Wikipedia

Mikołaj Sęp Szarzyński: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Linia 26:
|www =
}}
'''Mikołaj Sęp Szarzyński''', rzadziej '''Sarzyński''' herbu '''[[Junosza (herb szlachecki)|Junosza]]''' (ur. okołook. [[1550]] w okolicy [[Lwów|Lwowa]], zm. okołook. [[1581]]) – [[polska|polski]] [[Poezja|poeta]] przełomu epok [[renesans]]u i [[barok]]u, piszący zarówno w [[język polski|języku polskim]], jak i w [[łacina|łacińskim]], tłumacz [[Ludwik z Grenady|Ludwika z Grenady]]; najznakomitszy obok [[Jan Kochanowski|Jana Kochanowskiego]] twórca literatury staropolskiej{{r|sinko1923}}{{r|weintraub1977str45}}.
 
Uważany czasami za prekursora polskiego [[barok]]u (wspólnie ze [[Sebastian Grabowiecki|Sebastianem Grabowieckim]]{{r|hernas1999}}) i najwybitniejszego przedstawiciela [[Poezja metafizyczna|nurtu metafizycznego]] w poezji polskiej tego okresu{{r|hernas1999str22}}. Autor liryków patriotycznych, refleksyjno-filozoficznych [[sonet]]ów, [[pieśń (gatunek literacki)|pieśni]], [[epitafium|epitafiów]] i [[erotyk]]ów utrzymanych w duchu [[manieryzm (sztuka)|manieryzmu]].
Linia 34:
''Nędzna pociecha, gdy żądzą zwiedzione''<br />
''Myśli cukrują nazbyt rzeczy one'',<br />
''Które i mienić, i muszą się psować.'' [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego|(Sonet V)]]}}]]
.
 
=== Rodzina ===
Linia 40 ⟶ 41:
Mikołaj Sęp herbu [[Junosza (herb szlachecki)|Junosza]] (Szarzyński to późniejszy przydomek nadany od gniazda rodowego) urodził się przypuszczalnie w dobrach rodzinnych ojca w [[Zimna Woda (obwód lwowski)|Zimnej Wodzie]] lub [[Rudno (obwód lwowski)|Rudnie]]. Obie te wsie znajdują się około 10 kilometrów na zachód od [[Lwów|Lwowa]]. Przez te dwie wsie płynął potok tworzący dwa stawy. Był najstarszym z trójki synów Joachima Szarzyńskiego.
{{Cytat box
|width = 100%
|bgcolor = #FFFFF0
|align = left
|źródło = ''Herby rycerstwa polskiego, Bartosz Paprocki 1584''
|cytat = <poem>
Dom Szarzeńskich w płockiem województwie starodawny, z których jeden pojął Zimnowodzką w Rusi u Lwowa, z majętnością wielką, tego dziś potomstwo Sępami zową. Był wieku mego Joachim Sęp podstolim lwowskim, człowiek cnotliwy i bogobojny, zostawił dwóch synów, Mikołaja człowieka uczonego, i poetę po Janie Kochanowskim przedniejszego w polskim wierszu. Umarł w roku 1581. Ciało jego w Przemyślu pochowane. Jakób syn tegoż Joachima, mąż godny i do posług rzpltej habilis.
</poem>
Linia 50 ⟶ 51:
Ojciec poety – Joachim – urodził się około roku 1500. Był najpierw komornikiem ziemskim a później, koło 1570 roku [[podstoli]]m lwowskim. Oprócz Mikołaja jego synami byli Jakub (urodzony przed rokiem 1555) i Wit (Witusz). Jakub został w 1582 także podstolim lwowskim. W.g. biografa Szarzyńskiego cały żywot ojca poety przepełniony był procesami jakie toczył z magistratem lwowskim, z mieszczanami lwowskimi, zakonem Dominikanów, z krewnymi i współwłaścicielami Zimnej Wody. Nie odbywało się też bez wymierzania sprawiedliwości na własną rekę. W 1565 r. ojciec bierze udział w olbrzymim zajeździe na dobra arcybiskupie i najechał w 12 koni na włość Obroszyn na zachód od Zimnej Wody{{r|cwik1907}}.
 
[[Plik:Sep krechowiecki1896.PNG|mały|Domniemany szkic Mikołaja Sępa Szarzyńskiego jako młodego poety, delikatnej budowy, z noweli historycznej ''Tarłówna'' {{r|krechowiecki1896}} wydanej w 1896 roku. W rzeczywistości żaden portret poety nie zachował się do naszych czasów.]]
Mikołaj Sęp Szarzyński rodzi się kiedy jego ojciec ma ok. 50 lat, przypuszczalnie z zarodkami "choroby„choroby piersiowej"piersiowej” (gruźlicy){{r|cwik1907}}.
Trzykrotnie w swoich poezjach określa się jako osoba wątła:
[[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń III. Psalmu LVI paraphrasis. Lament Kościoła Powszechnego. Miserere mei, Deus, quoniam conculcavit me homo|Pieśń III. Psalmu LVI paraphrasis]] w wierszu 48 ''Dokąd duchowi mojemu mieszkanie/W tym wątłym ciele będzie, o mój Panie!'',
Linia 57 ⟶ 58:
 
