Polscy Socjaliści: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
|||
Linia 1:
[[
'''Polscy Socjaliści''' – organizacja konspiracyjna [[Polska Partia Socjalistyczna|PPS]] działająca w okresie [[1941]]-[[1943]].
Organizacja została powołana na zjeździe [[1 września]] [[1941]] r. organizacji konspiracyjnych „[[Barykada Wolności (grupa konspiracyjna)|Barykada Wolności]]”, „[[Gwardia (organizacja konspiracyjna)|Gwardia]]” oraz luźnych grup lewicy z Łodzi i Lwowa. Na zjeździe wyłoniono Komitet Centralny w składzie - [[Adam Próchnik]] [[pseudonim|ps.]] ''Artur'' (przewodniczący), [[Stanisław Chudoba]] [[pseudonim|ps.]] ''Stefan'' (sekretarz), [[Edward Osóbka-Morawski|Edward Osóbka]] [[pseudonim|ps.]] ''Janusz'' (skarbnik), [[Leszek Raabe]] [[pseudonim|ps.]] ''Marek'' (wojsko), [[Henryk Wachowicz]] [[pseudonim|ps.]] ''Aleksander'' (sprawy organizacyjne), [[Piotr Gajewski (polityk)|Piotr Gajewski]] [[pseudonim|ps.]] ''Piotruś'' (wydział zawodowy). Wyłoniono również Radę Polityczną w składzie: [[Zygmunt Szymanowski]], [[Jan Cynarski|Jan Cynarski-Krzesławski]], [[Włodzimierz Kaczanowski]], [[Stanisław Płoski]], [[Wacław Schayer]], [[Wincenty Markowski]], [[Jadwiga Markowska]], [[Jan Stefan Haneman]]<ref name="Tomicki418">Jan Tomicki, Polska Partia Socjalistyczna 1892-1948, s. 418.</ref>. W przyjętej na Zjeździe „''Deklaracji politycznej Polskich socjalistów''” zapowiedziano, że Polscy Socjaliści będą dążyć do zjednoczenia ruchu socjalistycznego i porozumienia z ruchem ludowym oraz pracowniczym w celu utworzenia w przyszłości rządu ludowego<ref name="Tomicki418"/>. Polscy Socjaliści nie stanowili zatem odrębnej partii politycznej lecz uważali się za grupę PPS równorzędną z [[Polska Partia Socjalistyczna
Organizacja popierała [[Trzeci rząd Władysława Sikorskiego|rząd gen. Sikorskiego]], oraz jego politykę wobec [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], nie zmieniając jednocześnie negatywnej oceny systemu komunistycznego.
Po ustąpieniu [[Polska Partia Socjalistyczna
Działania zjednoczeniowe Polskich Socjalistów z PPS WRN zostały przerwane [[22 maja]] [[1942]] r. w związku ze śmiercią [[Adam Próchnik|Adama Próchnika]]. Po śmierci [[Adam Próchnik|Adama Próchnika]] w maju [[1942]] r. kierownictwo organizacji objął usunięty wcześniej z PPS-WRN [[Henryk Wachowicz]]. W tym czasie. w lipcu [[1942]] r. wskutek wejścia do organizacji agenta [[Gestapo]], doszło do licznych aresztowań (aresztowano m.in. [[Henryk Wachowicz|Henryka Wachowicza]], [[Tadeusz Koral|Tadeusza Korala]], [[major|mjr.]] Malinowskiego „Witalis” z [[Związek Walki Zbrojnej|ZWZ]], Wiktora Strzeleckiego „Karol Buka” kuriera rządu w Londynie). Spowodowało to paraliż organizacji. Dodatkowym elementem było wypuszczenie na wolność przez [[Gestapo]] [[Henryk Wachowicz|Henryka Wachowicza]]. Wokół tego zwolnienia i roli Wachowicza istnieją kontrowersje, które spowodowały również spadek zaufania do organizacji<ref>Według Jana Mulaka, Wachowicz był jak najzupełniej niewinny usiłując oszukać Gestapo, cyt. za: Jan Mulak, ''Dlaczego?'', s. 75, natomiast Kazimierz Pużak jednoznacznie negatywnie ocenia rolę Wachowicza, cyt. za K.Pużak, ''Wspomnienia 1939-1945'', Gdańsk 1989, s. 39. Podobnie Romuald Kaczmarek, który udowodnił, że Wachowicz rozpoznał i zadenuncjował Niemcom na Pawiaku sławnego działacza PPS-WRN, poszukiwanego przez Gestapo Antoniego Purtala, zatrzymanego przypadkowo jako Jan Bogon, o którym hitlerowcy niezbyt pewnie sądzili, że może jest Tomaszem Arciszewskim. Tym samym Wachowicz przesądził o wyroku śmierci dla Purtala. Cyt. za: Kaczmarek R., ''List w sprawie artykułu o Antonim Purtalu'', „Przegląd Nauk Historycznych”, R.5, 2006, nr 2(10), s. 317-318; Kaczmarek R., ''Zamach na Schultzego'', ''Mówią Wieki'', nr 2 (2008), s. 25.</ref>.
Linia 12:
Na czele Polskich Socjalistów stanął [[Wincenty Markowski]], w redakcji [[Robotnik (gazeta)|„Robotnika”]] [[Stanisław Chudoba|Stanisława Chudobę]] zastąpił [[Władysław Jakubowski]]. Spory wewnątrz organizacji pomiędzy zwolennikami jedności PPS oraz zwolennikami wyodrębnienia się osobnej partii politycznej doprowadziły do silnych podziałów.
W marcu [[1943]] r. część organizacji wraz z przewodniczącym oraz oddziałami wojskowymi ([[Socjalistyczna Organizacja Bojowa]] i młodzieżowymi ([[grupa „Płomienie”]]). weszła w skład [[Polska Partia Socjalistyczna
Pozostali członkowie Polskich Socjalistów przekształcili organizację w [[Robotnicza Partia Polskich Socjalistów|Robotniczą Partię Polskich Socjalistów]].
| |||