Zakarpacie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→W niepodległej Ukrainie: dodano info o powołaniu węgierskiego pełnomocnika ds. Zakarpacia |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Poprawiam linki wewnętrzne i wykonuję drobne zmiany typograficzne i techniczne. |
||
Linia 95:
W 896 [[Węgrzy]], szlakiem Hunów i Awarów, wtargnęli nad Dunaj właśnie przez Zakarpacie – konkretnie przez [[Przełęcz Werecka|Przełęcz Werecką]], dolinę Latoricy i dolinę Cisy (na odcinku zwanym dziś Niziną Zakarpacką). W 903 Węgrzy opanowali [[Użhorod]], jednak nie byli jeszcze w stanie skutecznie władać peryferyjnym Zakarpaciem, pozostawili je więc w rękach miejscowych słowiańskich feudałów. Przez pierwsze wieki węgierskiego panowania pograniczne Zakarpacie było uważane nie tyle za część Królestwa Węgier, ile za ziemię niczyją, oddzielającą Węgry od rosnącej w siłę Rusi Kijowskiej. W XI wieku Zakarpacie pod nazwą „Marchia Rusinów” – ''Marchia Ruthenorum'' – stało się wasalnym terytorium, którym władał między innymi [[Święty Emeryk|Emeryk]], syn króla Węgier, [[Stefan I Święty|świętego Stefana]].
Władza Węgier nad Zakarpaciem utrwaliła się dopiero z początkiem XIII wieku. Królowie Węgier starali się o rozwój dzikiej, bezludnej prowincji – udzielali miejscowej szlachcie licznych przywilejów lokacyjnych, lokowali miejscowości sami, sprowadzali na te tereny osadników z Niemiec (którzy m.in. zapoczątkowali tu górnictwo i uprawę winorośli). Niezależnie od tego cały czas trwała kolonizacja Zakarpacia przez osadników ruskich z [[Ruś Czerwona|Rusi Halickiej]]. Administracji królewskiej stopniowo nadano formalne ramy – w 1214 powstał komitat [[Komitat Ung|Ung]] z siedzibą w Użhorodzie, w 1262 – komitat [[Komitat Ugocsa|Ugocsa]] z siedzibą w Wielkim Sewluszu (dzisiejszy [[Wynohradiw]]), w 1263 – komitat [[Komitat Máramaros|Maramaros]] z siedzibą w [[Syhot
Niespodziewanym ciosem dla prowincji, tak samo zresztą, jak dla całych Węgier, był najazd tatarski lat 1240-1241. Tatarzy spustoszyli kraj – wymordowali i uprowadzili w niewolę większość ludności, spalili wiele wsi i miast. Region uległ wyludnieniu. Dopiero w 1254 król Węgier [[Bela IV|Bela IV Wielki]] zaleczył te rany, sprowadzając na Zakarpacie osadników z Niemiec i Włoch.
Linia 189:
25 października 2008 II Europejski Kongres Rusinów zaapelował do władz w Kijowie o przyznanie Zakarpaciu autonomii. W przeciwnym wypadku zapowiedziano proklamowanie 1 grudnia niepodległości Zakarpacia<ref>[http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80277,5984223,Ukrainskie_Zakarpacie_chce_niepodleglosci.html Ukraińskie Zakarpacie chce niepodległości].</ref>. Zapowiedzi nie zostały zrealizowane, a wyznaczonego dnia nie było żadnych widocznych ruchów wolnościowych, zaś same władze Ukrainy postanowiły zignorować wystąpienie Kongresu<ref>[http://fakty.interia.pl/tylko_u_nas/news/nie-naruszymy-granic-polski,1220735#skipAdnews Wywiad z popem Dymitrem Sidorem i Stepanem Aczem].</ref><ref>[http://www.pe24.pl/tekst-16890/Ziemowit-Szczerek-Sasiad-ktorego-nie-znamy Komentarz do sytuacji na Podkarpaciu na Portalu Europejskim].</ref>.
W 2012 roku w mieście [[Berehowo|Berehowe]] dopuszczono używanie języka węgierskiego jako regionalnego, co oznacza, że zyskał on na tym obszarze status języka urzędowego<ref>Piotr Kosciński, Tamara Serwetnyk, ''Po polsku na Ukrainie'', „Rzeczpospolita” 22-23 września 2012.</ref>. 13 maja 2014 premier Węgier [[Viktor
| |||