=== Nauka ===
Przyszły poeta uczył się we [[Lwów|Lwowie]], gdzie edukacją zajmował się w tym czasie [[Benedykt Herbest]]. Nauczył się czytania i pisania, [[język grecki|greki]] i [[łacina|łaciny]]. Następnie studiował na uniwersytetach w [[Wittenberga|Wittenberdze]] (studia rozpoczęte 21 maja 1565, zakończone zaś tego samego roku jesienią) i [[Lipsk]]u, co skłania badaczy do doszukiwania się jego związków z [[protestantyzm]]em. Przypuszcza się nawet że Mikołaj Sęp Szarzyński odrzucił możliwość studiowania w [[Kraków|Krakowie]] ze względu na propagowany tam [[katolicyzm]]. W Lipsku przebywał wraz zze [[Stanisław Tarnowski (zm. 1618)|Stanisławem Tarnowskim]] z Rzemienia herbu [[Leliwa (herb szlachecki)|Leliwa]] w półroczu zimowym od jesieni 1565 r. do wiosny 1566r co wiadomo z [[matrykuł]]ów lipskich. Uniwersytet liczy wtedy 150 lat i składa się z "nacyj"„nacyj” (saksońska, bawarska, miśnieńska i polska). Szarzyński należy do nacji polskiej.
Wraz z przyjacielem rodziny Sępów Szarzyńskich, protestantem [[Stanisław Starzechowski|Stanisławem Starzechowskim]], Mikołaj zwiedził prawdopodobnie [[Włochy]] i [[Szwajcaria|Szwajcarię]]. Wiele wskazuje na to, że podczas tych podróży młody poeta bardzo przeżył zetknięcie się z [[reformacja|reformacją]]; po powrocie do Lwowa 31 stycznia 1568, kiedy miał 18 lat, na nowo stał się jednak [[katolicyzm|katolikiem]], obracając się w kręgu [[dominikanie|dominikanów]] i [[jezuici|jezuitów]]. Uczył się zagranicą około dwa lata. W kraju zastały Mikołaja problemy finansowe ojca, których konieczność rozwiązania przypadła w udziale trzem synom. Występuje w procesach sądowych. Ostatni raz w 1572 r. w sprawie z Worytykami.
Mikołaj Sęp Szarzyński zaczął tworzyć prawdopodobnie od ok. 1567, kiedy to po śmierci ojca Stanisława Starzechowskiego, Jana, napisał po łacinie krótkie epitafium nagrobkowe. Wkrótce powstały następne utwory, co do których dokładnej daty powstania nie ma pewności.
Linia 65 ⟶ 66:
== Twórczość ==
=== Spuścizna literacka ===
Zachowało się około 6 wierszy łacińskich i 72 polskich. Są to wiersze okolicznościowe, część z nich to erotyki (23) [LVIII w numeracji wydania Chrzanowskiego – LXXVII oraz dwa wiersze do Jadwigi Tarłówny], część o tematyce religijnej. Sęp Szarzyński pisał poezję najprawdopodobniej w latach 1568-15811568–1581.
 
Jego dorobek literacki zebrany został przez Stanisława Starzechowskiego, który zmarł jednak w 1582. Sprawą wydania wierszy brata zajął się Jakub Sęp Szarzyński, który w 1601 ogłosił drukiem ''Mikołaja Sępa Szarzyńskiego rytmy, albo wiersze polskie. Po jego śmierci zebrane i wydane. R. P. 1601''. Niestety było to wiele lat po śmierci brata i duża ilość pism zaginęła a wiersze zostały przebrane przez duchownego, który przypuszczalnie nie dopuścił do wydania erotyków{{r|cwik1907}}. Jakub Sęp Szarzyński pisał we wstępie do tego wydania, że
{{Cytat box
|width = 100%
|bgcolor = #FFFFF0
|align = left
|źródło = ''Mikołaja Sępa Szarzyńskiego rytmy, albo wiersze polskie. Po jego śmierci zebrane i wydane. R. P. 1601''
|cytat = <poem>
Częstokroć wiele ludzi zacnych, mciwy panie bracie, którzy nieboszczyka pana Mikołaja Sępa Starzyńskiego, brata mego rodzonego, albo zaznali, albo też pisma jego czytali, rozmiawiali ze mną i z narzekaniem, żem się o to nie starał, aby prace i pisma jego do kupy były za mojem staraniem zebrane i światłu pokazane [..] Mając tedy trochę pism takowych brata mego, oczekiwałem z niemi, ażeby się ich więcej kędy miedzy ludźmi uczonymi należć mogło. Lecz gdy się nic takowego nie pojawiło, jam się, patrząc na złe zdrowie moje, aby i ta trocha co przy mnie była, jako inszych wiele nie zginęła, obawiąjąc, użyłem jednej zacnej osoby duchownej do przejrzenia i sporządzenia pism, ręki brata mego własnej, które przy mnie były [..]
</poem>
}}
W 1891 r. [[Aleksander Brückner]]{{r|bruckner1891}} odkrył XVI w. [[rękopis]], w którym znajdowało się między innymi 5 znanych uprzednio utworów Szarzyńskiego oraz 21 innych erotyków {{r|kanon}}.
 
=== Przedruki i późniejsze wydania ===
Z wydania z 1601 Józef Muczkowski zrobił przedruk w 1827 roku (tzw. wydanie poznańskie).
W posłowiu wydania Turowskiego z 1858 roku{{r|rytmy1858}} czytamy: Zasłuzony literaturze naszej [[Józef Muczkowski]] [..] przedrukowawszy w r. 1827 rytmy Sępa, z egzęmplarza znajdującego się w bibliotece [[Tytus Działyński|Tytusa hr. Działyńskiego]], pierwszy podał je do publicznej wiadomości. Zbiór poezji Sępa stał się znany z powodu upowszechnienia wydania poznańskiego przez Turowskiego. Wydawnictwo "Kronika„Kronika Rodzinna"Rodzinna”{{r|wyklad_falenskiego1876}} donosi w 1876 z Warszawy, że ''U nas tu obecnie całe owo bogactwo rymów Sępa kosztuje u Rubinsztajna groszy dziesięć''. W 1891 roku [[Aleksander Brückner]] odszukał i wydał{{r|kanon}} erotyki Sępa Szarzyńskiego.
Wydanie Ignacego Chrzanowskiego z 1903 r.{{r|chrzanowski1903}} zawiera pełne ("Rytmy"„Rytmy” i erotyki) wydanie poezji Sępa Szarzyńskiego ponumerowane od 1 do 78. Ukazały się także późniejsze wydania prac zebranych: Tadeusz Sinko w 1928 r.{{r|sinko1928}}, Julian Krzyżanowski w 1973 r.{{r|rytmy1973}}, Jadwiga Sokołowska, [[Jakub Zdzisław Lichański|Jakub Z. Lichański]], oraz przedruk oryginału {{r|sep1601}} z posłowiem Pauliny Buchwald-Pelcowej z 1978 r.
 
