|
sad to (co poniżej){{Polskie Państwo Podziemne}}
'''Polskie Państwo Podziemne (PPP)''' – tajne struktury [[II Rzeczpospolita|państwa polskiego]], istniejące w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] podległe [[Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie|Rządowi RP na uchodźstwie]]. Było systemem władz państwowych, działających w imieniu ''Rzeczypospolitej'', w czasie okupowania terytorium narodowego przezokupowa [[OkupacjaBiuletyn niemiecka ziem polskich (1939–1945)Informacyjny|III RzeszęInformacyjnego]]” i13 [[Okupacjastycznia sowiecka1944 ziemroku<ref>Za polskich[[Barbara (1939–1941)|ZSRRWachowicz]]<ref>Armia Krajowa''Kamyk –na szkiceszańcu z– dziejówopowieść Siło Zbrojnychdruhu PolskiegoAleksandrze Państwa PodziemnegoKamińskim'', podWydawnictwo redakcją Krzysztofa KomorowskiegoRytm, Warszawa 1999{{ISBN|83-88794-68-X}}, s. 27222.</ref>.
== Powstanie oraz działalność == ▼Istniało od 27 września 1939 roku (utworzenie [[Służba Zwycięstwu Polski|Służby Zwycięstwu Polski (SZP)]]) do 1 lipca 1945 (samorozwiązanie [[Rada Jedności Narodowej|Rady Jedności Narodowej]] i [[Delegatura Rządu na Kraj|Delegatury Rządu na Kraj]] w związku z wycofaniem uznania międzynarodowego dla Rządu RP na uchodźstwie). ▼Propozycje kontynuacji walki i oporu metodami konspiracyjnymi sformułowano na spotkaniach między władzami cywilnymi Warszawy (prezydentem [[Stefan Starzyński|Stefanem Starzyńskim]], Radą Obrony stolicy i gen. [[Juliusz Rómmel|Juliuszem Rómmlem]] (dowódca obrony Warszawy - 25 września). Brał w nich udział gen. [[Michał Tokarzewski-Karaszewicz]]. W międzyczasie gen. Rómmel otrzymał od Naczelnego Wodza pełnomocnictwo dowodzenia na terenie całego kraju. Gen. Tokarzewski zaproponował, aby w związku z powyższym to pełnomocnictwo gen. Rómmel przekazał jemu, w celu zorganizowania zakonspirowanych agentur bądź delegatur wojskowo-politycznych państwa polskiego. Efektem tego był rozkaz gen. Rómmla:zakonspirowa▼
Określenie to po raz pierwszy w okupowanym kraju pojawiłopojania sięterytorium nanarodowego łamachprzez „[[BiuletynOkupacja Informacyjnyniemiecka ziem polskich (1939–1945)|BiuletynuIII InformacyjnegoRzeszę]]” 13i stycznia[[Okupacja 1944sowiecka roku<ref>Zaziem [[Barbarapolskich Wachowicz(1939–1941)|ZSRR]]<ref>Armia ''KamykKrajowa na– szańcuszkice –z opowieśćdziejów oSił druhuZbrojnych AleksandrzePolskiego Kamińskim''Państwa Podziemnego, Wydawnictwopod Rytmredakcją Krzysztofa Komorowskiego, {{ISBN|83-88794-68-X}}Warszawa 1999, s. 22227.</ref>.
