Mesjanizm polski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Andrzei111 (dyskusja | edycje) m drobne redakcyjne, drobne techniczne |
|||
Linia 20:
* mesjanizmy mieszane, w których ludzkość zbawiana jest przez wybitne jednostki i wybrane [[naród|narody]]. Ten rodzaj mesjanizmu prezentował Juliusz Słowacki, czy Adam Mickiewicz w ''[[Prelekcje paryskie|Prelekcjach paryskich]]''.
== Rozwój idei ==Głównym okresem rozwoju mesjanizmu, w którym ukształtowały się jego charakterystyczne postaci, jest okres pomiędzy [[powstanie listopadowe|powstaniem listopadowym]] a [[powstanie styczniowe|powstaniem styczniowym]]. Jest to okres mesjanizmu klasycznego. Poprzedzony on jest okresem premesjanistycznym (trzy pierwsze dekady XIX w.), w którym nie istniała jeszcze sama nazwa, ale w którym pojawiły się niektóre idee zapowiadające klasyczny mesjanizm. Idee rozwijające się od powstania styczniowego do II wojny światowej zaliczane są do okresu neomesjanistycznego{{odn|Wawrzynowicz|2015}}.
=== Korzenie ===
Chociaż mesjanizm polski uważany jest za nurt bardzo oryginalny, to wielu aspektach jest podobny do innych mesjanizmów. Pierwotną formą mesjanizmu jest [[mesjanizm żydowski]], mający charakter narodowo-religijny, łączący wiarę w nadejście [[Pomazaniec|Mesjasza]] i bycie [[naród wybrany|narodem wybranym]]. Chrześcijańskie mesjanizmy miały charakter [[millenaryzm|millenarystyczny]], opierając się na wierze w powtórne przyjście Mesjasza-Chrystusa, który miał panował przez tysiąc lat przed nastaniem [[Sąd Ostateczny|Sądu Ostatecznego]]{{odn|Pieróg|2002|s=537}}{{odn|Skoczyński|Woleński|2010|s=256-257}}. Mesjanizmy rozkwitły w [[romantyzm]]ie, stawiając sobie za cel odnowienie duchowości i religii w opozycji zarówno do [[oświecenie (epoka)|myślenia oświeceniowego]], jak i do instytucjonalnej religii (Kościoła katolickiego){{odn|Pieróg|2002|s=537}}. O ile w myśli oświeceniowej silne były wątki [[empiryzm|empiryczne]] i [[racjonalizm filozoficzny|racjonalistyczne]], to romantyzm podkreślał rolę [[emocja|emocji]] i [[wyobraźnia|wyobraźni]]{{odn|Skoczyński|Woleński|2010|s=256}}.
| |||