|
== Działalność PKWN ==
22 lipca 1944 roku o godzinie 20.15 [[GłosSputnik Rosji(radio)|Radio Moskwa]] poinformowało, że powołany przez KRN Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego powstał w [[Chełm]]ie (pierwszym mieście polskim na zachód od [[Linia Curzona|Linii Curzona]] zajętym przez [[Armia Czerwona|Armię Czerwoną]] w ofensywie białoruskiej (od czerwca [[1944]])<ref>[[Jan Ciechanowski (historyk)|Jan Ciechanowski]] ''Powstanie Warszawskie. Zarys podłoża politycznego i dyplomatycznego''. Wydanie uzupełnione i poszerzone, [[Bellona (wydawnictwo)|Bellona]] i Oficyna Aspra-JR, Pułtusk-Warszawa 2009, {{ISBN|978-83-7549-074-9}}, s. 300.</ref>. W rzeczywistości pierwsi członkowie PKWN dotarli do Chełma późnym popołudniem [[27 lipca]] [[1944]]<ref>[[Marek Łatyński]], ''Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych'', wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum]], {{ISBN|83-7095-056-6}}, s. 68.</ref>, lub dopiero [[28 lipca]] [[1944]], zastając tam legalne władze polskie – delegata powiatowego i przedstawicieli [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]]<ref name="ReferenceA">[[Wojciech Roszkowski|Andrzej Albert]], ''Najnowsza historia Polski 1939–1945'', t. I, Warszawa 1995, s. 585.</ref>. Nazwę (kopię nazwy działającego od [[1943]] pod przewodnictwem [[Charles de Gaulle|de Gaulle’a]] [[Francuski Komitet Wyzwolenia Narodowego|Francuskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego]]) zaproponował [[Wiaczesław Mołotow]], a zaakceptował [[Józef Stalin]]<ref>[[Marek Łatyński]], ''Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych'', wyd. II rozszerzone, [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum]], Wrocław 2002, {{ISBN|83-7095-056-6}}, s. 66.</ref><ref name=ciechan110-111/>. Decyzja o powołaniu PKWN zaskoczyła komunistów z [[Polska Partia Robotnicza|PPR]] w Polsce, którzy dowiedzieli się o tym fakcie z nasłuchu [[GłosSputnik Rosji(radio)|Radia Moskwa]].
Do PKWN weszli działacze [[Związek Patriotów Polskich|Związku Patriotów Polskich]] (koordynowanego przez [[Centralne Biuro Komunistów Polskich]]) i [[Krajowa Rada Narodowa|Krajowej Rady Narodowej]] ([[Polska Partia Robotnicza]] i ugrupowania satelitarne – [[Stronnictwo Ludowe „Wola Ludu”]]), a także osoby bez formalnej afiliacji politycznej, wyznaczone przez [[Związek Patriotów Polskich|ZPP]]. Przewodniczącym PKWN został wiceprzewodniczący [[Krajowa Rada Narodowa|KRN]] [[Edward Osóbka-Morawski]] (były członek [[Robotnicza Partia Polskich Socjalistów|RPPS]]), wiceprzewodniczącymi PKWN: [[Wanda Wasilewska]] ([[Związek Patriotów Polskich|ZPP]]) i [[Andrzej Witos]] ([[Związek Patriotów Polskich|ZPP]], oficjalnie [[Stronnictwo Ludowe „Wola Ludu”|SL „Wola Ludu”]]) – usunięty z PKWN formalnie decyzją Prezydium PKWN 9 października 1944 „ze względu na stan zdrowia”, faktycznie po zaostrzeniu kursu Stalina w sprawach polskich po upadku [[Powstanie warszawskie|Powstania Warszawskiego]], jego miejsce zajął wówczas [[Stanisław Janusz]], protegowany PPR<ref name="ReferenceB">[[Marek Łatyński]], ''Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych'', wyd. II rozszerzone, [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum]], Wrocław 2002, {{ISBN|83-7095-056-6}}, s. 79.</ref>).
|
