Leliusz Socyn: Różnice pomiędzy wersjami

'''Leliusz Socyn''' ([[włoski|wł.]]{{w ''języku|it|Lelio Sozzini''}}, [[łacina|łac.]]{{w ''języku|la|Laelius Socinus''}}, ur. [[29 stycznia]] [[1525]] w [[Siena|Sienie]], zm. [[4 maja]] [[1562]] w [[Zurych]]u) – [[Włosi|włoski]] działacz [[reformacja|reformacyjny]] i teolog [[antytrynitaryzm|antytrynitariański]]. Jego [[bratanek|bratankiem]] był [[Faust Socyn]] – późniejszy teolog i jeden przywódców [[bracia polscy|Braci Polskich]].

Leliusz Socyn urodził się jako ''Lelio Francesco Maria Sozzini'' w bogatej i wpływowej rodzinie włoskich [[bankier]]ów i prawników. Jego ojciec [[Mariano Sozzini]] był znanym wykładowcą prawa na uniwersytetach w Sienie, [[Piza|Pizie]], [[Padwa|Padwie]] i [[Bolonia|Bolonii]]. Ojciec był człowiekiem zainteresowanym sytuacją religijną, krytykującym "„[[bałwochwalstwo]] [[katolicyzm]]u"u” i korespondującym z reformatorami [[luteranizm|luterańskimi]] m.in. z [[Filip Melanchton|Melanchtonem]]. Leliusz był szóstym synem Mariano i Camilli z domu Salvetti.

Leliusz poznał języki [[Biblia|biblijne]] -– [[język hebrajski|hebrajski]] i [[język grecki|grekę]], a także [[język arabski]]. Ojciec wysłał go do [[Wenecja|Wenecji]], gdzie mieszkało wówczas wielu zwolenników Reformacji. Zaczął głosić konieczność reformy Kościoła w duchu ewangelicznym. W [[1547]] przeniósł się do [[Chiavenna|Chiavenny]], gdzie poznał [[Camillo z Sycylii|Camilla z Sycylii]] – [[mistycyzm|mistyka]], głoszącego doktrynę religijną, zbliżoną do teologii [[kwakrzy|kwakrów]]. Następnie odbył liczne podróże ([[Francja]], [[Niderlandy (region historyczny)|Niderlandy]], [[Szwajcaria]] i [[Anglia]]), podczas których zapoznał się z europejską reformacją. W [[Wittenberga|Wittenberdze]] przebywał rok (1550-15511550–1551), gdzie doskonalił znajomość hebrajskiego u Melanchtona i [[Johann Forster|Forstera]]. Następnie odwiedził ośrodki reformacji w [[Praga|Pradze]], [[Wiedeń|Wiedniu]] i [[Kraków|Krakowie]]. Po powrocie do Sieny w [[1552]] spotkał się ze swoim bratankiem [[Faust Socyn|Faustem Socynem]], którego zainteresował ideami ewangelicznymi. W [[1554]] wrócił do Szwajcarii, gdzie osiedlił się w [[Zurych]]u. Najbliższym przyjacielem wśród reformatorów był dla Socyna [[Johann Heinrich Bullinger]].

W kwietniu [[1554]] Socyn, kilka miesięcy po śmierci [[Michał Serwet|Serweta]], zaczął podważać [[dogmat]] o [[Trójca Święta|Trójcy Świętej]] i kształtować swój pogląd [[antytrynitaryzm|antytrynitarny]]. W [[1556]] po śmierci ojca, który nic nie zapisał mu w [[testament|testamencie]], Socyn znalazł się w trudnościach finansowych. Z pomocą Kalwina w [[1558]] zaczął szukać wsparcia na dworach w Wiedniu i Krakowie, aby odzyskać rodzinny majątek. Te zabiegi nie zmieniły sytuacji Socyna we Włoszech, gdzie cała jego rodzina była ścigana przez [[Inkwizycja|Inkwizycję]] za "herezję"„herezję” (jego brata Cornelio uwięziono z tego powodu). Socyn wrócił do Szwajcarii w [[1559]] i trzy lata później zmarł. Jego rękopisy i dokumenty przejął [[Faust Socyn]] i przypuszczalnie korzystał z nich (niekiedy mówi się nawet o [[plagiat|plagiacie]] jednego rękopisu) przy tworzeniu własnych dzieł teologicznych (''Komentarz do pierwszej części pierwszego rozdziału Ewangelii Jana'').

Leliusz Socyn dwukrotnie odwiedził [[Polska|Polskę]] -– w [[1551]] i [[1559]]. Jego poglądy miały olbrzymi wpływ na rozwój antytrynitaryzmu ([[arianizm]]u) w XVI-wiecznej Europie, zwłaszcza w [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Polsce i Litwie]] oraz w [[Siedmiogród|Siedmiogrodzie]]. Jego autorytet wśród [[Bracia Polscypolscy|Bracibraci Polskichpolskich]] utorował drogę Faustowi Socynowi do przejęcia przywództwa w ich zborach.<ref>Zbigniew Ogonowski ''Socynianizm. Dzieje, poglądy, oddziaływanie'', Warszawa 2015</ref>.

{{DEFAULTSORTSORTUJ:Socyn, Lelio}}