▲Istniało od 27 września 1939 roku (utworzenie [[Służba Zwycięstwu Polski|Służby Zwycięstwu Polski (SZP)]]) do 1 lipca 1945 (samorozwiązanie [[Rada Jedności Narodowej|Rady Jedności Narodowej]] i [[Delegatura Rządu na Kraj|Delegatury Rządu na Kraj]] w związku z wycofaniem uznania międzynarodowego dla Rządu RP na uchodźstwie). wiło się na łamach „[[Biuletyn Informacyjny|Biuletynu]]<nowiki/>nych agentur bądź delegatur wojskowo-politycznych państwa polskiego. Efektem tego był rozkaz gen. Rómmla:
▲== Powstanie oraz działalność ==
▲Propozycje kontynuacji walki i oporu metodami konspiracyjnymi sformułowano na spotkaniach między władzami cywilnymi Warszawy (prezydentem [[Stefan Starzyński|Stefanem Starzyńskim]], Radą Obrony stolicy i gen. [[Juliusz Rómmel|Juliuszem Rómmlem]] (dowódca obrony Warszawy - 25 września). Brał w nich udział gen. [[Michał Tokarzewski-Karaszewicz]]. W międzyczasie gen. Rómmel otrzymał od Naczelnego Wodza pełnomocnictwo dowodzenia na terenie całego kraju. Gen. Tokarzewski zaproponował, aby w związku z powyższym to pełnomocnictwo gen. Rómmel przekazał jemu, w celu zorganizowania zakonspirowanych agentur bądź delegatur wojskowo-politycznych państwa polskiego. Efektem tego był rozkaz gen. Rómmla:
W nocy z 26 na 27 września 1939 roku łużyć scaleniu wszystkich grup wojskowych, podległych do tej pory różnym, podziemnym ugrupowaniom politycznym, w jedną organizację podległą [[Rząd RP na uchodźstwie|rządowi RP na uchodźstwie]].
Jesienią 1941 roku do ZWZ należało 40 tysięcy żołnierzy, pod konie[[Związek Walki Zbrojnej|alki Zbrojnej]] (ZWZ) dowodzony przo 6% broni moje społeczne wobec kadry oficerskiej były niechętne (niektórzy ukrywali wręcz fakt, że są oficerami). Wojna obronna 1939 roku podważyła zaufanie społeczne wobec ich zdolności. Gen. Roweciosem dla samopoczucia wszystkich żołnierzy. (...) wrzesień stał się przyczyną zarzutów, że wojsko nie potrafiło oprzeć się uderzeniu niemieckiemu, że dowódcy uciekli, a żołnierze nie chcieli się bić, że wojsko po prostu załamało się, rozprzęgło i właściwie bez wwalki uszło z polki pisał w grudniu 1941 roku "Szybkość przegranej we wrześniu 1939 roku była poważnez gen. Kazimierza Sosnkowskiego , podlegający [[Rząd RP na uchodźstwie|Rządowi RP na uchodźstwie]]. W ten sposób zachowano ciągłość polityczno-wojskowej kontynuacji władz Rzeczypospolitej Polskiej i pośredni wpływ władz państwowych na sytuację kraju. W lutym 1940 roku Głowna Rada Polityczna przekształciła się w [[Polityczny Komitet Porozumiewawczy]]<ref>Michał Karaszewicz-Tokarzewski, U podstaw tworzenia Armii Krajowej, w: Zeszyty Historyczne, zeszyt, 6, Paryż 1964, s. 33.</ref>.
{{Cytat box
|cytat =Dane mi przez NaczelnegoprzezNaczelnego Wodza w porozumieniu z Rządem pełnomocnictwopełnoocnictwo
dowodzeniw wojnie z zdem na całym obszarze Państww
dowodzenia w wojnie z najazdem na całym obszarze Państwa, przekazuję gen. bryg. Michałowi Tadeuszowi Tokarzewskiemu-Karaszewiczowi z zadaniem prowadzenia dalszej walki o utrzymanie niepodległości i całości granic. – J. Rómmel, gen. dyw.
|źródło =''AK w dokumentach 1939-1945'', t. 1, s. 2; SBN 950134805, Gryf Printers Ltd., London, 1970.
|width =550px2px
|align =center
}}
14 lutego 1942 roku generał [[Władysław Sikorski|Władysław S]]<nowiki/>aszynowej).
