[Macedonia|Macedonii]] oraz [[Laponia|Laponii]]). W XX w. alfabet ten zaadaptowany został do zapisu licznych języków na terenie [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] oraz w [[Mongolia|Mongolii]]. Sytuacja taka utrzymuje się w zasadzie do dziś, aczkolwiek niektóre z tych języków porzuciły grażdankę na rzecz [[alfabet łaciński|alfabetu łacińskiego]]. W większości tych lokalnych odmian grażdanki dodane zostały dodatkowe litery dla oddania dźwięków nie występujących w języku rosyjskim.
| |||