Drzeworytnie warszawskie: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Ksawery Pillati Drzeworytnik.jpg|thumb|240px|{{nowrap|Drzeworytnik warszawski podczas pracy.}}]]

[[Plik:Walenty Ciechomski Bronisław Puc.jpg|thumb|240px|Drzeworyt wykonany w Drzeworytni Warszawskiej przez Walentego Ciechomskiego i Bronisława Puca.]]

'''Drzeworytnie warszawskie''' – pierwsze w Polsce szkoleniowe ośrodki [[Grafika|graficzne]], zakładane w drugiej połowie XIX wieku przy [[drukarnia]]ch [[Czasopismo|czasopism]] [[Ilustracja|ilustrowanych]], były pierwszymi szkoleniowymi ośrodkami [[Grafika|graficznymi]] w Polsce{{odn|Opałek|1949|s=19}}.

Pierwszą drzeworytnię oraz szkołę [[drzeworyt]]u w [[Warszawa|Warszawie]] założył w 1857 roku Jan Münchheimer (1808–1879), [[Medalierstwo|medalier]], [[Rysunek|rysownik]] i [[Grawerstwo|rytownikgrawer]], naczelny sztycharz [[Bank Polski (Królestwo Polskie)|Banku Polskiego]], właściciel pracowni grawerskiej w Warszawie{{odn|Opałek|1949|s=15}}{{odn|Socha|1988|s=36}}{{odn|Szyndler|1981|s=118}}. W jego szkole drzeworytu, pod kierunkiem sprowadzonego z Belgii drzeworytnika E. de la Haye, kształcili się pionierzy polskiej [[Ksylografia|ksylografii]], m.in.: [[Jan Styfi]], Kazimierz Krzyżanowski, [[Aleksander Regulski]] i Franciszek Szymborski. Drzeworytnia Münchheimera wykonywała ilustracje wg rysunków [[Wojciech Gerson|Wojciecha Gersona]], [[Juliusz Kossak|Juliusza Kossaka]], [[Franciszek Kostrzewski|Franciszka Kostrzewskiego]], [[Henryk Pillati|Henryka Pillatiego]] i innych do czasopism: „Wolne Żarty”, „[[Przyjaciel Dzieci (1861-1914)|Przyjaciel Dzieci]]” oraz „[[Kłosy (czasopismo)|Kłosy]]”{{odn|Opałek|1949|s=15}}{{odn|Socha|1988|s=36}}.

Druga drzeworytnia została założona przy drukarni „[[Tygodnik Ilustrowany|Tygodnika Ilustrowanego]]” pod koniec 1859 roku przez [[Józef Unger|Józefa UngeraUngra]], w której polskich drzeworytników szkolili sprowadzeni z Niemiec ksylografowie: G. Hähle, H. Kübler, J. Schübeler, Röber i in. W latach 80. XIX w. Drzeworytnia Ungera posiadała już własnych rytowników: [[Edward Gorazdowski|Edwarda Gorazdowskiego]], [[Józef Holewiński|Józefa Holewińskiego]], [[Józef Łoskoczyński|Józefa Łoskoczyńskiego]], Edwarda Nicza, [[Andrzej Zajkowski|Andrzeja Zajkowskiego]]. Opiekę nad drzeworytnią sprawowali kolejni kierownicy działu artystycznego „Tygodnika Ilustrowanego”: [[Jan Feliks Piwarski]], [[Jan Nepomucen Lewicki|Jan Lewicki]], [[Juliusz Kossak]], [[Franciszek Tegazzo]], [[Józef Buchbinder]], Jan Konopacki, [[Miłosz Kotarbiński]]{{odn|Opałek|1949|s=16–17}}{{odn|Socha|1988|s=36, 40}}.

Czwarta pod nazwą „Drzeworytnia Warszawska” – została zorganizowana w 1871 roku jako [[spółdzielnia]] przez rytowników: [[Władysław Bojarski (artysta)|Władysława Bojarskiego]], Ignacego Chełmickiego, Bronisława Puca i [[Feliks Zabłocki|Feliksa Zabłockiego]]. Ponieważ zakład wykonywał ilustracje głównie dla czasopism rosyjskich, niebawem otworzył filię w [[Petersburg]]u kierowaną przez P. Dziedzica{{odn|Szyndler|1981|s=118}}. W 1877 roku „Drzeworytnia Warszawska” wydała wspólnie z firmą [[Samuel Orgelbrand|Orgelbranda]] bogato ilustrowany drzeworytami album ''Wilanów, zbiór wiadomości, oraz kopie obrazów Galerii Wilanowskiej''.

Około 1878 roku Bronisław Puc wycofał się ze spółki „Drzeworytnia Warszawska” i założył własną pracownię drzeworytniczą pod nazwą: „Zakład artystyczno-drzeworytniczy”. Drzeworyty w niej wykonane posiadały sygnaturę: „Drzew. B. Puc”{{odn|Opałek|1949|s=19–20}}{{odn|Szyndler|1981|s=118–119}}.

{|width="10080%"