[[Plik:Echo and Narcissus.jpg|mały|lewo|350px|Wiersz [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Do Kasie (I)|Do Kasie]] napisany pod koniec 1560 lub w latach 1570 jest skróconą wersją opowieści o Narcyzie]]
Linia 92 ⟶ 93:
 
{{Cytat box
|width = 100%
|bgcolor = #FFFFF0
|align = left
|źródło = ''Morocozmea Babinskie przez Jana Achcego Kmitę''
|cytat = <poem>
[..] Wssak w tym cechu znaczny
Miodopłynny pisorym Kochanowski zacny.
Linia 106 ⟶ 107:
 
W swoich wierszach miłosnych poeta składa hołdy czterem kobietom: Zosi, Kasi, Anusi (przypuszczalnie Annie Sławskiej) i Jadwidze Tarłównie. Najwięcej wierszy, bo jedenaście, pisze do Kasi i są to wiersze najbardziej zmysłowe. Kasia jest zamężna, ale jej obyczaje są dość swobodne. We fraszce [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/O Kasi i o Pasiu fraszka|O Kasi i o Pasiu fraszka]], opisany jest jej stosunek z piętnastoletnim Pawełkiem ''Kasia, me kochanie, Pasia nadobnego / Który ledwie doszedł roku pietnastego, / (Sama także młoda) serdecznie miłuje / (...) / Aliści u Pasia, jak u szkapy, pije{{r|pije}}/Już baczę, skąd poszło tak wielkie kochanie / Każ mu ty przy sobie przedsię legać, panie!''.
Zosia jest osobą z bogatej rodziny, a poeta nie zaznał u niej pełnej wzajemności. [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Fraszka o Kasi i o Anusi|Fraszka o Kasi i o Anusi]] opisuje dwoiste uczucie {{r|cwik1907}} do dwóch kobiet.
 
Jedną z wybranek Szarzyńskiego była [[Jadwiga Sieniawska z Tarłów Czekaszewiczów|Jadwiga Tarłówna]], chorążanka lwowska, córka [[Jan Tarło (chorąży lwowski)|Jana Tarły]], której książkę historyczną poświęcił [[Adam Krechowiecki (pisarz)|Adam Krechowiecki]]{{r|krechowiecki1896}}. Recenzent książki Krechowieckiego{{r|slowo1896}} pisze, że ''ku pięknej pannie Jadwidze poczuł płomienny afekt poeta Sęp-Szarzyński, który prócz talentu, natchnienia i rozmiłowanego do zapamiętałości serca, nic nie jest w stanie złożyć u stóp bogdanki''. Sęp Szarzyński jest też jedną z postaci w dramacie Bronisława Grabowskiego ''Jadwiga Tarłówna''{{r|grabowski1899}}. Mimo to Władysław Ćwik w 1907 pisał, że dwa wiersze poświęcone Tarłównie ''tak są przepełnione stylizowanymi grzecznościami, że trudno dopatrzeć się w nich prawdziwego uczucia''{{r|cwik1907}}. Dwa wiersze do Tarłówny zostały opublikowane już w zbiorze wydanym w 1601 roku.
 
Na erotyki Sępa Szarzyńskiego wpływ miał przede wszystkim [[Francesco Petrarca|Petrarka]], a także [[Horacy (poeta)|Horacy]], [[Owidiusz]], [[Katullus]].
Według Ćwika poeta lubuje się w przesadnym obrazowaniu, antytezach, igraszkach myśli{{r|cwik1907}}, wzorując się tutaj na poezji włoskiej. Wiersz [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Do Kasie (I)|Do Kasie]] napisany pod koniec 1560 lub w latach 1570, kiedy autor miał około dwadzieścia lat, jest skróconą parafrazą opowieści o [[Narcyz (mitologia)|Narcyzie]] z [[Metamorfozy|III Księgi Metamorfoz (Przemian)]] Owidiusza{{r|zimek2013_milosc_cienia}}{{r|karpinski2003}}.
 
Autor w erotykach czerpie też obrazy i porównania ze świata mitologii klasycznej. Chociaż, według Brücknera{{r|bruckner1903}}
Linia 125 ⟶ 126:
Opis Boga w pieśniach Sępa Szarzyńskiego odwołuje się do typowych dla tego poety lęków przed przemijaniem i dynamiką świata oraz do teorii filozoficznych [[Arystoteles]]a na temat ''[[arché]]'', zwłaszcza tych zawartych w ''Fizyce''. Wspólne poecie i antycznemu myślicielowi pojmowanie świata w kategoriach wiecznych przemian (u Arystotelesa jest to ''przechodzenie od możliwości do rzeczywistości'') znalazło bowiem podstawę w niewzruszoności pierwotnej i najwyższej podstawy (u Arystotelesa: ''formy'', ''cel działania'' i ''siła sprawcza''), która sama nadaje ruch wszelkiemu życiu. Za taką, z gruntu opozycyjną wobec teorii [[neoplatonizm|neoplatońskich]], podstawę uznaje Sęp Szarzyński samego Boga{{fakt|data=2015-11}}:
 
O losie i wolności woli pisze poeta w Pieśni II (O rządzie bożym na świecie), która jest jednak w znacznym stopniu naśladowaniem 5 metrum z I księgi [[Anicius Manlius Severinus Boethius|Boecjusza]] {{r|cwik1907}}.
{{CytatD
|Wiekuista mądrości, Boże niezmierzony,<br />
Linia 131 ⟶ 132:
 
[[Anicius Manlius Severinus Boethius|Boeciusz]] był też inspiratorem innych filozoficznych myśli Sępa. ''O pocieszeniu, jakie daje filozofia'' stało się podstawą do napisania krótkiego wiersza
[[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Prośba do Boga, z Boeciusa|Prośba do Boga, z Boeciusa]], błagającego Stwórcę o [[pokój (polityka)|pokój]] i ochronę ludzi przed "wichrzącą„wichrzącą Fortuną"Fortuną”. Równie ważną rolę w tej twórczości odegrała [[teoria geocentryczna|geocentryczna]] filozofia [[Klaudiusz Ptolemeusz|Klaudiusza Ptolemeusza]], swego czasu popierana oficjalnie przez Kościół, przez poetę poddana krytyce, zwłaszcza w duchu ''concors discordiae'' (harmonii wśród przeciwieństw) – ideału osiągnięcia doskonałej pewności pośród zmienności losu. Sęp Szarzyński zdecydowanie odrzuca z kolei ideę "twierdzy„twierdzy wewnętrznej"wewnętrznej” [[Teresa z Ávili|Teresy z Ávili]] oraz pogląd [[Augustyn z Hippony|świętego Augustyna z Hippony]], jakoby poznanie Boga leżało w [[introwersja|introwertycznym]] poznaniu własnej duszy; u renesansowego poety Bóg jest raczej [[transcendentalizm|transcendentalnym]] Bytem, ku któremu człowiek zanosi prośby o wsparcie dla swojego ''wątłego'' istnienia{{fakt|data=2015-11}}.
 
