Podwozie (lotnictwo): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Dodano: animacja chowania podwozia |
uzupełnienie danych, źródła/przypisy, ilustracja |
||
Linia 1:
{{inne znaczenia|podwozia w lotnictwie|[[Podwozie|inne znaczenie tego słowa]]}}
[[Plik:Undercarriage anim.gif|thumb|120px|Podwozie chowane]]
[[Plik:Ju-52-landing gear.jpg|thumb|250px|Stałe podwozie główne samolotu [[Junkers Ju 52]]]]▼
[[Plik:Underc.a330.arp.750pix.jpg|thumb|250px|Trójpodporowe chowane podwozie samolotu [[Airbus A330]] – widoczne wielokołowe wózki i luki podwozia]]▼
[[Plik:Undercarriage.b747.arp.jpg|thumb|250px|Chowane podwozie główne samolotu [[Boeing 747]] (w nietypowym układzie czterech goleni)]]▼
[[Plik:747-Gear.jpg|thumb|250px|Podkadłubowa goleń podwozia z wózkiem samolotu [[Boeing 747]]]]▼
[[Plik:Su7 Płoza Radom.jpg|thumb|250px|Płoza przy lewym kole samolotu [[Su-7]] wspomagająca operowanie z nawierzchni nieutwardzonych]]▼
{{Wikisłownik|podwozie}}▼
'''Podwozie''' – zespół [[płatowiec|płatowca]] ([[samolot]]u, [[śmigłowiec|śmigłowca]] lub [[szybowiec|szybowca]]) umożliwiający postój na podłożu oraz przejście ze stanu spoczynku do lotu w powietrzu i odwrotnie. Podwozie umożliwia postój płatowca na ziemi, wodzie lub konstrukcji (np. pokładzie [[okręt]]u), jego przemieszczanie po podłożu ([[kołowanie]]), [[start (lotnictwo)|start]] i [[lądowanie]] (lub [[Wodowanie (lotnictwo)|wodowanie]]).▼
▲'''Podwozie''' – zespół [[płatowiec|płatowca]] ([[samolot]]u, [[śmigłowiec|śmigłowca]] lub [[szybowiec|szybowca]]) umożliwiający postój na podłożu oraz przejście ze stanu spoczynku do lotu w powietrzu i odwrotnie. Podwozie umożliwia postój płatowca na ziemi, wodzie lub konstrukcji (np. pokładzie [[okręt]]u), jego przemieszczanie po podłożu ([[kołowanie]]), [[start (lotnictwo)|start]] i [[lądowanie]] (lub [[Wodowanie (lotnictwo)|wodowanie]])<ref name="budowa">{{cytuj książkę |autor = Ryszard Cymerkiewicz |tytuł = Budowa samolotów |url = |wydawca = Wydawnictwa Komunikacji i Łączności |data = 1982 |strony = 204-232 |{{ISBN|83-206-0282-3}} }}</ref>.
W przypadku samolotów, podwozie najczęściej składa się z ogumionych kół, mocowanych na [[goleń podwozia|goleniach]], ramach lub innych wspornikach, zwykle zaopatrzonych w elementy amortyzujące ([[amortyzator]]y), czasami podpieranych [[zastrzał (lotnictwo)|zastrzałami]]. Podwozie kołowe może być '''stałe''' lub '''chowane''' (wciągane) w locie. Podwozie chowane cechuje się bardziej skomplikowaną konstrukcją, lecz sprzyja zmniejszeniu oporów aerodynamicznych, dlatego jest stosowane na wszystkich samolotach rozwijających większe prędkości. Podwozie chowane najczęściej wciągane jest do luków w skrzydłach, kadłubie lub gondolach silnikowych.▼
▲W przypadku samolotów, podwozie najczęściej składa się z ogumionych kół, mocowanych na [[goleń podwozia|goleniach]], ramach lub innych wspornikach, zwykle zaopatrzonych w elementy amortyzujące ([[amortyzator]]y), czasami podpieranych [[zastrzał (lotnictwo)|zastrzałami]]. Podwozie kołowe może być '''stałe''' lub '''chowane''' (wciągane) w locie. Podwozie chowane cechuje się bardziej skomplikowaną konstrukcją, lecz sprzyja zmniejszeniu oporów aerodynamicznych, dlatego jest stosowane na wszystkich samolotach rozwijających większe prędkości. Podwozie chowane najczęściej wciągane jest do luków w [[Skrzydło (lotnictwo)|skrzydłach]], [[Kadłub (lotnictwo)|kadłubie]] lub [[Gondola (lotnictwo)|gondolach]] silnikowych.
