Wersja z 19:00, 11 kwi 2018 edytuj 94.254.247.49 (dyskusja) Poprawiono literówkę Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z aplikacji mobilnej ← poprzednia edycja		Wersja z 08:41, 12 kwi 2018 edytuj anuluj edycję Michał Sobkowski (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Administratorzy 128 061 edycji m poprawa przek., WP:SK, dr. typogr. następna edycja →
Linia 20: \|okres = [[Pierwiastki piątego okresu\|5]] \|blok = [[blok p\|p]] \|stopień utlenienia = '''-I−I''', I, III, V, VII \|właściwości metaliczne = niemetal – fluorowiec \|właściwości tlenków = silnie [[Moc kwasu\|kwasowe]] Linia 122: === [[Chemia organiczna]] === Wiązanie ~~C-I~~C−I jest najmniej trwałe spośród połączeń [[Fluorowce\|halogenów]] z [[Węgiel (pierwiastek)\|węglem]] (anion jodkowy jest dość dobrą [[grupa opuszczająca\|grupą opuszczającą]]) i ulega stosunkowo łatwemu [[substytucja nukleofilowa\|podstawieniu]] przez [[nukleofil]]e. Reaktywność jodków [[Grupa alkilowa\|alkilowych]] wykorzystywana jest w reakcjach [[Alkilowanie\|alkilowania]], szczególnie do [[metylowanie\|metylowania]] za pomocą [[~~jodek metylu~~Jodometan\|jodku metylu]] CH<sub>3</sub>I (łagodniejszego od [[siarczan dimetylu\|siarczanu dimetylu]]). Jednocześnie jest to przyczyną silnie toksycznych właściwości tych związków. Jod może tworzyć [[związki kompleksowe]] z niejonowymi [[surfaktanty\|związkami powierzchniowo czynnymi]] (tzw. [[jodofory]]). W takich kompleksach jod wiąże się z wodorem grupy hydroksylowej niejonowego związku za pomocą [[wiązanie koordynacyjne\|wiązania koordynacyjnego]] typu [[Wiązanie wodorowe\|mostka wodorowego]]. Takie wiązanie nadaje jodoforom własności łagodności dla skóry przy jednoczesnym silnym działaniu mikrobiobójczym oraz własnościach myjących. Linia 129: : P<sup>III</sup> → P<sup>V</sup> W środowisku zasadowym wiązanie ~~P-I~~P−I w [[estry\|diestrach]] kwasu jodofosforowego (RO)<sub>2</sub>P(O)I jest niezwykle reaktywne wobec [[nukleofil]]i, w wyniku czego powstają różnorodne pochodne [[kwas fosforowy\|kwasu fosforowego]] (diestry, triestry, amidoestry, [[Difosforany\|pirofosforany]]). W środowisku zasadowym jod reaguje bardzo łatwo z [[Aldehydy\|aldehydami]] i [[ketony\|ketonami]] posiadającymi [[grupa alkilowa\|grupę metylową]] w pozycji α z wytworzeniem [[jodoform]]u ([[reakcja haoloformowa]]). Reakcja ta jest wykorzystywana w [[chemia analityczna\|analityce]], natomiast sam jodoform jest jednym z pierwszych [[Antyseptyka\|antyseptyków]]. Linia 137: == [[Biologiczne znaczenie pierwiastków\|Znaczenie biologiczne]] == Jod jest dla człowieka niezbędnym [[Biologiczne znaczenie pierwiastków\|mikroelementem]]. Jest on dostarczany z pożywieniem i wodą. Gleby i woda okolic nadmorskich są najbogatsze w jod, im dalej od morza gleby są coraz uboższe w ten pierwiastek. Najmniej jodu jest w glebie i wodzie okolic górskich i podgórskich. Ciało zdrowego człowieka zawiera 30–50 mg jodu. Najwięcej jodu występuje w [[Tarczyca\|tarczycy]], która ma zdolność aktywnego gromadzenia tego pierwiastka. Bez jodu niemożliwa jest produkcja w pęcherzykach tarczycy [[tyroksyna\|tyroksyny]] (T4) i [[~~trójjodotyronina~~Trijodotyronina\|trójjodotyroniny]] (T3), niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania wszystkich komórek organizmu. Niedobór jodu w pożywieniu i w wodzie po pewnym czasie może prowadzić do powstania [[wole (tarczyca)\|wola]] tarczycy. Zagrożenia takie występuje przede wszystkim w okolicach górskich. Dawniej takie tereny były miejscami endemicznego występowania wola u osób dorosłych i wrodzonego [[Wrodzony zespół niedoboru jodu\|kretynizmu]] u dzieci. Niedobór jodu niweluje się współcześnie przez jodowanie [[sól kuchenna\|soli kuchennej]] lub dodatek związków jodu do mąki. Linia 182: \| style="align: center"\| 50 μg \|- \| dzieci ~~1-3~~1–3 lat \| style="align: center"\| 70 μg \|- Linia 188: \| style="align: center"\| 90 μg \|- \| do ~~6-10~~6–10 lat \| style="align: center"\| 120 μg \|- Linia 211: Długotrwałe zażywanie zwiększonych dawek jodu prowadzi do rozwoju [[jodzica\|jodzicy]]. Dawka śmiertelna dla człowieka wynosi ~~3-4~~3–4 g. === Leczenie zatruć jodem ===

Jod: Różnice pomiędzy wersjami