Samolot bombowy: Różnice pomiędzy wersjami

* '''ciężkie''' – wielosilnikowe (2–6) samoloty o dużym udźwigu i zasięgu oraz długotrwałości lotu, przeznaczone do uderzeń strategicznych na głębokie zaplecze przeciwnika<ref>W. {{odn|Bączkowski, op.cit., |1986|s. =9.</ref>}}.

'''Uzbrojenie obronne''' bombowców składało się początkowo z kilku [[karabin maszynowy|karabinów maszynowych]]. Na większych samolotach montowano je w kilku stanowiskach lub wieżyczkach strzeleckich, obsługiwanych przez strzelców, zapewniających możliwie szerokie pole ostrzału w różnych kierunkach. Od końca lat 30 XX wieku i podczas II wojny światowej rósł kaliber uzbrojenia – wprowadzono [[wielkokalibrowy karabin maszynowy|wielkokalibrowe karabiny maszynowe]] lub [[działko|działka lotnicze]] kalibru 20 milimetrów, a liczba luf sięgnęła kilkunastu<ref name=kaczk2 /> (najsilniej uzbrojonym w broń maszynową bombowcem był [[Boeing B-17 Flying Fortress]], dysponujący trzynastoma [[Wielkokalibrowy karabin maszynowy|wukaemami]]). W latach po II wojnie światowej uzbrojenie strzeleckie bombowców odgrywało znacznie mniejszą rolę i zostało znacznie ograniczone, a na większości konstrukcji zanikło, zwłaszcza na bombowcach strategicznych. Dłużej stosowano jedynie stanowiska ogonowe działek 20–23 mm, zwłaszcza na konstrukcjach radzieckich. Współczesne bombowce taktyczne mogą posiadać do samoobrony [[Kierowany pocisk rakietowy powietrze-powietrzepowietrze–powietrze|pociski rakietowe powietrze-powietrze]].

Po raz pierwszy samolot został wykorzystany do bombardowania 1 listopada [[1911]] przez Włochów podczas [[wojna włosko-turecka|konfliktu z Turcją]] w Afryce Północnej – zrzucono wtedy ręcznie cztery małe 2 kg bomby z samolotu [[Taube|Etrich Taube]] na żołnierzy tureckich<ref name{{odn|Bączkowski|1986|s=bacz>W. Bączkowski: ''Samoloty bombowe pierwszej wojny...''</ref>8}}. Na niewielką skalę wykorzystywano samoloty do bombardowania także podczas [[wojny bałkańskie|wojen bałkańskich]] 1910–1913. W tym okresie oraz na początku I wojny światowej do bombardowania wykorzystywano zwykłe dostępne wówczas lekkie samoloty zwiadowcze (m.in. [[Blériot XI]], [[Farman IV]], Taube), a bomby przeważnie zrzucano ręcznie. Szczególnie często wykorzystywano w tym charakterze w krajach [[ententa|ententy]] samoloty [[Voisin]], dwupłaty z silnikiem pchającym, a w państwach centralnych jednopłatowe [[Taube]]{{odn|Bączkowski|1986|s=8}}. Samoloty te nie rozwijały na ogół prędkości większej, niż 110–120 km/h<ref name=bacz />.

Dopiero w latach 1915–1916 zaczęły się pojawiać samoloty specjalnie przystosowane do bombardowania, a w [[1917]] powstały udane konstrukcje lekkich bombowców, jak francuskie [[Breguet 14|Breguet XIV]] i [[Salmson 2]]{{odn|Bączkowski|1986|s=27-30}}, brytyjskie [[Airco DH.4|DH.4]] i następnie [[Airco DH.9|DH.9]]{{odn|Bączkowski|1986|s=30-33}}. W odróżnieniu od Ententy, Niemcy i Austro-Węgry nie budowały specjalnych lekkich bombowców, lecz używały do bombardowania liczne wielozadaniowe samoloty rozpoznawcze klasy C, produkowane m.in. przez firmy Albatros (np. [[Albatros C.III|C.III]]), AEG (np. [[AEG C.I|C.I]]), Rumpler (np. [[Rumpler C.I|C.I]]), LVG (np. [[LVG C.V|C.V]], [[LVG C.VI|C.VI]]), Hansa-Brandenburg (np. [[Hansa-Brandenburg C.I|C.I]]). Lekkie bombowce z I wojny światowej nie przekraczały jednak prędkości 200 km/h<ref name=baczk2 />.

W toku I wojny światowej wprowadzono też bombowce średnie i ciężkie. Z samolotów średnich najbardziej znane stały się niemieckie dwusilnikowe bombowce Gotha serii G (np. [[Gotha G.IV|G.IV]]) i [[Friedrichshafen G.III]], powstałe już w latach 1915–1916. Przenosiły od 300 do 900 kg bomb, razem z ciężkimi bombowcami używane były do strategicznych bombardowań [[Londyn]]u, aczkolwiek umiarkowanie skutecznych z powodu niewielkiej liczby samolotów i masy zabieranych przez pojedyncze samoloty ładunków<ref name{{odn|Bączkowski|1986|s=bacz />57-64}}. Używane też były w znacznej ilości dwusilnikowe bombowce [[AEG G.IV]]. Państwa ententy używały średnich bombowców na małą skalę, dość licznie rozwijane były natomiast przez główne państwa biorące udział w wojnie bombowce ciężkie, począwszy od rosyjskiego czterosilnikowego [[Ilja Muromiec (samolot)|Ilja Muromiec]], skonstruowanego już w 1914 przez [[Igor Sikorski|Igora Sikorskiego]]{{odn|Bączkowski|1986|s=66-70}}. Jako drugie państwo, ciężkie bombowce zaczęli wprowadzać Włosi, serii [[Caproni Ca.3]] (1914), [[Caproni Ca.4|Ca.4]] (1916) i [[Caproni Ca.5|Ca.5]] (1917); stanowiły one także wyposażenie jednostek innych krajów ententy{{odn|Bączkowski|1986|s=73-79}}. Największe bombowce budowali jednak Niemcy – [[SSW R]] i seria wielkich Staaken R (głównie [[Staaken R.VI|R.VI]]) o udźwigu 1000–2000 kg bomb<ref name{{odn|Bączkowski|1986|s=bacz />81-100}}. Później od innych krajów do budowy ciężkich bombowców przystąpili Brytyjczycy, tworząc udane samoloty [[Handley Page O/400]] z 1916 oraz wielkie [[Handley Page V/1500]] o rekordowym udźwigu bomb 3300 kg, które jednak nie zdążyły wziąć udziału w wojnie{{odn|Bączkowski|1986|s=79-81}}. Znaczącą konstrukcją okazał się bombowiec ciężki [[Vickers Vimy]], który również nie zdążył wziąć udziału w wojnie, lecz stał się pierwszym samolotem, który przeleciał bez lądowania nad Atlantykiem<ref name=bacz />. Prędkość bombowców średnich i ciężkich nie przekraczała na ogół 160 km/h<ref name=baczk2 />. Prawie wszystkie bombowce w I wojnie światowej, włącznie z lekkimi, były dwupłatami o konstrukcji drewnianej lub mieszanej, zawsze ze stałym podwoziem.

* {{cytuj książkę | autor = Wiesław Bączkowski | tytuł = Samoloty bombowe pierwszej wojny światowej | wydawca = [[Wydawnictwa Komunikacji i Łączności|WKiŁ]] | miejsce = Warszawa | data = 1986 | isbn = 83-206-0497-4|odn=tak}}