W nocy z 26 na 27 września 1939 roku powstała w oblężonej Warszawie [[Służba Zwycięstwu Polski]] – konspiracyjna organizacja wojskowa, mająca toczyć walkę przeciw okupantom. 10 października 1939 roku w Warszawie miało miejsce pierwsze posiedzenie [[Główna Rada Polityczna|Głównej Rady Politycznej]] przy SZP, będącej reprezentacją 4 przedwojennych stronnictw [[sanacja|antysanacyjnych]]<ref>Józef Garliński, Polskie Państwo Podziemne, w: Zeszyty Historyczne, zeszyt 29, Paryż 1974, s. 6.</ref>. Zasady organizacyjne SZP, jak i personalny skład dowództwa, nie uzyskały akceptacji władz polskich na uchodźstwie<ref>Andrzej Leon Sowa „Kto wydał wyrok na miasto. Plany operacyjne ZWZ-AK (1940 – 1944) i sposoby ich realizacji.“ Wydawnictwo Literackie 2016, ISBN 978-83-08-06095-7, str. 42</ref>. 13 listopada 1939 roku SZP została przekształcona przez gen. Sikorskiego w [[Związek Walki Zbrojnej]] (ZWZ) dowodzony przez gen. Kazimierza Sosnkowskiego , podlegający [[Rząd RP na uchodźstwie|Rządowi RP na uchodźstwie]]. W ten sposób zachowano ciągłość polityczno-wojskowej kontynuacji władz Rzeczypospolitej Polskiej i pośredni wpływ władz państwowych na sytuację w kraju. W lutym 1940 roku Głowna Rada Polityczna przekształciła się w [[Polityczny Komitet Porozumiewawczy]]<ref>Michał Karaszewicz-Tokarzewski, U podstaw tworzenia Armii Krajowej, w: Zeszyty Historyczne, zeszyt, 6, Paryż 1964, s. 33.</ref>.
14 lutego 1942 roku generał [[Władysław Sikorski]] przekształcił ZWZ w [[Armia Krajowa|Armię Krajową]] (AK). Jej komendantem głównym został generał [[Stefan Rowecki]], w [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]] dowódca [[Warszawska Brygada Pancerno-Motorowa|Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej]], autor wojskowego podręcznika walk ulicznych. Utworzenie AK miało służyć scaleniu wszystkich grup wojskowych, podległych do tej pory różnym, podziemnym ugrupowaniom politycznym, w jedną organizację podległą [[Rząd RP na uchodźstwie|rządowi RP na uchodźstwie]].
Jesienią 1941 roku do ZWZ należało 40 tysięcy żołnierzy, pod koniec 1942 roku AK liczyła ich już około 200 tysięcy. Była największą podziemną armią w okupowanej Europie. Jednakże większość żołnierzy nie przeszła regularnego szkolenia, a w dodatku mieli oni zaledwie 53 tysiące sztuk broni (z czego tylko 6% broni maszynowej).
Początki formowania struktur militarnych nie były łatwe albowiem nastrojenastr[[Władysław społeczneSikorski|ikorski]] wobecprzekształcił kadryZWZ oficerskiejw [[Armia byłyKrajowa|Armię niechętneKrajową]] (niektórzy ukrywali wręcz fakt, że są oficeramiAK). WojnaJej obronnakomendantem 1939głównym rokuzostał podważyłagenerał zaufanie społeczne wobec ich zdolności. Gen.[[Stefan Rowecki pisał]], w grudniu[[Kampania 1941wrześniowa|kampanii rokuwrześniowej]] "Szybkośćdowódca przegranej[[Warszawska weBrygada wrześniuPancerno-Motorowa|Warszawskiej 1939Brygady roku była poważnym ciosem dla samopoczucia wszystkich żołnierzy. (...) wrzesień stał się przyczyną zarzutówPancerno-Motorowej]], żeautor wojskowojskowego niepodręcznika potrafiłowalk oprzeć się uderzeniu niemieckiemu, że dowódcy uciekli, a żołnierze nie chcieli się bić, że wojsko po prostu załamało się, rozprzęgło i właściwie bez walki uszło z polaulicznych. (...) ToUtworzenie uporczyweAK obarczaniemiało nassnas odpowiedzialnością za wrzesień nie przyczynia się do stworzenia takiej atmosfery, która powinna otaczać wojsko w konspiracji (...)."<ref>Andrzej Leon Sowa „Kto wydał wyrok na miasto. Plany operacyjne ZWZ-AK (1940 – 1944) i sposoby ich realizacji.“ Wydawnictwo Literackie 2016, ISBN 978-83-08-06095-7, str. 37</ref>.
