Szkoła Ludwiki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Koniec Luisenschule: składnia |
m int. |
||
Linia 45:
== Koniec Luisenschule ==
[[Plik:Żołnierze niemieccy pod Zamkiem Cesarskim w Poznaniu, 1918.jpg|thumb|left|Ostatni żołnierze niemieccy w Poznaniu w 1918 roku]]
Pod koniec roku 1918 pruska [[Powstanie wielkopolskie|struktura państwowa w Poznaniu załamała się]] i faktyczną władzę przejęła polska [[Naczelna Rada Ludowa]]. Delegowała ona do Szkoły Ludwiki swojego przedstawiciela, Marię Swinarską, dawną abiturientkę urszulanek. Formalnie objęła ona stanowisko beirata, doradcy dyrektora Güldnera<ref group="uwaga">Johannes Güldner (ok. 1872–1962), ur. w Haan, kształcił się w liceum w Düsseldorfie a następnie studiował filologię w Berlinie i teologię w Koblencji. Karierę rozpoczął w roku 1894, obejmując stanowisko nauczyciela francuskiego i łaciny w żeńskiej szkole w Münster, ucząc następnie w rozmaitych szkołach w Hanowerze. Od roku 1903 pełnił funkcje dyrektorskie w szkołach w Neumünster i Magdeburgu. Po wyjeździe z Poznania krótko uczył w Berlinie i w Hanowerze, w latach 20. XX wieku był dyrektorem gimnazjum realnego w Landsbergu (obecnie Gorzów Wielkopolski), a w latach 30. w Münster; zob. Marc Zirlewagen, ''Biographisches Lexikon der Vereine Deutscher Studenten'', tom I, Nordestedt 2014, {{ISBN|9783735722881}}, s. 280. Podana praca jako rok urodzenia podaje 1890, co wydaje się oczywistą omyłką. Zważywszy, że według tego samego źródła Güldner ukończył gimnazjum w roku 1890, urodził się najprawdopodobniej w początku lat 70. XIX wieku.</ref>, a jej zadaniem było wprowadzenie do szkoły języka polskiego. Faktycznie na przełomie lat 1918/1919 Swinarska była szarą eminencją szkoły, kierującą jej polonizacją i realizującą wytyczne władz polskich. Wydaje się, że w tym okresie Polacy nie mieli jeszcze sprecyzowanych planów wobec placówki; ich celem było przede wszystkim utrzymanie ciągłości nauczania przy jednoczesnej eliminacji elementów germanizacyjnych. Niemiecka kadra Luisenschule postawiła Swinarskiej szereg warunków, od których spełnienia uzależniała dalszą współpracę. Sprowadzały się one do podziału placówki na dwie odrębne części, niemiecką i polską: miały zostać wyodrębnione klasy polskie i niemieckie, w polskich miała uczyć kadra polska, a w niemieckich niemiecka, zaś rady pedagogiczne miały być prowadzone osobno. Gdy Swinarska warunki odrzuciła, niemieccy nauczyciele odmówili współpracy i przestali pojawiać się w budynku; w odpowiedzi po konsultacjach z NRL Swinarska zwolniła ze szkoły wszystkie uczennice Niemki<ref>Marja Swinarska, ''Powstanie Uczelni Dąbrówki'', [w:] ''Z życia uczelni im. Dąbrówki w Poznaniu. Jedniodniówka wydana w stuletnią rocznicę założenia szkoły'', Poznań 1930, s. 17, Joanna Stroińska, ''1919'', [w:] ''Z życia uczelni im. Dąbrówki w Poznaniu. Jedniodniówka wydana w stuletnią rocznicę założenia szkoły'', Poznań 1930, s. 18.</ref>.
Na skutek szczupłości kadry polskiej nauka w szkole byłaby w znacznej części fikcją, jednak w początkach roku 1919 większość niemieckich nauczycieli powróciła do pracy w Szkole Ludwiki; do ław szkolnych powróciły też dziewczęta niemieckie<ref group="uwaga">Na przełomie dekad kadrę stanowiło 24 Polaków i 11 Niemców; konkretny rok, do którego odnoszą się te dane, pozostaje niejasny, zob. Dolata, Dolata, Małecka 2005, s. 24.</ref>. Stosunki w łonie kadry pozostawały nadal bardzo napięte; nauczyciele Polacy i nauczyciele Niemcy nie podawali sobie nawzajem ręki. W niektórych klasach faktycznie utworzono po dwa osobne oddziały: polski i niemiecki. Ze względu na liczebną dominację kadry niemieckiej, placówka posługiwała się nadal głównie językiem niemieckim, również w dokumentach urzędowych<ref>Stroińska 1930, s. 18.</ref>. Wiosną roku 1919, jeszcze w czasie trwania roku szkolnego, poznańskie Prowincjonalne Kolegium Szkolne postanowiło zerwać z uznaną za pruską i germanizacyjną tradycją Luisenschule i nadać szkole nowe imię. W poszukiwaniu patronki – jako że chodziło o szkołę żeńską – zwracano szczególną uwagę na polskie wątki patriotyczne oraz na związki z [[Wielkopolska|Wielkopolską]], nie bez znaczenia był również element oporu przeciw niemczyźnie. Żadne ze źródeł nie mówi o tym, by rozważano kandydaturę księżnej Ludwiki. Ostatecznie wybór padł na [[Dobrawa Przemyślidka|Dąbrówkę]], która została zatwierdzona jako patron szkoły w maju 1919 roku<ref group="uwaga">Na temat szczegółów wyboru patronki nowopowstającej szkoły zob. Magdalena Witasik, ''Dlaczego Dąbrówka? W kwestii wyboru patronki szkoły'', [w:] Helena Dolata, Maria Dolata, Wacława Małecka (red.), ''Zjazd Dąbrówczański'', Poznań 2005, ss. 15–16.</ref>.
| |||