== Biografia i percepcja poezji ==
=== Badania biograficzne ===
W Pamiętniku Lwowskim z r. 1817 umieścił nieznany autor podpisujący się
"z„z Lipinek"Lipinek” wiadomość o Mikołaju Szarzyńskim, wierszopisie z XVI w. (II, strs. 261).
Była to pierwsza wzmianka o znanym wprawdzie za czasów Zygmuntowskich poecie, ale wykreślonym niemal z pamięci potomnych{{r|finkel1880}}. Autor ten nie wiedział, że istniało wydanie poezji Sępa w 1601 roku. Dopiero w 1827 odnaleziono wydanie z 1601 r., które zostało przedrukowane przez Józefa Muczkowskiego. W pewien sposób wprowadziło to Sępa do polskiej literatury. W 1880 [[Ludwik Finkel]] opublikował kilka nowych szczegółów biograficznych{{r|finkel1880}} na podstawie [[Archiwum bernardyńskie|bernardyńskiego archiwum]] (''Archiwum krajowe aktów grodzkich i ziemskich we Lwowie''). Jednym z najpełniejszych opracowań biograficznych są artykuły Ćwika {{r|cwik1907}}{{r|cwik1907dokonczenie}}. Inne opracowania to artykuły z 1843 r. Kraszewskiego {{r|kraszewski1848}}, z 1869 r. Sienkiewicza{{r|sienkiewicz1869}}{{r|sienkiewicz1869a}}, 1877 r. Bartoszewicza {{r|bartoszewicz1877}}, z 1881 r. Faleńskiego {{r|falenski1881}}.
 
=== Zasięg i wpływ literacki ===
Mikołaj Sęp Szarzyński otworzył literaturę polską przełomu XVI i XVII wieku na nurt, który w okresie dojrzałego baroku zaczęli z powodzeniem tworzyć tacy poeci jak: [[Sebastian Grabowiecki]], [[Daniel Naborowski]] czy [[Jan Andrzej Morsztyn]]. Były to jednak czasy, kiedy o autorze ''Rytmów'' mówiło się niewiele, był on pomijany i wciąż pozostawał w cieniu żyjących poetów. Dopiero z czasem poezja Sępa Szarzyńskiego nabierała coraz większego rozgłosu i inspirowała szersze grona artystów{{r|hernas1987}}{{r|sinko1923}}{{r|jastrun1973}}{{r|blonski2001}}. Jego refleksyjno-filozoficzne sonety odegrały spory wpływ na twórczość [[Młoda Polska|młodopolskiego]] pisarza, poety i krytyka literackiego – [[Antoni Lange|Antoniego Langego]]{{r|lange}}. Jeden z wierszy Langego, ''Fragment'', rozpoczyna się wręcz cytatem od słów
[[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego|Sonetu V]] Szarzyńskiego ''I nie miłować ciężko, i miłować nędzna pociecha''. Poezja Sępa Szarzyńskiego gwałtownie zyskała na znaczeniu w latach 50. i 60. XX wieku, inspirując najbardziej znanych pisarzy i poetów tego okresu, takich jak [[Bronisław Maj]], [[Ryszard Krynicki]] czy [[Zbigniew Herbert]]. Dobitny tego przykład stanowi wiersz ''Epitafium dla Rzymu'' [[Jarosław Marek Rymkiewicz|Jarosława Marka Rymkiewicza]], który jest współczesną parafrazą [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Epitaphium Rzymowi|Epitaphium Rzymowi]] (Chrzanowski{{r|chrzanowski1903}} w 1903 r. komentuje, że ten [[epigramat]] jest oparty na oryginale łacińskim poety średniowiecznego Witalisa).
 
[[Bronisław Grabowski]] napisał wiersz Mikołaj Sęp Szarzyński {{r|grabowski1884}}.
Tenże Grabowski umieszcza Szarzyńskiego w dramacie ''Jadwiga Tarłówna: dramat dziejowy w 5-ciu aktach'' {{r|grabowski1899}}. W noweli historycznej z 1896 roku [[Adam Krechowiecki (pisarz)|Adam Krechowiecki]]{{r|krechowiecki1896}} opisuje historię miłości pomiędzy [[Jadwiga Sieniawska z Tarłów Czekaszewiczów|Jadwigą Tarłówną]] a Sępem Szarzyńskim. Akcja dzieje się na zamku Tarłów w [[Czaple (Ukraina)|Czaplach]], wsi położonej nad rzeką [[Strwiąż]] 12 km na zachód od [[Sambor (miasto)|Sambora]] na Ukrainie. Sęp pisze dla niej wiersz
[[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pannie Jadwidze Tarłównie, (potym wojewodzinej ruskiej) kwoli|Pannie Jadwidze Tarłównie, (potym wojewodzinej ruskiej) kwoli]] oraz [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń (Sęp Szarzyński)|Pieśń]].
 
=== Autorstwo ''Erotyków'' ===
Linia 152 ⟶ 153:
W 1891 r. [[Aleksander Brückner]] w [[Biblioteka Zamojskich|Bibliotece Zamojskich]] odkrył XVI w. [[rękopis]], w którym znajdowało się między innymi 5 utworów Szarzyńskiego w otoczeniu 21 erotyków. Sam Brückner przypisał autorstwo tychże erotyków Sępowi, jednak znaczne różnice pomiędzy nimi a ''Rytmami'' sprawiły, że niektórzy badacze nie uznali autorstwa Sępa. (m.in. [[Tadeusz Sinko]]){{fakt|data=2015-11}}.
 
Sinko argumentował, że sposób wyrażania myśli w erotykach jest znacznie sprawniejszy niż w ''Rytmach'', że są one bardziej melodyjne i sprawniejsze technicznie. [[Julian Krzyżanowski]], będąc zdecydowanym „unitarystą”, przytacza argument dłuższej tradycji literackiej erotyków: w tej dziedzinie Sępowi szlak przetarli już Jan Kochanowski oraz tzw. ''tańce'' – zbiory pieśni, wyrastające z długiej tradycji [[petrarkizm|petrarkistowskiej]]. Natomiast z trudnościami, jakie stawia przed autorem poezja psychologiczna czy teologiczna Sęp zmagał się jako pierwszy. Ponadto nowsze badania podważyły teorię o nieporadności technicznej Sępa, wychodząc z hipotezą, że jest to celowe zaburzenie równowagi, nastawione na zadziwienie czytelnika zawiłościami stylistycznymi. Ostatecznym argumentem w sporze okazała się analiza zabiegów stylistycznych i słownictwa, a zwłaszcza [[neologizm]]ów Sępa. Wykazano, że w obu zbiorach występują specyficzne słowa i zwroty, których brak u innych twórców tego okresu {{r|rytmy1973}}.
 
