Polskie Państwo Podziemne: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 83.21.116.252 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to PawełMM. Znacznik: Wycofanie zmian |
m zamieniam magiczny ISBN na szablon |
||
Linia 17:
}}
W nocy z 26 na 27 września 1939 roku powstała w oblężonej Warszawie [[Służba Zwycięstwu Polski]] – konspiracyjna organizacja wojskowa, mająca toczyć walkę przeciw okupantom. 10 października 1939 roku w Warszawie miało miejsce pierwsze posiedzenie [[Główna Rada Polityczna|Głównej Rady Politycznej]] przy SZP, będącej reprezentacją 4 przedwojennych stronnictw [[sanacja|antysanacyjnych]]<ref>Józef Garliński, Polskie Państwo Podziemne, w: Zeszyty Historyczne, zeszyt 29, Paryż 1974, s. 6.</ref>. Zasady organizacyjne SZP, jak i personalny skład dowództwa, nie uzyskały akceptacji władz polskich na uchodźstwie<ref>Andrzej Leon Sowa „Kto wydał wyrok na miasto. Plany operacyjne ZWZ-AK (1940 – 1944) i sposoby ich realizacji.“ Wydawnictwo Literackie 2016, {{ISBN
14 lutego 1942 roku generał [[Władysław Sikorski]] przekształcił ZWZ w [[Armia Krajowa|Armię Krajową]] (AK). Jej komendantem głównym został generał [[Stefan Rowecki]], w [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]] dowódca [[Warszawska Brygada Pancerno-Motorowa|Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej]], autor wojskowego podręcznika walk ulicznych. Utworzenie AK miało służyć scaleniu wszystkich grup wojskowych, podległych do tej pory różnym, podziemnym ugrupowaniom politycznym, w jedną organizację podległą [[Rząd RP na uchodźstwie|rządowi RP na uchodźstwie]].
Linia 23:
Jesienią 1941 roku do ZWZ należało 40 tysięcy żołnierzy, pod koniec 1942 roku AK liczyła ich już około 200 tysięcy. Była największą podziemną armią w okupowanej Europie. Jednakże większość żołnierzy nie przeszła regularnego szkolenia, a w dodatku mieli oni zaledwie 53 tysiące sztuk broni (z czego tylko 6% broni maszynowej).
Początki formowania struktur militarnych nie były łatwe albowiem nastroje społeczne wobec kadry oficerskiej były niechętne (niektórzy ukrywali wręcz fakt, że są oficerami). Wojna obronna 1939 roku podważyła zaufanie społeczne wobec ich zdolności. Gen. Rowecki pisał w grudniu 1941 roku "Szybkość przegranej we wrześniu 1939 roku była poważnym ciosem dla samopoczucia wszystkich żołnierzy. (...) wrzesień stał się przyczyną zarzutów, że wojsko nie potrafiło oprzeć się uderzeniu niemieckiemu, że dowódcy uciekli, a żołnierze nie chcieli się bić, że wojsko po prostu załamało się, rozprzęgło i właściwie bez walki uszło z pola. (...) To uporczywe obarczanie nas odpowiedzialnością za wrzesień nie przyczynia się do stworzenia takiej atmosfery, która powinna otaczać wojsko w konspiracji (...)."<ref>Andrzej Leon Sowa „Kto wydał wyrok na miasto. Plany operacyjne ZWZ-AK (1940 – 1944) i sposoby ich realizacji.“ Wydawnictwo Literackie 2016, {{ISBN
Główne zadanie Armii Krajowej polegało na gromadzeniu sił, aby uderzyć w chwili załamania się Niemiec. Akcje zbrojne prowadziły bowiem do okrutnych represji – hitlerowcy rozstrzeliwali kilkudziesięciu Polaków za każdego zabitego Niemca. Dopiero pod koniec 1942 roku AK nasiliła działalność dywersyjną: atakowała niemieckie posterunki, wykolejała transporty wojskowe przeznaczone na front wschodni, wysadzała mosty, odbijała więźniów. Na tę zmianę wpłynęło zahamowanie sukcesów Wehrmachtu, osiągnięcie sprawności organizacyjnej przez AK.
Komendant Główny AK gen. Rowecki obawiał się, że bezpośrednio po wyzwoleniu dojdzie do anarchizacji i radykalizacji społecznej mas oraz wystąpień ludności niepolskiej zamieszkującej tereny II RP (zwłaszcza Ukraińców). W związku z tym planował utworzenie w konspiracji sprawnej administracji dysponującej oddziałami policyjno - wojskowymi przeznaczonymi do tłumienia siłą różnego rodzaju rozruchów i wystąpień społecznych. Zakładano, że w specjalnie utworzonych obozach przetrzymywani będą między innymi wszyscy cywilni Niemcy, przywódcy organizacji komunistycznych i nacjonaliści ukraińscy. Istotnym problemem miało też być zapewnienie bezpieczeństwa pozostałej ludności żydowskiej do której, zdaniem Roweckiego, dominowało wrogie nastawienie w społeczeństwie polskim<ref>Andrzej Leon Sowa „Kto wydał wyrok na miasto. Plany operacyjne ZWZ-AK (1940 – 1944) i sposoby ich realizacji.“ Wydawnictwo Literackie 2016, {{ISBN
Polska, choć znajdowała się pod okupacją, posiadała legalny i uznawany na arenie międzynarodowej rząd rezydujący w Londynie. Istniały [[Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie]] oraz podziemna [[Armia Krajowa]]. W Warszawie mianowano [[Delegat Rządu na Kraj|Delegata Rządu na Kraj]] w randze wicepremiera. Podlegały mu wydziały: wywiadu, dywersji, oświaty, sądownictwa i polityki. Działały konspiracyjne sądy, których wyroki nie tylko wykonywano, ale też ogłaszano w podziemnej prasie. Ta zaś była fenomenem w okupowanej Europie: ukazywało się około 1400 tytułów (z tego 17 wychodziło przez cały czas trwania okupacji). Istniały czasopisma polityczne, wojskowe, literackie, kobiece, humorystyczne. W podziemnych drukarniach wydawano też książki (Niemcy zezwalali tylko na poradniki, np. ogrodnicze). Na przełomie 1943 na 1944 łączny nakład prasy podziemnej wydawanej przez [[Tajne Wojskowe Zakłady Wydawnicze]] – koncern wydawniczo-poligraficzny Armii Krajowej wynosił blisko 250 tysięcy egzemplarzy czasopism, 65,5 tys. broszur i 120 tys. egzemplarzy ulotek. Przez całą okupację działały [[tajne komplety]], tzn. podziemne szkoły. [[Tajna Organizacja Nauczycielska]] zapewniała im kadrę oraz przygotowywała i rozprowadzała podręczniki. Na terenie [[Generalne Gubernatorstwo|Generalnego Gubernatorstwa]] (GG) utworzono prawie 2 tysiące szkół średnich. [[tajne komplety|Podziemne uczelnie]] kształciły polonistów, historyków, matematyków, lekarzy. W czasie wojny, studia ukończyło prawie 10 tysięcy studentów.
| |||