Frottola: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Witia (dyskusja | edycje)
m szablon
Fiszka (dyskusja | edycje)
źródła/przypisy, uzup., drobne techniczne
Linia 1:
{{dopracować|źródła=2018-02}}
'''Frottola''' - [[Pieśń (forma muzyczna)|pieśń]] [[Muzyka renesansu|renesansowa]] dla domowego śpiewania przy akompaniamencie [[lutnia|lutni]], o prostej budowie [[Harmonia (muzyka)|harmonicznej]] i [[Rytm (muzyka)|rytmicznej]].
 
'''Frottola''' – [[Pieśń (forma muzyczna)|pieśń]] [[strofa|strofkowa]] o treści miłosnej lub satyrycznej, popularna we [[Włochy|Włoszech]] w [[XV wiek|XV]] i [[XVI wiek|XVI]] wieku{{odn|Habela|1968|s=68}}{{odn|Chodkowski|1995|s=290}}.
Zasadniczo frottola jest zbiorczym określeniem różnych form poetyckich, w związku z tym można mówić o rozmaitych podgatunkach słowno-muzycznych jak ballata (podobna do struktury francuskiej ballady), barzeletta (typ ballaty o [[ośmiozgłoskowiec|wersach 8-sylabicznych]]), [[Canzona (muzyka)|canzona]].
 
Najczęściej była 3- lub 4-głosowa, z linią melodyczną umieszczoną w najwyższym głosie. Śpiewano ją z towarzyszeniem 2 lub 3 instrumentów, stanowiących jej [[harmonia (muzyka)|harmoniczne]] dopełnienie{{odn|Habela|1968|s=68}}.
Miejscem powstania właściwej frottoli była [[Mantua]] (ok. 1400 rok). Nazwa pochodzi od zbioru [[Petrucci]]ego (księgi z frottolami wydawane w latach [[1504]]-[[1514]]).
 
Zasadniczo frottola jest zbiorczym określeniem różnych form poetyckich, w związku z tym można mówić o rozmaitych podgatunkach słowno-muzycznych jak ballata (podobna do struktury francuskiej ballady)barzeletta, barzeletta (typ ballaty o [[ośmiozgłoskowiec|wersachCanzona 8-sylabicznych(muzyka)|canzona]]), strambotto, [[CanzonaOda (muzykaliteratura)|canzonaoda]], capitolo, [[sonet]], villota, canto carnascialesco, giustiniana i innych{{odn|Chodkowski|1995|s=290}}.
Tą samą nazwą określa się również jeden z gatunków poezji włoskiej, szczególnie popularny od XIV do XVI wieku. Jest to kilkustrofowa pieśń z [[refren]]em, pisana najczęściej [[siedmiozgłoskowiec|siedmiozgłoskowcem]] (niekiedy [[jedenastozgłoskowiec|jedenastozgłoskowcem]]) o rymach parzystych, zazwyczaj o żartobliwym lub satyrycznym charakterze. Gatunek ten uprawiał m.in. [[Francesco Petrarca]].
 
Miejscem powstania właściwej frottoli była [[Mantua]] (ok. 1400 rok). Nazwa pochodzi od zbioru [[Petrucci]]ego (księgi z frottolami wydawane w latach [[1504]]-[[1514]]1504–1514).
 
Wpływ frottoli widoczny jest we wczesnym [[madrygał|madrygale]], zwłaszcza u [[Jakob Arcadelt|Jakoba Arcadelta]], [[Adrian Willaert|Adriana Willaerta]] i [[Philippe Verdelot|Philippe’a Verdelota]]. [[Faktura (muzyka)|Fakturę]] [[akord]]ową frottoli stosowali m.in. [[Josquin des Prés]], [[Jacob Obrecht]] i [[Heinrich Isaac]]{{odn|Chodkowski|1995|s=290}}.
 
Tą samą nazwą określa się również jeden z gatunków poezji włoskiej, szczególnie popularny od XIV do XVI wieku. Jest to kilkustrofowa pieśń z [[refren]]em, pisana najczęściej [[siedmiozgłoskowiec|siedmiozgłoskowcem]] (niekiedy [[jedenastozgłoskowiec|jedenastozgłoskowcem]]) o rymach parzystych, zazwyczaj o żartobliwym lub satyrycznym charakterze. Gatunek ten uprawiał m.in. [[Francesco Petrarca]].
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Habela | imię = Jerzy | tytuł = Słowniczek muzyczny | wydawca = PWM | miejsce = Warszawa | rok = 1968 | isbn = 83-01-11390-1 | język = pl | odn=tak}}
* {{Cytuj książkę | inni = Andrzej Chodkowski (red.) | tytuł = Encyklopedia muzyki | wydawca = PWN | miejsce = Warszawa | rok = 1995 | isbn = 83-01-11390-1 | język = pl | odn={{odn/id|Chodkowski|1995}}}}
 
{{ka}}
 
[[Kategoria:Pieśni (formy muzyczne)]]