=== Renesans czy barok ===
Druga kwestia to problem periodyzacji. Trudno jednoznacznie określić styl, jaki prezentuje Sęp Szarzyński, równomiernie rozkładają się bowiem zarówno akcenty typowo renesansowe, jak i dość widoczne wykorzystanie poetyki barokowej. Zaklasyfikowanie ''Rytmów abo wierszy polskich'' do którejś z tych kategorii nie jest jedynie sprawą interpretacji. Jak zauważa Weintraub, "jeśli„jeśli uznamy go za poetę barokowego, to początki baroku w literaturze staropolskiej przesuwają się na lata największego nasilenia twórczości poetyckiej Kochanowskiego"Kochanowskiego”{{r|weintraub1977str45}}.
 
Autor "Rytmów"„Rytmów” zmarł młodo na trzy lata przed śmiercią Jana Kochanowskiego. Ponieważ klasycznie początek baroku datowano na r. 1620 (śmierć [[Piotr Kochanowski (1566–1620)|Piotra Kochanowskiego]], tłumacza [[Torquato Tasso|Tassa]]){{r|krzyrzanowski1939}}, należałoby uznać Sępa za poetę renesansowego. Jednak wielu uczonych (m.in. włoski polonista [[Giovanni Maver]], Stefan Nieznanowski, belgijski polonista Claude Backvis czy Wiktor Weintraub) uznali Sępa za twórcę barokowego. Efektem tego sporu była monografia [[Jan Błoński|Jana Błońskiego]], w której podkreśla się odrębność i oryginalność twórczości Sępa, jednak kwestia ta nie została jednoznacznie rozstrzygnięta. Pomimo to, dyskusja przyczyniła się do spopularyzowania Sępa Szarzyńskiego, poety dotąd mało znanego poza granicami Polski, na polu międzynarodowej slawistyki{{r|krzyrzanowski}}.
{{r|krzyrzanowski1939}}, należałoby uznać Sępa za poetę renesansowego. Jednak wielu uczonych (m.in. włoski polonista [[Giovanni Maver]], Stefan Nieznanowski, belgijski polonista Claude Backvis czy Wiktor Weintraub) uznali Sępa za twórcę barokowego. Efektem tego sporu była monografia [[Jan Błoński|Jana Błońskiego]], w której podkreśla się odrębność i oryginalność twórczości Sępa, jednak kwestia ta nie została jednoznacznie rozstrzygnięta. Pomimo to, dyskusja przyczyniła się do spopularyzowania Sępa Szarzyńskiego, poety dotąd mało znanego poza granicami Polski, na polu międzynarodowej slawistyki{{r|krzyrzanowski}}.
 
== Śmierć ==
Linia 165:
Mikołaj Sęp Szarzyński zmarł przypuszczalnie w [[Wolica (powiat przeworski)|Wolicy]], w wieku 31 lat.
 
W kronice Bielskiego zapisano pod datą 1581 (wydanie warszawskie 1764, strs. 726) "Tegoż„Tegoż roku umarł Mikołaj Sęp herbu Junosza, który by był doszedł lat swych, byłby poeta znamienity polski. Leży w Przeworsku"Przeworsku”. Natomiast Paprocki twierdzi (strs. 323, wydania Turowskiego z 1858) "ciało„ciało jego w Przemyślu pochowane" pochowane”{{r|sienkiewicz1869}}.
 
W 2013 roku w bibliotece [[Dominikanie|dominikanów]] w Krakowie odnaleziono jedyny istniejący autograf autora {{r|autograf}}. Wpis poety znaleziono na stronie tytułowej książki należącej do spowiednika Mikołaja Sępa Szarzyńskiego, dominikanina o. Antonina z Przemyśla. Autograf napisany jest w języku łacińskim i znajduje się na XVI-wiecznym starodruku poświęconym Ewangelii Panoplia evangelica sive de verbo Dei evangelico libri quinque. Księga najpierw była własnością Sępa Szarzyńskiego. Napisał ją natomiast holenderski biskup William Damasus Lindanus.
 
Henryk Sienkiewicz uważa {{r|sienkiewicz1869}}, że skoro Sęp Szarzyński miał spowiednika z Przemyśla to jest tam także pochowany.
 
[[Plik:Mikołaj Sęp Szarzyński-Poezje z pierwodruku 1601.djvu|mały|upright]]
 
