Afryka Subsaharyjska: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
a co w ogóle Tanzania ma do Półwyspu Somalijskiego? |
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
||
Linia 1:
{{Czy wiesz do artykułu|6}}
[[Plik:Africa satellite orthographic.jpg|thumb|300px|Mapa [[Afryka|Afryki]], ukazująca [[ekologia|ekologiczne]] granice regionu nazywanego Czarną Afryką. Ta mapa nie uwzględnia granic [[państwo]]wych, [[etnia|etnicznych]] czy [[rasa|rasowych]]
[[Plik:Sub-Saharan-Africa.png|thumb|300px|[[Mapa polityczna]] ukazująca [[ekologia|ekologiczne]] granice Czarnej Afryki
'''Czarna Afryka'''{{r|ksng}} (także: '''Afryka Subsaharyjska'''{{r|ksng}}) – nazwa stosowana dla określenia części [[Afryka|Afryki]] na południe od [[Sahara|Sahary]], zamieszkanej w większości przez ludność [[Czarna odmiana człowieka|czarnoskórą]].
W obrębie Afryki Subsaharyjskiej znajdują się 43 kraje, licząc również państwa wyspiarskie{{r|unesco}}. W 2015 ten region zamieszkiwało blisko 943 062 000 osób (około 13% ludności świata). Najliczniej zaludnionymi krajami były: [[Nigeria]] (184,5 mln mieszkańców), [[Etiopia]] (98,8 mln) oraz [[Demokratyczna Republika Konga]] (71,2 mln). Jest to część Afryki skupiająca kraje o bardzo
Afryka Subsaharyjska obejmuje regiony znane jako [[Afryka Zachodnia]], [[Afryka Środkowa]], [[Afryka Wschodnia]] (w tym [[Półwysep Somalijski]] zwany Rogiem Afryki) oraz [[Afryka Południowa]]. [[Madagaskar]], choć przyrodniczo odrębny{{r|edu}}, jest włączany przez [[UNESCO]] do państw Czarnej Afryki przy opracowywaniu statystyk{{r|unesco|unesco2015}}. Czarną
Wiele krajów znajdujących się w strefie przejścia realiami zbliżona jest do krajów położnych w samej Afryce Subsaharyjskiej{{r|edu}}. Czarna Afryka jest jednym ze słabiej rozwiniętych gospodarczo regionów świata. Problemem są choroby (w tym związane z niewystarczającą wyszczepialnością), konflikty zbrojne, nierówności płci i społeczne, słaby dostęp do szkół{{r|unesco2015}}, brak dostępu do czystej wody (32% populacji w 2015{{r|undp}}) oraz klimat. Długie susze utrudniają sytuację zwłaszcza w [[Sahel (region geograficzny)|Sahelu]], gdzie wielu mieszkańców utrzymuje się z tradycyjnego rolnictwa i pasterstwa (w rolnictwo aktywnie angażuje 80–90% mieszkańców tej strefy). W tej strefie średnia roczna suma opadów wynosi od 200 mm (na północy) do 600 mm (na południu). Poza porą deszczową, trwającą blisko 4 miesiące, ciągną się długie susze, negatywnie wpływające na rolnictwo. Sahel to również strefa mocno dotknięta degradacją środowiska i pustynnieniem{{r|sahel}}. W całej Afryce Subsaharyjskiej głównymi roślinami uprawnymi są [[kukurydza zwyczajna]], [[sorgo]], [[pszenica]], [[miłka abisyńska]] oraz [[proso]] (wraz z sorgiem uprawiane w obszarach półpustynnych). Znacząca jest również hodowla trzody{{r|fao}}.
Linia 12:
W wielu krajach średnia długość życia jest niska. Najniższe wartości w 2015 najniższe wartości przypadły [[Republika Środkowoafrykańska|Republice Środkowoafrykańskiej]] (49,5 dla mężczyzn, 53,4 dla kobiet), [[Suazi]] (49,6 dla mężczyzn, 48,1 dla kobiet), [[Lesotho]] (49,9 dla mężczyzn, 50 dla kobiet), [[Czad]]owi (50,8 dla mężczyzn, 53 dla kobiet), Sierra Leone (50,8 dla mężczyzn, 51,9 dla kobiet). Od 2000 do 2015 roku średnia oczekiwana długość życia w regionie wzrosła jednak znacząco (o 8,8 lat){{r|undp}}. Śmiertelność wśród dzieci jest stosunkowo wysoka – w 1990 statystycznie 188 dzieci na 1000 nie dożywało 5 lat. W 2000 liczba ta spadła do 158, a w 2013 do 93, co jest jednak wynikiem około 15 razy wyższym, niż w krajach rozwiniętych. Największa umieralność w podanym okresie życia w 2015 dotykała najbardziej obywateli [[Sierra Leone]] (179/1000), Demokratycznej Republiki Konga (174/1000) i [[Mali]] (154/1000). Znaczące jest również upośledzenie wzrostu spowodowane niedożywieniem – w 2013 dotykało 38% dzieci{{r|unesco2015}}.
Obszar Czarnej Afryki jest zróżnicowany pod względem językowym
[[alfabetyzm|Piśmienność]] w niektórych krajach jest niska – przeciętnie 53% w 1990, 59% w 2011; bardzo zmienna, od od 25,3% w [[Gwinea|Gwinei]] (2010) i 28,7% w [[Benin]]ie (2006) po 91,8% na [[Seszele|Seszelach]] (2011) i 94,2% w [[Gwinea Równikowa|Gwinei Równikowej]] (2011). W 2013 nieznane były statystyki piśmienności dla [[Kongo]], [[Sudan Południowy|Sudanu Południowego]] i [[Somalia|Somalii]]{{r|unesco}}. Część dzieci nie uczęszcza do szkół lub uczy się w obszarach dotkniętych konfliktami zbrojnymi{{r|unesco2015}}. W 2015 roku 90% dzieci w wieku szkolnym w Afryce Subsaharyjskiej było zapisanych do szkół; to duży sukces w porównaniu do 1990, kiedy odsetek ten wynosił 52%{{r|undp}}. Dostęp do Internetu w omawianym obszarze wynosi 25%, co jest najniższym wynikiem spośród innych rejonów świata{{r|undp}}.
|