Priesterblock (Dachau KL): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne |
drobne redakcyjne, drobne techniczne |
||
Linia 1:
[[Plik:Toasting Polish Dachau.jpg|thumb|Polscy więźniowie świętujący wyzwolenie w Dachau. Polscy [[ksiądz|księża katoliccy]] byli największą grupą uwięzionych w
[[Plik:Bydgoszcz 1939 Polish priests and civilians at the Old Market.jpg|thumb|Księża wśród polskich cywilów aresztowanych przez Niemców w czasie [[Krwawa niedziela (Bydgoszcz)|krwawej niedzieli w Bydgoszczy
'''Priesterblock
== Nazwa ==
Funkcjonują dwie niemieckie nazwy na określenie bloków dla księży
== Geneza ==
=== KL Dachau ===
[[Plik:Prisoner's barracks dachau.jpg|thumb|Baraki więźniów w [[Dachau (KL)]]
Obóz koncentracyjny Dachau założony został w marcu 1933 jako pierwszy z nazistowskich [[Obozy niemieckie 1933–1945|niemieckich obozów koncentracyjnych]]. Początkowo pełnił on bardziej funkcję obozu politycznego niż obozu eksterminacji jednak z około 160 000 więźniów zesłanych do niego ponad 32 000 zostało zamordowanych lub zmarło w wyniku ciężkich warunków panujących w obozie. Więźniowie używani byli w pseudomedycznych eksperymentach, a chorych wysyłano do Hartheim, gdzie byli poddawani [[eutanazja|eutanazji]].
Linia 16:
=== Walka nazistów z religią ===
[[Plik:CAvGalenBAMS200612.jpg|thumb|upright|[[Klemens August von Galen]], biskup Münsteru potępiający w swoich kazaniach politykę nazistów
[[Plik:Froehlich.jpeg|thumb|180px|Niemiecki ksiądz katolicki [[August Froehlich]] zamordowany w Dachau
Po dojściu do władzy nazistów w [[Republika Weimarska|Republice Weimarskiej]] Hitler 23 marca 1933 roku w [[Reichstag]]u zapewnił, że nie będzie ingerował w sprawy wyznaniowe oraz prawa poszczególnych kościołów. Wraz z umacnianiem się nowej władzy kanclerz Rzeszy wkrótce złamał swoje słowo rozpoczynając w pierwszej kolejności brutalne [[Prześladowania Świadków Jehowy w III Rzeszy|prześladowania Świadków Jehowy w Niemczech]]{{odn|Geoffrey Blainey|2011|s=495–496}}, a następnie doprowadził do podziału [[Kościół Ewangelicko-Luterański|Kościoła luterańskiego]]. Wkrótce wypowiedział także konkordat podpisany przez państwo niemieckie z [[Watykan]]em oraz doprowadził do podpisania nowego na swoich zasadach tzw. [[Reichskonkordat]]. Niezależnie od umów z Watykanem w samej Rzeszy naziści rozpoczęli prześladowania kościoła katolickiego w Niemczech znane pod nazwą ''Kirchenkampf'' w nawiązaniu do nazwy XIX wiecznej akcji walki z kościołem Bismarcka tzw. ''[[Kulturkampf]]''. Część duchownych różnych wyznań od początku krytykowała nazizm stając się obiektem prześladowań z ich strony.
W ramach polityki ''[[Gleichschaltung]]'' zmierzającej do ujednolicenia życia politycznego i społecznego oraz podporządkowania go niemieckiej partii [[Narodowy socjalizm|narodowo socjalistycznej]] [[Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników|NSDAP]] likwidowano niezależność partii politycznych, organizacji oraz instytucji. Naziści starali się narzucić swoje założenia propagandowe zgodne z linią programową [[Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników|Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników]] oraz [[Kult jednostki|kultem wodza]] Adolfa Hitlera według partyjnego sloganu „nie będzie prawa tylko Hitler i nie będzie boga tylko Hitler”{{odn|Anton Gill|1994|s=14–15}}. Dążąc do zdobycia kontroli nad wszelkimi przejawami życia społecznego w III Rzeszy w krótkim czasie doprowadzili do podporządkowania sobie wielu organizacji i partii. Działania te doprowadziły również do powstania niemieckiego oporu przeciw nazistom w Niemczech tzw. [[Widerstand]]{{odn|Peter Hofmann|1994}}. Społeczeństwo niemieckie podzieliło się na większość, która poparła lub była bierna wobec nazizmu oraz mniejszość, która była wobec niego w opozycji.
Część niemieckich duchownych katolickich zaangażowała się w działalność opozycyjną wobec nazistów jak np. jezuita oraz ksiądz [[Alfred Delp]] działający w tajnej organizacji [[Krąg z Krzyżowej|Kreisauer Kreis]], [[Joseph Frings]], [[Konrad von Preysing]] oraz [[Michael von Faulhaber]]. Szereg duchownych krytykowało również poszczególne przejawy działalności nazistów. Przeciw niemieckiemu programowi eutanazji osób chorych psychicznie tzw. [[Akcja T4|Akcji T4]] w swoich kazaniach protestował biskup [[Münster]]u [[Klemens August von Galen]]. Za swoje przekonania część duchownych naziści kierowali do obozów koncentracyjnych. Z tych przyczyn do Dachau wysłani zostali m.in. niemieccy księża katoliccy: [[Karol Leisner|Karl Leisner]], [[Josef Lenzel]], [[Bernard Lichtenberg]], [[Gerhard Hirschfelder]], pallotyn [[Josef Kentenich]], [[Serbołużyczanie|serbołużycki]] ksiądz [[Alojs Andricki]], oraz pastorzy luterańscy [[Martin Niemöller]], [[Max Lackmann]] i inni.
Linia 28:
=== Intelligenzaktion ===
[[Plik:Polish Priest as a German Hostage 1939.jpg|thumb|Polski ksiądz wśród aresztowanych w [[Bydgoszcz]]y w 1939 roku
{{Osobny artykuł|Intelligenzaktion|Einsatzgruppen w Polsce}}
W 1939 roku po zakończeniu [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]] Niemcy rozpoczęli w okupowanej Polsce ''[[Intelligenzaktion]]'' – masową akcję eliminacji polskiej inteligencji, do której włączyli również polskie duchowieństwo. Księża polscy byli na przełomie lat 1939–1940 masowo aresztowani i rozstrzeliwani przez oddziały [[Einsatzgruppen]] oraz złożony z mniejszości niemieckiej [[Volksdeutscher Selbstschutz]]. Na obszarach wcielonych do III Rzeszy, w Wielkopolsce, na Pomorzu oraz na Śląsku już w październiku 1939 roku większość kościołów została zamknięta. Część nie została udostępniona aż do końca trwania II wojny światowej{{odn|Anna Jagodzińska|2010|s=2}}.
Linia 272 ⟶ 271:
[[Kategoria:Dachau (KL)]]
[[Kategoria:Chrześcijaństwo w III Rzeszy]]
| |||