== Dzieła Mikołaja Sępa Szarzyńskiego ==
Wydanie Ignacego Chrzanowskiego z 1903 r.{{r|chrzanowski1903}} zawiera pełne ("Rytmy"„Rytmy” i erotyki) wydanie poezji Sępa Szarzyńskiego ponumerowane od 1 do 78 (w [[Rzymski system zapisywania liczb|numeracji rzymskiej]]). Wiersze te są opisane w tabeli.
{|
|colspan=3| &nbsp;
|-
|align="right" valign="top"| I.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Napis na statuę, abo na obraz śmierci|Napis na statuę, abo na obraz śmierci]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| II.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Sonet I. O krótkości i niepewności na świecie żywota człowieczego|Sonet I. O krótkości i niepewności na świecie żywota człowieczego]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| III.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Sonet II. Na one słowa Jopowe: Homo natus de muliere, brevi vivens tempore etc.|Sonet II. Na one słowa Jopowe: Homo natus de muliere, brevi vivens tempore etc.]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| IV.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Sonet III. Do Naświętszej Panny|Sonet III. Do Naświętszej Panny]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| V.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Sonet IV. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem|Sonet IV. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| VI.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego|Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| VII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Sonet VI. Do pana Mikołaja Tomickiego|Sonet VI. Do pana Mikołaja Tomickiego]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| VIII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń I. Na psalm Dawidów XIX. Coeli enarrant gloriam Dei|Pieśń I. Na psalm Dawidów XIX. Coeli enarrant gloriam Dei]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| IX.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń II. Na psalm Dawidów LII. Quid gloriaris in malitia, qui potens es in iniquitate?|Pieśń II. Na psalm Dawidów LII. Quid gloriaris in malitia, qui potens es in iniquitate?]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| IX*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Psalm 52. Quid gloriaris in malicia etc.|Psalm 52. Quid gloriaris in malicia etc.]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| X.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń III. Psalmu LVI paraphrasis. Lament Kościoła Powszechnego. Miserere mei, Deus, quoniam conculcavit me homo|Pieśń III. Psalmu LVI paraphrasis. Lament Kościoła Powszechnego. Miserere mei, Deus, quoniam conculcavit me homo]]&nbsp;&nbsp;
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XI.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń IV. Psalmu CXXVI paraphrasis. De profundis clamavi ad te, Domine|Pieśń IV. Psalmu CXXVI paraphrasis. De profundis clamavi ad te, Domine]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń V. Nakształt psalmu LXX. Deus, in adiutorium meum intende|Pieśń V. Nakształt psalmu LXX. Deus, in adiutorium meum intende]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XIII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń VI. Nakształt psalmu CXX. Ad te levavi oculos meos|Pieśń VI. Nakształt psalmu CXX. Ad te levavi oculos meos]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XIV.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń I. O bożej opatrzności na świecie|Pieśń I. O bożej opatrzności na świecie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XV.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń II. O rządzie bożym na świecie|Pieśń II. O rządzie bożym na świecie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XVI.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń III. O wielmożności bożej|Pieśń III. O wielmożności bożej]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XVII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń IV. O cnocie szlacheckiej|Pieśń IV. O cnocie szlacheckiej]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XVII*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Do jednego panięcia|Do jednego panięcia]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XVIII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń V. O Fridruszu, który pod Sokalem zabit od Tatarów roku Pańskiego 1519|Pieśń V. O Fridruszu, który pod Sokalem zabit od Tatarów roku Pańskiego 1519]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XIX.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń VI. O Strusie, który zabit na Rastawicy od Tatarów. Roku Pańskiego|Pieśń VI. O Strusie, który zabit na Rastawicy od Tatarów. Roku Pańskiego]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XIX*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/O Strusie|O Strusie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XX.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń VII. Stefanowi Batoremu, królowi polskiemu|Pieśń VII. Stefanowi Batoremu, królowi polskiemu]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XXI.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń VIII. Iż rozum człowiekowi potrzebniejszy, niż skarby|Pieśń VIII. Iż rozum człowiekowi potrzebniejszy, niż skarby]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XXII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń IX. Iż próżne człowiecze staranie bez Bożej pomocy|Pieśń IX. Iż próżne człowiecze staranie bez Bożej pomocy]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XXIII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/O temże epigramma, abo napis krótki|O temże epigramma, abo napis krótki]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XXIII*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Fraszka (I)|Fraszka]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XXIV*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Fraszka (II)|Fraszka]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XXV*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Statuta Kupidynowe|Statuta Kupidynowe]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XXVI*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Statuta Fortuny|Statuta Fortuny]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
Linia 302:
|&nbsp;
|-
|align="right" valign="top"| XXVII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Nagrobek panu Janowi Starzechowskiemu, wojewodzie podolskiemu, staroście samborskiemu i drohobyckiemu|Nagrobek panu Janowi Starzechowskiemu, wojewodzie podolskiemu, staroście samborskiemu i drohobyckiemu]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XXVIII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Nagrobek Marcinowi Starzechowskiemu, dziecięciu, jeno XXX. godzin żywemu|Nagrobek Marcinowi Starzechowskiemu, dziecięciu, jeno XXX. godzin żywemu]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XXIX.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Drugi temuż|Drugi temuż]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|&nbsp;
|align="left" valign="top"| Na śmierć paniej wojewodzinej sędomirskiej, Zofiej ze Sprowa Odrowążowny Kostczynej, która umarła anno Domini 1580. mense Iulio
|&nbsp;
|-
|align="right" valign="top"| XXX.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pierwszy napis|Pierwszy napis]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XXXI.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Inszy tejże (I)|Inszy tejże]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XXXII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Inszy tejże (II)|Inszy tejże]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XXXIII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Inszy tejże (III)|Inszy tejże]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XXXIV.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Inszy tejże (IV)|Inszy tejże]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|&nbsp;
