Cesarstwo Nicejskie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Przenoszę Szablon:Kontrola autorytatywna na sam koniec przed kategoriami
Linia 36:
|stolica = [[İznik|Nicea]], [[Kemalpaşa|Nimfeo]]
|ustrój_polityczny = [[Monarchia]]
|typ_państwa = [[Cesarstwo (ustrój)|Cesarstwo]]
|głowa_państwa = [[Michał VIII Paleolog]]
|głowa_państwa_opis = [[cesarz]]
Linia 116:
 
== Teodor I Laskarys ==
Dla uprawomocnienia swych pretensji do Konstantynopola i przewodzenia wszystkim jego byłym poddanym Teodor potrzebował korony cesarskiej. Aby uwiarygodnić swój tytuł pragnął koronacji z rąk [[Patriarcha Konstantynopola|patriarchy]] w związku z czym posłał w 1206 do [[DidymoteichoDidimoticho|Didymotyki]], gdzie schronił się biskup Konstantynopola, [[Jan X KamaterosKamater]]os. Jan zgodził się na przybycie do Nicei i miasto to uczynił swoją siedzibą. Koronacji cesarskiej Teodora dokonał jednak dopiero jego następca [[Michał IV Autorejan]] w 1208 roku. Przeniesienie ortodoksyjnego patriarchatu konstantynopolitańskiego do Nicei uprawomocniło pretensje Laskarysa do Bizancjum<ref name=Dimiter>Angelov Dimiter, ''Imperial Ideology and Political Thought in Byzantium, 1204-1330'', Wydawnictwo Uniwersytetu Cambridge, 2007.</ref>. Kościół był najmocniejszym spoiwem tożsamości byłych poddanych Konstantynopola i jego poparcie oznaczało w zasadzie oficjalne uznanie tytułu przez większość, jeśli nie wszystkich rdzennych mieszkańców cesarstwa. Laskarys, w przeciwieństwie do innych, którzy dokonali uzurpacji, stawał się odtąd legalnym władcą, a jego władztwo – odrodzonym państwem basileusów. Państwo to przeszło do historii pod nazwą Cesarstwa Nicejskiego, ale dla współczesnych mu Greków było to po prostu Cesarstwo<ref name=Dimiter />. Teodor zorganizował państwo na wzór Bizancjum, system administracji i dwór były utrzymane w zasadzie w niezmienionej formie. Ideologia sformułowana na dworze w Nicei zakładała odzyskanie wszystkich ziem zamieszkanych przez Greków i rządzonych niegdyś przez [[Basileus (Bizancjum)|basileusów]] z Konstantynopola.
 
Początki istnienia Cesarstwa Nicejskiego wypełniają wojny. Było to spowodowane kilkoma czynnikami. Na pewno dużą rolę odgrywała rywalizacja z innymi władcami uważającymi się za spadkobierców cesarstwa, którzy również rościli sobie prawa do korony. Znajdowali się wśród nich zarówno łacińscy cesarze Konstantynopola, jak i Grecy. Kolejnymi powodem wojen było dążenie Turków seldżuckich do ekspansji w Azji Mniejszej. Państwo Laskarysa było bardzo niekorzystnie położone. Graniczyło bowiem w sposób bezpośredni z samymi wrogami. Było to zarówno tereny zajęte przez łacinników, cesarstwo braci Komnenów, ziemie Manuela Maurozomesa i Teodora Mangafasa oraz [[sułtanat Rumu]]. Do tego dochodziły jeszcze pomniejsze emiraty tureckie i niewielkie władztwa greckie.
Linia 260:
 
== Znaczenie w dziejach Greków ==
Okres Cesarstwa Nicejskiego odegrał, zdaniem wielu historyków, ważną rolę nie tylko w historii cesarstwa Bizantyjskiego, ale także w dziejach [[Grecy|Greków]]. Ich zdaniem wydarzenia spowodowane IV krucjatą stanowią korzenie, na których wyrosła później nowożytna świadomość etniczna Greków, a w okresie nicejskim po raz pierwszy pojawiają się zaczątki się [[HellenizmEpoka hellenistyczna|helleńskiego]] [[nacjonalizm]]u. Greccy chrześcijanie upokorzeni przez swoich zachodnich współwyznawców poczuli dumę ze swojego pochodzenia i z faktu, że jako jedyni wyznają jedyną prawdziwie ortodoksyjną wersję doktryny [[Chrześcijaństwo|chrześcijańskiej]]. Zapałali również żądzą odwetu za doznane krzywdy. Zdaniem części badaczy to nie [[Wielka schizma wschodnia|Schizma Wschodnia]] z 1054 roku czy inne doktrynalne spory doprowadziły do ostatecznego zerwania między kościołami. Bezpośrednią przyczyną miało być właśnie barbarzyńskie postępowanie zwycięskich łacinników względem pokonanych Greków.
 
Obce panowanie, połączone z uciskiem i licznymi krzywdami, jakich doświadczali Grecy ze strony łacinników, stało się jedną z przyczyn wzrostu świadomości własnej odrębności<ref name=Ostro>Ostrogorski Georg, ''Dzieje Bizancjum'', Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2008.</ref>. Kolaboracja Greków z różnych części niedawnego Bizancjum z władzami nicejskimi świadczy, że pojawiły się wśród nich więzi przekraczające lokalne wspólnoty. Poczucie zagrożenia ze strony łacinników, Słowian, Wołochów i Turków sprawiło, iż mieszkańcy cesarstwa znaleźli się w podobnej do antycznych Greków sytuacji otoczenia przez „barbarzyńców”, co także sprzyjało rozwojowi poczucia wspólnoty i odrębności.
Linia 297:
 
== Zobacz też ==
* [[Literatura bizantyńska epoki Laskarysów i Paleologów (1204–1453)|literatura bizantyńska epoki Laskarysów i Paleologów 1204-1453]]
 
== Przypisy ==