[[Plik:ConventionalGear.png|thumb|Schemat podwozia klasycznego z kółkiem ogonowym]]
[[Plik:TricycleGear.png|thumb|Schemat podwozia z kółkiem przednim]]
[[Plik:TandemGear.png|thumb|Schemat podwozia jednotorowego]]
Podstawowe zadania podwozia{{r|budowa}}:
* całkowite i nieodwracalne pochłanianie energii odpowiadającej energii opadania samolotu podczas lądowania oraz energii uderzenia pionowego podczas toczenia po nierównościach podłoża,
* zapewnienie małych oporów toczenia, zwłaszcza przy starcie,
* zapewnienie skuteczności hamowania, w celu skrócenia dobiegu samolotu podczas lądowania,
* zapewnienie wystarczającej stateczności samolotu, sterowności i zwrotności we wszystkich warunkach ruchu naziemnego, również podczas hamowania,
* zabezpieczenie samolotu przed niekontrolowanym zetknięciem z podłożem. Konstrukcja podwozia powinna, podczas nadmiernych przeciążeń, w pierwszej kolejności ulec odkształceniu lub zniszczeniu chroniąc w ten sposób pozostałe elementy [[Płatowiec|płatowca]],
* zapewnienie minimalnego przemieszczenia się kół wzdłuż osi samolotu i zachowanie niezmiennego rozstawu w celu zabezpieczenia ogumienia kół przed uszkodzeniem.
W zależności od masy samolotu stosowane są golenie z kołami pojedynczymi lub zespołami kół, w tym wózkami kilkukołowymi. W ciężkich samolotach transportowych stosowane są nawet zespoły wielokołowych goleni. Golenie podwozia można podzielić na: '''główne''' (przenoszące zasadniczą część masy płatowca), '''pomocnicze''' (przenoszące mniejszą część masy płatowca) i '''dodatkowe''' (nie przenoszące masy płatowca lub przenoszące niewielką część).
Linia 21 ⟶ 28:
* '''dwutorowy''': sporadycznie stosowany układ podobny do jednotorowego, w którym golenie główne przednie i tylne podwozia umieszczone są w dwóch rzędach obok siebie, bez kół dodatkowych (np. [[Boeing B-52 Stratofortress|B-52 Stratofortress]])
* stosowane są również różne mniej typowe układy mieszane, np. w [[Boeing 747]]
Linia 32 ⟶ 40:
W [[szybowiec|szybowcach]] podwozie często ogranicza się do jednego koła albo płozy pod kadłubem.
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
== Galeria ==
<gallery mode>
▲
▲
▲
Plik:B-36 tracked gear edit.jpg|Podwozie gąsienicowe testowane na bombowcu [[B-36 Peacemaker]]
Plik:Harrier.gr7.zg472.arp.jpg|Podwozie jednotorowe samolotu [[Hawker Siddeley Harrier|Harrier GR7]]
Plik:Lifting.Wilga35A RA-0274G (12033736775).jpg|[[PZL-104 Wilga]] startująca z użyciem nart
Plik:Lublin R.XIII bis.jpg|[[Lublin R.XIII|Lublin R.XIII bis/hydro]] na pływakach]]
Plik:Macchi M.9 in polish service.jpg|Łódź latająca [[Macchi M.9]]
</gallery>
▲{{Wikisłownik|podwozie}}
{{Części składowe samolotu}}
| |||