Kwantowanie (fizyka): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne techniczne
Linia 1:
'''Kwantowanie''', '''kwantyzacja''' konstrukcja pozwalająca na przejście z klasycznej teorii pola do [[kwantowa teoria pola|kwantowej teorii pola]]. Kwantowanie jest uogólnieniem konstrukcji stosowanej przy przejściu z mechaniki klasycznej do mechaniki kwantowej.
 
W bardziej popularnym znaczeniu przez '''kwantowanie''' rozumie się fakt istnienia skończonego lub [[zbiór przeliczalny|przeliczalnego]] zbioru dopuszczalnych wartości danej wielkości. Na przykład mówiąc, że energia elektronu w atomie jest skwantowana rozumie się przez to, że możliwe do zaobserwowania są tylko określone jej wartości, zwane w tym przypadku [[poziom energetyczny|poziomami energetycznymi]].
Linia 5:
== Metody kwantowania ==
=== Kwantowanie kanoniczne ===
W mechanice klasycznej układ opisywany jest przez funkcję Hamiltona ([[hamiltonian]] będący funkcją położeń uogólnionych <math>q_i</math> i pędów uogólnionych <math>p_i</math> - zmiennych kanonicznych). W formalizmie kanonicznym wprowadza się nawiasy Poissona definiowane jako
: <math> \lbrace A,B \rbrace = \sum _sum_{i=1} \Big left( {\frac{\partial A} \over {\partial q_i}} {\frac{\partial B}{\partial p_i} - \overfrac{\partial A}{\partial p_i} \frac{\partial B}{\partial q_i} \right).</math>
- {{\partial A} \over {\partial p_i}} {{\partial B} \over {\partial q_i}} \Big ) </math>.
 
Zgodnie z definicją nawiasy Poissona dla zmiennych kanonicznych wynoszą odpowiednio (''k'' i ''l'' indeksują zmienne kanoniczne)
: <math>\ \lbrace q_l,q_k \rbrace =0,</math>
: <math>\ \lbrace p_l,p_k \rbrace =0,</math>
: <math>\ \lbrace q_l,p_k \rbrace =\delta_{lk}.</math>
 
Kwantowanie kanoniczne polega na zmianie zmiennych kanonicznych na operatory oraz nawiasów Poissona na komutatory
: <math> \lbrace\, .\,,\,.\, \rbrace \longrightarrow \frac{1}{i \hslash}[\,.\,,\,.\],]</math>
 
czyli
: <math> \hat H = H(\hat q, \hat p, t),</math>
: <math> [\hat q_l,\hat q_k ]=0,</math>
: <math> [\hat p_l,\hat p_k ]=0,</math>
: <math> [\hat q_l,\hat p_k ]=i \hslash\delta_{lk}.</math>
 
Popularnym sposobem kwantyzacji jest wprowadzenie [[funkcja falowa|funkcji falowej]]. Korzysta się z faktu, że na przestrzeni funkcji <math>\Psi(q)</math> można wprowadzić operatory
: <math>\hat q_i\Psi(q) = q_i\Psi(q) ,</math>
: <math>\hat p_i\Psi(q) = -i \hslash \frac{\partial \Psi(q)}{\partial q_i} .</math>
 
spełniające odpowiednie reguły komutacyjne. W ten sposób problem znalezienia [[wektorWektory własnyi wartości własne|stanów własnych]] pewnych operatorów sprowadza się do rozwiązania odpowiedniego równania różniczkowego.
 
==== Przykład nierelatywistycznej cząstki swobodnej ====
Klasyczny hamiltonian opisujący taką cząstkę ma postać <math>H = \frac{1}{2m}{\vec p}^{\,2}.</math>. Odpowiadający mu kwantowy operator to <math>\hat H = -\frac{\hslash^2}{2m}\Delta .</math>. Szukając stanu kwantowego o ustalonej wartości energii rozwiązujemy równanie
: <math>-\frac{\hslash^2}{2m}\Delta\Psi(\vec x) = E\Psi(\vec x).</math>
 
Możliwe jest jednoczesne żądanie ustalonej wartości pędu:
: <math>-i\hslash\vec\nabla\Psi(\vec x) = \vec k\Psi(\vec x) .</math>
 
Rozwiązując te równania znajdujemy
: <math> \Psi(\vec x) = N e^{\frac{i\vec k\cdot\vec x}{\hslash}} ,</math>
: <math> E = \frac{1}{2m}{\vec k}^{\, 2}.</math>
 
W tym przypadku kwantowy związek między energią i pędem jest taki sam jak klasyczny.