|align="left" valign="top"| Pannie Zofiej Kostczance, wojewodziance sędomirskiej, która, pierwej zachorzawszy, później trzema dnioma, niż macocha, umarła
|&nbsp;
|-
|align="right" valign="top"| XXXV.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Napis pierwszy|Napis pierwszy]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XXXVI.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Wtóry|Wtóry]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XXXVII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Trzeci|Trzeci]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XXXVIII*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Epitaphium albo napis na grób pannie Annie Stawskiej|Epitaphium albo napis na grób pannie Annie Stawskiej]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XXXIX.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Nagrobek jednej pannie|Nagrobek jednej pannie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XL.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Epitaphium Rzymowi|Epitaphium Rzymowi]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XLI.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pannie Jadwidze Tarłównie, (potym wojewodzinej ruskiej) kwoli|Pannie Jadwidze Tarłównie, (potym wojewodzinej ruskiej) kwoli]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XLII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Fraszka z Marcyalisza|Fraszka z Marcyalisza]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XLII*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Fraszka (III)|Fraszka]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XLIII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Z tegoż fraszka|Z tegoż fraszka]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XLIV*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Do jednego|Do jednego]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XLV.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Na herb Półkoza, alias Ośla Głowa|Na herb Półkoza, alias Ośla Głowa]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XLVI.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Na herb Leliwę|Na herb Leliwę]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XLVII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Na herb Dąbrowa|Na herb Dąbrowa]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XLVIII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Na obraz Stefana Batorego, króla polskiego|Na obraz Stefana Batorego, króla polskiego]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| XLIX.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Na tegoż drugi obraz|Na tegoż drugi obraz]] ([[w:łacina|łac.]])
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| L.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Prośba do Boga, z Boeciusa|Prośba do Boga, z Boeciusa]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LI.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Nagrobek Marcinowi Starzechowskiemu, dziecięciu jedno XXX godzin żywemu. Pana Koniecpolskiego|Nagrobek Marcinowi Starzechowskiemu, dziecięciu jedno XXX godzin żywemu. Pana Koniecpolskiego]] ([[w:łacina|łac.]])
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Temuż i tegoż|Temuż i tegoż]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LIII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń (Sęp Szarzyński)|Pieśń]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LIV.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Epitaphium Boleslao Audaci, regi Poloniae|Epitaphium Boleslao Audaci, regi Poloniae]] ([[w:łacina|łac.]])
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LV.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Na obraz ś. Maryej Magdaleny|Na obraz ś. Maryej Magdaleny]] ([[w:łacina|łac.]])
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LVI.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Na obraz Herodyady z głową ś. Jana|Na obraz Herodyady z głową ś. Jana]] ([[w:łacina|łac.]])
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LVII.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Epitaphium d. Joanni Starechowski|Epitaphium d. Joanni Starechowski]] ([[w:łacina|łac.]])
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LVIII*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Frasunek|Frasunek]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LIX*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Kolęda do Zosie|Kolęda do Zosie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LX*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Fraszka do Zosie (I)|Fraszka do Zosie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LXI*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Fraszka do Zosie (II)|Fraszka do Zosie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LXII*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Do Zosie (I)|Do Zosie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LXIII*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Do Zosie (II)|[Do Zosie]]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LXIV*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Do Anusie (I)|Do Anusie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LXV*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Do Anusie (II)|Do Anusie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LXVI*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Do Anusie (III)|Do Anusie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LXVII*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Fraszka do Anusi|Fraszka do Anusi]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LXVIII*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Do Kasie (I)|Do Kasie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LXIX*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Do Kasie (II)|Do Kasie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LXX*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Do Kasie (III)|Do Kasie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LXXI*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Do Kasie (IV)|Do Kasie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LXXII*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Do Kasie (V)|Do Kasie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LXXIII*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Frasunk|Frasunk]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LXXIV*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Frasunk. Do Kasie|Frasunk. Do Kasie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LXXV*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Fraszka do Kasie|Fraszka do Kasie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LXXVI*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Do Kasie (VI)|Do Kasie]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LXXVII*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Fraszka o Kasi i o Anusi|Fraszka o Kasi i o Anusi]]
|align="right" valign="bottom"|
|-
|align="right" valign="top"| LXXVIII*.
|align="left" valign="top"| [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/O Kasi i o Pasiu fraszka|O Kasi i o Pasiu fraszka]]
|align="right" valign="bottom"|
|}
Linia 534:
== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name=paprocki1584> {{Cytuj książkę | autor = Bartosz Paprocki | tytuł = Herby rycerstwa polskiego | url = http://books.google.com/books?id=3BAEAAAAYAAJ&pg=PA323 | wydawca = nakładem Wydawnictwa Biblioteki Polskiej | rok = 1584 | strony = 323– |}}</ref>
