Bogusław Radziwiłł: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Poprawiam linki wewnętrzne i wykonuje drobne zmiany typograficzne i techniczne.
Linia 76:
=== Potop szwedzki ===
{{osobny artykuł|Potop szwedzki}}
Bogusław kontynuował strategię polityczną [[Mikołaj Radziwiłł Czarny|Mikołaja Radziwiłła Czarnego]], który dążył do uniezależnienia Litwy od Korony pod panowaniem Radziwiłłów. W przededniu wojny ze Szwecją i nieuniknionej klęski Rzeczypospolitej w wojnie z Moskwą Bogusław Radziwiłł coraz śmielej zaczął odsuwać się od przyjaźni z dworem królewskim. Szukał aliansu ze spokrewnionym z nim przez matkę księciem-elektorem brandenburskim. Poparł także plany kuzyna Janusza Radziwiłła i zgłosił gotowość pertraktacji z [[Karol X Gustaw|Karolem X Gustawem]], gdy wojska szwedzkie wkroczyły przez Kurlandię na Litwę. Nie określił jednak swojego stanowiska i cały czas grał na dwa fronty. W 1655 roku, po tym, jak Janusz Radziwiłł podpisał lenną deklarację w [[Kiejdany|Kiejdanach]] i wojska moskiewskie zajęły Wilno, Bogusław Radziwiłł wycofał się na Podlasie, gdzie oczekiwał dalszego rozwoju sytuacji. Gdy król [[Jan II Kazimierz Waza|Jan II Kazimierz]] dowiedział się o jego korespondencji i próbie przejścia na stronę szwedzką wraz z Januszem Radziwiłłem, dopiero wtedy Bogusław rozpoczął działania mające charakter jawnej zdrady i walki o stworzenie udzielnego księstwa radziwiłłowskiego na Litwie. Podjęta przez niego próba opanowania dla siebie Podlasia nie powiodła się jednak zupełnie, gdyż przeciwko Radziwiłłowi podniosła rewoltę miejscowa szlachta, sprzyjająca Sapiehom. Również próba zajęcia województwa nowogródzkiego pod pretekstem wojny z armią moskiewską nie doszła do skutku.
 
W grudniu 1655 roku Bogusław Radziwiłł z Podlasia przez Mazowsze udał się ze swoimi oddziałami do Prus Książęcych. 31 grudnia 1655 roku w [[Pasłęk]]u spotkał się z królem szwedzkim Karolem X Gustawem i oddał pod jego komendę. W tym samym dniu zmarł w [[Tykocin]]ie Janusz Radziwiłł, co zmusiło Bogusława (oprócz prowadzenia pertraktacji ze Szwedami) do zajęcia się odziedziczonym majątkiem. Na początku 1656 roku powrócił na Mazowsze i rozpoczął działania wojenne na Podlasiu. Rozbił chorągwie lojalne wobec Sapiehów i króla polskiego, a następnie, 26 lutego 1656 roku, wkroczył triumfalnie do Tykocina, gdzie znajdował się skarbiec Radziwiłłów. Następnie rozpoczął marsz na południe w kierunku Bugu z zamiarem zajęcia zamku w Janowie Podlaskim. Bitwa pod Janowem była niefortunna dla Bogusława Radziwiłła i zmusiła go do wycofania się na zachód celem oczekiwania na posiłki szwedzkie. W kwietniu 1656 roku Bogusław Radziwiłł znalazł się ze swoim wojskiem pod twierdzą w Brześciu Litewskim. Podczas tej wyprawy do niewoli radziwiłłowskiej dostał się [[Wojewodowie brzeskolitewscy|wojewoda brzesko-litewski]] [[Maksymilian Brzozowski (wojewoda)|Maksymilian Brzozowski]]. Doszło również do spustoszenia przez jego wojska okolicznych majątków szlacheckich. W kwietniu 1656 roku ruszyła spod [[Lublin]]a przeciwko niemu ofensywa [[Paweł Jan Sapieha|Pawła Sapiehy]]. Aby uniknąć konfrontacji z liczniejszą armią przeciwnika, Bogusław Radziwiłł wycofał się ze swoimi oddziałami w kierunku Mazowsza. Na [[Wielkanoc]] 1656 roku był już w Warszawie, gdzie 17 kwietnia 1656 roku spotkał się ponownie z królem szwedzkim Karolem X Gustawem i pozostał u jego boku przez najbliższe cztery miesiące jako podkomendny w stopniu [[marszałek polny|feldmarszałka]]. Wznowiono pertraktacje w sprawie nadań dla księcia. Bogusław Radziwiłł otrzymał wówczas majątki w [[Prusy Królewskie|Prusach Królewskich]] oraz miasta: [[Nowe Miasto Lubawskie]], [[Bratian]], [[Golub]] i [[Skarszewy]]. Poza tym przysługiwała mu roczna pensja w wysokości 10 000 talarów. Ofiarowanego mu Torunia nie przyjął.