Richard Nixon: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Poprawiam linki wewnętrzne i wykonuje drobne zmiany typograficzne i techniczne.
Linia 6:
|miejsce śmierci = [[Nowy Jork]]
|grafika = RichardNixon.jpg
|opis grafiki = Prezydent Richard Nixon w (1971 roku)
|funkcja = [[Prezydenci Stanów Zjednoczonych|37.]] [[prezydent Stanów Zjednoczonych]]
|partia = [[Partia Republikańska (Stany Zjednoczone)|Partia Republikańska]]
Linia 57:
Administracja Nixona objęła władzę w czasie trwającej [[wojna wietnamska|wojny wietnamskiej]], która miała walny wpływ na gospodarkę{{r|Pastusiak828}}. Największy problem stanowiła [[inflacja]], rzędu 6-7%{{r|Pastusiak828}}. Aby temu przeciwdziałać, prezydent zaproponował nową ustawę [[podatek|podatkową]], zakładającą ulgi dla ubogich i całkowite zwolnienie z podatku dla najbiedniejszych{{r|Pastusiak826}}. Nie przyniosło to jednak oczekiwanych rezultatów – inflacja nie spadała, bezrobocie rosło, a rezerwy złota topniały i pozycja [[dolar amerykański|dolara]] słabła{{r|Pastusiak826}}. Zebrana w sierpniu 1971 roku w [[Camp David]] rada złożona z ekonomistów i doradców gospodarczych opracowała program zwany nixonomiką{{r|Pastusiak826}}. Głównymi założeniami tej polityki było wycofanie pokrycia w złocie dla dolara, czego skutkiem była 8% dewaluacja waluty w stosunku do walut innych krajów kapitalistycznych i wzrost [[eksport]]u{{r|Pastusiak826}}. Ponadto, w celu zmniejszenia popytu, prezydent ogłosił nałożenie 10% podatku na towary [[import]]owane{{r|Pastusiak826}}. Dodatkowo Nixon wprowadził ulgi dla biznesmenów i na 90 dni zamroził płace i ceny, w celu zatrzymania wzrastającej inflacji{{r|Pastusiak826}}. Odniosło to zamierzony skutek, ale silne lobby biznesowe zmusiło administrację centralną do wycofania się z tego pomysłu{{r|Pastusiak828}}. Wskutek tego, inflacja ponownie wzrosła, a rząd federalny nie miał pomysłu na systemowe rozwiązanie tego problemu{{r|Pastusiak828}}. W 1972 roku [[bezrobocie|bez zatrudnienia]] było o 2 miliony więcej osób, aniżeli trzy lata wcześniej{{r|Pastusiak828}}. Zadłużenie przewidziane w budżecie także zwiększyło się do 25,2 miliarda dolarów{{r|Pastusiak828}}.
 
Najważniejszą kwestią z dziedziny polityki zagranicznej było zakończenie wojny wietnamskiej, przeciw której ostro protestowano w społeczeństwie amerykańskim{{r|Pastusiak829}}. Jeszcze przed wyborami w 1968 roku, Nixon oświadczył, że ma plan zakończenia działań wojennych, jednak nie może go upublicznić, gdyż osłabi to pozycję USA przed rokowaniami w [[Paryż]]u{{r|Pastusiak830}}. Chcąc zapobiec kolejnym ofiarom wojennym, [[Doradca ds. bezpieczeństwa narodowego (USAStany Zjednoczone)|doradca ds. bezpieczeństwa narodowego]] [[Henry Kissinger]] i [[Sekretarz obrony Stanów Zjednoczonych|szef Pentagonu]], [[Melvin Laird]] opracowali formułę „wietnamizacji wojny”{{r|Pastusiak830}}. Polegała ona na stopniowym wycofywaniu [[United States Army|sił zbrojnych USA]] z frontu i ustąpienie miejsca wojskom [[Wietnam Południowy|Wietnamu Południowego]]{{r|Pastusiak830}}. Zakładano także „szaleńczy wariant” według którego Stany Zjednoczone miały dokonać intensywnego zbombardowania [[Wietnam Północny|Wietnamu Północnego]], by wymusić uległość tamtejszych władz w Paryżu{{r|Pastusiak830}}. Wariant ten zaczęto realizować w 1970 roku, kiedy to Nixon nakazał bombardowania [[Hanoi]] i [[Hajfong]]u{{r|Pastusiak830}}. Rok wcześniej, w tajemnicy przed [[władza ustawodawcza|władzą ustawodawczą]] i [[Suweren (politologia)|suwerenem]], wydał także polecenie bombardowania [[Kambodża|Kambodży]]{{r|Pastusiak830}}. Równolegle z działaniami w Wietnamie, wojska amerykańskie prowadziły operacje w Kambodży i [[Laos]]ie{{r|Pastusiak830}}. Doprowadziło to do zaostrzenia manifestacji antywojennych w Stanach Zjednoczonych{{r|Pastusiak830}}. Jednocześnie od 1970 roku toczyły się rozmowy pokojowe w Paryżu, które jednak przeciągały się z uwagi na brak możliwości porozumienia{{r|Pastusiak831}}. Jesienią 1971 roku władze amerykańskie zerwały pertraktacje, które udało się wznowić dopiero w lipcu 1972 roku{{r|Pastusiak831}}. W październiku Henry Kissinger ogłosił, że zawarcie pokoju jest blisko, jednak mimo to Nixon kontynuował bombardowanie [[Wietnam Północny|Demokratycznej Republiki Wietnamu]], zapewniając [[Nguyễn Văn Thiệu|Nguyễna Văn Thiệu]] o poparciu dla Republiki Wietnamu{{r|Pastusiak831}}. 27 stycznia 1973 strony konfliktu podpisały w Paryżu porozumienie o zakończeniu udziału USA w wojnie i o wymianie jeńców{{r|Pastusiak831}}. W ciągu 11 lat trwania konfliktu zginęło ponad 50 tysięcy żołnierzy amerykańskich i kilka milionów obywateli [[Azja Południowo-Wschodnia|Azji Południowo-Wschodniej]]{{r|Pastusiak831}}. W wyniku działań Nixona, Kongres uchwalił [[War Powers Act]], ograniczający władzę zwierzchnika sił zbrojnych w zakresie wysyłania wojsk za granicę{{r|Pastusiak832}}.
 
Pomimo swoich ostrych poglądów antykomunistycznych, usiłował doprowadzić do [[Détente|odprężenia]] w stosunkach amerykańsko-radzieckich{{r|Pastusiak833}}. Rozmowy z [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|I sekretarzem KZPR]] [[Leonid Breżniew|Leonidem Breżniewem]] w sprawie kontroli zbrojeń rozpoczęto w listopadzie 1969 roku{{r|Pastusiak834}}. Zakończyły się one podpisaniem [[Strategic Arms Limitation Treaty (I)|Strategic Arms Limitation Treaty]] – układu o ograniczeniu systemów obrony przeciwrakietowej{{r|Pastusiak834}}. Dodatkowo podpisano porozumienia dotyczące oświaty, ochrony zdrowia i handlu{{r|Pastusiak834}}. Jednym z najważniejszych dokumentów był: „Podstawy stosunków wzajemnych między Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich a Stanami Zjednoczonymi Ameryki”, w którym oba kraje zobowiązały się do pokojowego współistnienia w dobie świata nuklearnego{{r|Pastusiak835}}.