<ref name=bartoszewicz1877> {{Cytuj książkę | autor = Julian Bartoszewicz | tytuł = Dzieła Juliana Bartoszewicza. Tom Pierwszy| url = http://books.google.com/books?id=1hgPAAAAIAAJ&pg=PA270 | wydawca = Kazimierz Bartoszewicz; skł. gł. w Warszawie u Gebethnera i Wolffa | rok = 1877 | strony = 270–}}</ref>
<ref name=wyklad_falenskiego1876> Kronika Rodzinna : pismo dwutygodniowe, R.9, nr 6 (15 marca 1876). Dostęp http://polona.pl/item/40407209/4/ .</ref>
<ref name=pije> pijePije oznacza tu [[Prącie|penis]] .</ref>
<ref name=grabowski1884> Tygodnik Illustrowany., Seria 4, t. 4, nr 104 (27 grudnia 1884). Dostęp http://polona.pl/item/7995116/6/ .</ref>
<ref name=sinko1923>T. Sinko, ''Echa klasyczne w literaturze polskiej'', Kraków 1923, strs. 60-6160–61.</ref>
<ref name=hernas1999>Czesław Hernas, ''Literatura baroku'', Warszawa 1999, strs. 33.</ref>
<ref name=hernas1999str22>Czesław Hernas, ''Literatura baroku'', Warszawa 1999, strs. 22.</ref>
<ref name=kraszewski1848> {{Cytuj książkę | imięnazwisko = JózefKraszewski Ignacy|nazwiskoimię = KraszewskiJózef Ignacy| tytuł = Nowe studja literackie | url = http://books.google.com/books?id=v9FbAAAAcAAJ&pg=PA115 | wydawca = S. Orgelbrand | rok = 1843 | strony = 115–}}</ref>
<ref name=kanon> Rękopis Bibliotek Narodowej w Warszawie, sygn. BOZ 1049, s. 145-160145–160.</ref>
<ref name=chrzanowski1903> {{Cytuj książkę | autor = Mikołaj Szarzyński Sęp | tytuł = Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye. Z pierwodruku (1601) i z rękopisu wydał Ignacy Chrzanowski| url = http://books.google.com/books?id=Fx0EAAAAYAAJ | wydawca = WydawnWyd. Akademii Umieje̜tności | rok = 1903}}</ref>
<ref name=karpinski2003>Adam Karpiński, Sęp, Kasia i Narcyz, Teksty Drugie 2003, 1, s. 41-5041–50. Dostęp http://rcin.org.pl/Content/53770/WA248_70109_P-I-2524_karpin-sep.pdf.</ref>
<ref name=sinko1928> {{Cytuj książkę | autor = Mikołaj Szarzyński Sęp | tytuł = Rytmy oraz anonimowe pieśni i listy miłosne z wieku XVI | url = http://books.google.com/books?id=BGQTAQAAMAAJ | wydawca = Nakładem Krakowskiej Spółki Wydawniczej | rok = 1928 |}}</ref>
<ref name=sienkiewicz1869> Henryk Sienkiewicz, Mikołaj Sęp Szarzyński, studyum literackie, Tygodnik Illustrowany., Seria 2, t. 4, nr 79 (3 lipca 1869). Dostęp http://polona.pl/item/7994130/9/.</ref>
<ref name=sienkiewicz1869a> Heneryk Sienkiewicz, Mikołaj Sęp Szarzyński, studyum literackie, Tygodnik Illustrowany., Seria 2, t. 4, nr 80 (10 lipca 1869). Dostęp
http://polona.pl/item/7994131/8/.</ref>
<ref name=falenski1881> Felicjan Faleński, Mikołaj Sęp Szarzyński, Ateneum, 1881, III.</ref>
<ref name=bruckner1891> Aleksander Brückner, Sępa Szarzyńskiego wiersze nieznane, Biblioteka Warszawska, 51, 1891, 531-552, III.</ref>
<ref name=bruckner1903> Aleksander Brückner, Dzieje literatury polskiej w zarysie, Tom 1, Rozdział 5, Literatura Narodowa, strs. 189, Warszawa: Nakł. Gebethnera i Wolfa .</ref>
<ref name=slowo1896> Słowo, R.15, nr 163 (19 lipca 1896) dostęp http://polona.pl/item/15765723/2/.</ref>
<ref name=grabowski1899> Grabowski, Bronisław. Jadwiga Tarłówna : dramat dziejowy w 5-ciu aktach, 1899. Dostęp http://polona.pl/item/11128956/12/.</ref>
<ref name=sep1601> {{Cytuj książkę | autor = Mikołaj Szarzyński Se̜p | autor2 = Paulina Buchwald-Pelcowa | autor3 = Biblioteka Kórnicka | tytuł = Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Rytmy albo wiersze polskie: po jego śmierci zebrane y wydane | url = http://books.google.com/books?id=Yf4hAAAAMAAJ&pg=PR14 | wydawca = Czytelnik | rok = 1978}}</ref>
<ref name=rytmy1858>{{Cytuj książkę | nazwisko = Sęp Szarzyński| imię = Mikołaj | tytuł = Rytmy polskie Mikołaja Sępa Szarzyńskiego (Wydanie Kazimierza Józefa Turowskiego) | url = http://books.google.com/books?id=YoMAAAAAcAAJ | wydanie = | wydawca = Nakł. wyd. Biblioteki Polskiej | miejsce = | data = | rok = 1858 | miesiąc = | strony = | rozdział =}}</ref>
<ref name=cwik1907>{{cytuj książkę|tytuł=Pamiętnik literacki|rozdział=Mikołaj Sęp Szarzyński, Żywot i dzieła|url=http://books.google.com/books?id=-UNiAAAAMAAJ&pg=PA279|rozdział=Mikołaj Sęp Szarzyński, Żywot i dzieła|rok=1907|tom=9|imię r=Władysław| nazwisko r= Ćwik|imię r=Władysław|wydawca=Zakład im. Ossolińskich|strony=289-309289–309}}</ref>
<ref name=cwik1907dokonczenie> {{Cytuj książkę | tytuł = Pamiętnik literacki |url = http://books.google.com/books?id=bFgoAAAAYAAJ&pg=PA427 |rozdział=Mikołaj Sęp Szarzyński, Żywot i dzieła| imię r=Władysław| nazwisko r= Ćwik| urlimię r= http://books.google.com/books?id=bFgoAAAAYAAJ&pg=PA427 Władysław| wydawca = Towarzystwo | rok = 1907 | strony = 427– |}}</ref>
<ref name=weintraub1977str45>Wiktor Weintraub, ''Od Reja do Boya'', Warszawa 1977, strs. 45–47.</ref>
<ref name=rytmy1973> Wstęp J. Krzyżanowskiego do drugiego wydania "Rytmów„Rytmów..."” w: Mikołaj Sęp Szarzyński, Rytmy abo wiersze polskie oraz cykl erotyków, Zakł. Nar. im. Ossolińskich, Kraków 1973, s. XLII-LX.</ref>
<ref name=krzyrzanowski1939> J. Krzyżanowski, Historia literatury polskiej, (1939), Warszawa 1966, s. 230-233230–233.</ref>
<ref name=krzyrzanowski> Wstęp J. Krzyżanowskiego do dz. cyt. s. LXIII.</ref>
<ref name=lange>Zwłaszcza w przypadku takich dzieł jak: ''[[Rozmyślania (książka Antoniego Langego)|Rozmyślania (Antoni Lange)]]'', ''[[Vita Nova]]'' czy ''[[Vox Posthuma]]''.</ref>
<ref name=autograf>{{cytuj stronę|url=http://www.pap.pl/palio/html.run?_Instance=cms_www.pap.pl&_PageID=1&s=infopakiet&dz=rozmaitosci&idNewsComp=&filename=&idnews=188971&data=&status=biezace&_CheckSum=-1158355746|tytuł=Zaprezentowano jedyny znany autograf Sępa Szarzyńskiego|opublikowany=www.pap.pl|język=pl}}</ref>
<ref name=zimek2013_milosc_cienia> Miłość cienia. Interpretacja mitu o&nbsp;Narcyzie w erotyku
[[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Do Kasie (I)|Do Kasie]] Mikołaja Sępa Szarzyńskiego, w Katarzyna Zimek, Reinterpretacje Metamorfoz w poezji polskiego baroku, Instytut Badan Literackich PAN, 2013, iSBN=8361757406.</ref>
<ref name=krechowiecki1896> Adam Krechowiecki, Tarłówna, Lwów, Jakubowski i Zadurowicz, 1896 (druk W. L. Anczyca i spółki). Dostęp http://polona.pl/item/139879/3/ .</ref>
<ref name=finkel1880> Ludwik Finkel, Mikołaj Sęp Szarzyński, Kilka nowych szczegółów biograficznych, 1880, Przewodnik Naukowy i Literacki, dodatek do "Gazety„Gazety Lwowskiej"Lwowskiej”, strs. 362-372362–372, rocznik 8, numer 4. Dostęp http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication?id=83287&tab=3 .</ref>
<ref name=hernas1987> Czesław Hernas, ''Literatura baroku'', Warszawa 1987 .</ref>
<ref name=jastrun1973> Mieczysław Jastrun, ''Walka o słowo'', Warszawa 1973 .</ref>
<ref name=blonski2001> Jan Błoński, ''Mikołaj Sęp Szarzyński a początki polskiego baroku'', Kraków 2001.</ref>
<ref name=archiwum1895> Stanisław Windakiewicz, Akta RzeczpospolitejRzeczypospolitej Babińskiej według oryginalnego rękopisu, strs. 1-1601–160. [W]: Archiwum do dziejów literatury i oświaty w Polsce, 1895, VIII. Morocozmea Babinskie, linia 245, przez Jana Achcego Kmitę, dodatek do Akta RzeczpospolitejRzeczypospolitej Babińskiej str. 149. Dostęp http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication?id=59592&tab=3.</ref>
}}
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.staropolska.gimnazjum.com.pl/barok/barok_001.html Twórczość Sępa Szarzyńskiego po polsku i w angielskim przekładzie]
* [https://polona.pl/search/?filters=creator:%22Szarzy%C5%84ski_S%C4%99p,_Miko%C5%82aj_(ok_1550--1581)%22,public:1 Dzieła M. Sępa-Szarzyńskiego w zbiorach Biblioteki Narodowej] -– wersja cyfrowa na Polona.pl
 
{{Kontrola autorytatywna}}
 
{{SORTUJ:Szarzyński, Mikołaj Sęp}}
 
[[Kategoria:Absolwenci i studenci Uniwersytetu w Lipsku]]
[[Kategoria:Absolwenci i studenci Uniwersytetu w Wittenberdze]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Mikołaj_Sęp_Szarzyński”