Gatunek (biologia): Różnice pomiędzy wersjami

Pospolicie używane nazwy organizmów nierzadko mogą być mylące – przykładowo słowo „kot” oznaczać może [[kot domowy|kota domowego]] (''Felis catus'') lub dowolnego innego [[kotowate]]go (Felidae). Innym problemem jest zmienność nazw w zależności od regionu. W różnych częściach [[Ameryka|Ameryki]] [[puma płowa]] (''Puma concolor'') znana jest jako puma, kuguar, ''catamount'', pantera, ''painter'' i lew górskichgórski. „Pantera” może jednak oznaczać również [[jaguar amerykański|jaguara amerykańskiego]] (''Panthera onca'') z [[Ameryka Łacińska|Ameryki Łacińskiej]] i [[lampart plamisty|lamparta plamistego]] (''Panthera pardus'') z [[Afryka|Afryki]] i [[Azja|Azji]]. Nazwy naukowe mająpowinny dla odróżnienia być unikatowe i uniwersalne. Składają się z nazwy rodzajowej, jak ''[[Puma]]'', i epitetu gatunkowego, jak ''concolor''{{r|concolor|guard}}. Pełna nazwa naukowa obejmuje również autora i rok pierwszego opisu, jak ''[[szarańcza wędrowna|Locusta migratoria]]'', Linneusz, 1758. Jeśli od pierwszego opisu zaszła zmiana nazwy naukowej nazwisko autora i rok obejmuje się okrągłym nawiasem. Dla przykładu, [[turkawka zwyczajna]] po raz pierwszy wspomniana została przez Linneusza jako ''Columba turtur'', stąd podając obowiązującą nazwę ''Strepropelia turtur'' wspomniane dane należy zapisać: (Linneusz, 1758). Nazwiska autorów bywają zapisywane inaczej lub skracane, jak Karl von Linnaeus → Linnaeus → Linné{{odn|Matile|Tassy|Goujet|s=41}}.

* [[Gatunek pierścieniowy|Gatunki pierścieniowe]], w przypadku których przedstawiciele występujących blisko populacji są zdolni do rozrodu, ale przedstawiciele tych odległych nie{{odn|Zachos|2016|s=156–157}}.

Biolodzy i taksonomowie podejmowali liczne starania celem zdefiniowania gatunku, od podstaw [[Morfologia (biologia)|morfologicznych]] po [[genetyka|genetyczne]]. Linneusz i jemu współcześni dawni systematycy mogli jedynie opisywać to, co widzieli: później formalnie określono to mianem gatunku morfologicznego albo typologicznego. Mayr podkreślił rolę izolacji rozrodczej, acz bywa ona trudna lub niemożliwa do wykazania{{r|Zelnio|speciesdfi}}. Późniejsi biolodzy usiłowali udoskonalić definicję Mayra przez tworzenie nowych koncepcji gatunku – kohezyjną (spójności) i „rozpoznawania partnera”{{r|whywe}}. Niektóre z tych pojęć są bardzo zbliżone, niekiedy nakładają się, stąd nie jest łatwo ustalić ich liczbę: biolog R. L. Mayden odnotował około 24 definicji gatunku{{r|Claridge1997}}, zaś filozof nauk John Wilkins już 26{{r|Zelnio}}, a K. Lang 33 – opracowując w 1988 jedno z kompletniejszychbardziej kompletnych zestawień{{r|koncepcjepl}}. Wilkins pogrupował owe pojęcia gatunku w kilka grup: (1) „agamogatunki”{{r|koncepcjepl}} dla organizmów rozmnażających się bezpłciowo (2) „gatunki biologiczne” dla organizmów izolowanych rozrodczo (3) „ekogatunki” oparte o nisze ekologiczne (4) gatunki ewolucyjne oparte o linię rozwojową (5) gatunki genetyczne wyodrębnione na podstawie puli genowej (6) gatunki morfologiczne oparte na fenotypach (7) gatunki taksonomiczne, czyli opisane tak, jak uznał to taksonom{{odn|Zachos|2016|s=79}} Natrafić można również na pogląd, wedle którego nie dysponujemy empirycznymi argumentami pomocnymi w odpowiedzi na pytanie o istotę gatunku, stąd też pozostaje ono pytaniem filozoficznym. Niektórzy autorzy próbują odwoływać się do uniwersalnej koncepcji gatunku, która jednak nigdy nie została opracowana i traktowana jest jako nieosiągalny ideał{{r|koncepcjepl}}. W [[filozofia przyrody|filozofii przyrody]] [[nominalizm]] zakłada, że gatunek nie jest rzeczywistym bytem, w odróżnieniu od osobników, a nazwa „gatunek” jedynie służy do określania osobników do siebie podobnych{{r|lastowski}}.