Główne zadanie Armii Krajowej polegało na gromadzeniu sił, aby uderzyć w chwilicc 1942 roku AK liczyła ich już około 200 tysięcy. Była największą podziemną armią w okupowanej Europie. Jednakże większość żołnierzy nie przeszła regularnego szkolenia, a w dodatku mieli oni zaledwie 53 tysiące sztuk broni (z czego tylkym ca. (...) To uporczywe obarczanie powstała w oblężonej Warszawie [[Służba Zwycięstwu Polski]] – konspiracyjna organizacja wojskowa, mająca toczyć walkę przeciw okupantom. 10 października 1939 roku w Warszawie miało miejsce pierwsze posiedzenie [[Główna Rada Polityczna|Głównej Rady Politycznej]] przy SZP, będącej reprezentacją 4 przedwojennych stronnictw [[sanacja|antysanacyjnych]]<ref>Józef Garliński, Polskie Państwo Podziemne, w: Zeszyty Historyczne, zeszyt 29, Paryż 1974, s. 6.</ref>. Zasady organizacyjne SZP, jak i personalny skład dowództwa, nie uzyskały akceptacji władz polskich na uchodźstwie<ref>Andrzej Leon Sowa „Kto wydał wyrok na miasto. Plany operacyjne ZWZ-AK (1940 – 1944) i sposoby ich realizacji.“ Wydawnictwo Literackie 2016, ISBN 978-83-08-06095-7, str. 42</ref>. 13 listopada 1939 roku SZP została przekształcona przez gen. Sikorskiego w [[Związek Walki Zbrojnej|Związek W]]<nowiki/>hwili załamania się Niemiec. Akcje zbrojne prowadziły bowiem do okrutnych represji – hitlerowcy rozstrzeliwali kilkudziesięciu Polaków za każdego zabitego Niemca. Dopiero pod koniec 1942 roku AK nasiliła działalność dywersyjną: atakowała niemieckie posterunki, wykolejała transporty wojskowe przeznaczone na front wschodni, wysadzała mosty, odbijała więźniów. Na tę zmianę wpłynęło zahamowanie sukcesów Wehrmachtu, osiągnięcie sprawności organizacyjnej przez AK.
Komendant Główny AK gen. Rowecki obawiał się, że bezpośrednio po wyzwoleniu dojdzie do anarchizacji i radykalizacji społecznej mas oraz wystąpień ludności niepolskiej zamieszkującej tereny II RP (zwłaszcza Ukraińców). W związku z tym planował utworzenie w konspiracji sprawnej administracji dysponującej oddziałami policyjno - wojskowymi przeznaczonymi do tłumienia siłą różnego rodzaju rozruchów i wystąpień społecznych. Zakładano, że w specjalnie utworzonych obozach przetrzymywani będą między innymi wszyscy cywilni Niemcy, przywódcy organizacji komunistycznych i nacjonaliści ukraińscy. Istotnym problemem miało też być zapewnienie bezpieczeństwa pozostałej ludności żydowskiej do której, zdaniem Roweckiego, dominowało wrogie nastawienie w społeczeństwie polskim<ref>Andrzej Leon Sowa „Kto wydał wyrok na miasto. Plany operacyjne ZWZ-AK (1940 – 1944) i sposoby ich realizacji.“ Wydawnictwo Literackie 2016, ISBN 978-83-08-06095-7, str. 75</ref>.
|
