Imperium Rosyjskie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
przypisy
terminologia
Linia 87:
{{Historia Rosji}}
[[Plik:Russian Empire Map.jpg|mały|upright=1.3|Imperium Rosyjskie w 1914]]
'''Imperium Rosyjskie''', oficjalna nazwa polska<ref name=":0">{{Cytuj |autor = |tytuł = Ustawa Konstytucyina Królestwa Polskiego - Wikiźródła, wolna biblioteka |data = 1815 |data dostępu = 2018-08-12 |opublikowany = pl.wikisource.org |url = https://pl.wikisource.org/wiki/Ustawa_Konstytucyina_Kr%C3%B3lestwa_Polskiego |cytat = Artykuł 1. Królestwo Polskie iest na zawsze połączone z Cesarstwem Rossyiskiém. |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = |redaktor = Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski |tytuł = Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IX - wynik wyszukiwania - DIR |data = 1888 |data dostępu = 2018-08-12 |wolumin = IX |s = 776 |opublikowany = dir.icm.edu.pl |url = http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_IX/776 |cytat = Rossya, ruskie "Ruś, Rossija, Rossijskaja imperija", łac. "Russia", cesarstwo, największe państwo na kuli ziemskiej... |język = pl}}</ref>: '''Cesarstwo Rosyjskie''' ([[język rosyjski|ros.]] ''Российская империя'', przed reformą ortografii ''Россійская Имперія'') – oficjalna nazwa [[Rosja|Rosji]] w latach 1721–1917. Imperium Rosyjskie u szczytu swej potęgi w 1866 roku liczyło 23,7 mln km² i było trzecim [[Lista największych państw w historii|najrozleglejszym państwem w historii ludzkości]], po [[Imperium brytyjskie|imperium brytyjskim]] i [[Imperium mongolskie|Wielkim Ułusie Mongolskim]]<ref name=uconn>Peter Turchin, Thomas D. Hall and Jonathan M. Adams, [http://web.archive.org/web/20120819050341/http://jwsr.ucr.edu/archive/vol12/number2/pdf/jwsr-v12n2-tah.pdf „East-West Orientation of Historical Empires”], ''Journal of World-Systems Research'' Vol. 12 (no. 2), s. 219-229 (2006).</ref>. Stolicą Imperium Rosyjskiego był przez niemal cały okres jego istnienia [[Petersburg]]. W początkowym okresie historii Imperium krótkotrwałą rolę stolicy pełniła także [[Moskwa]] (1728–1730), pozostająca do 1812 roku największym miastem Rosji i miejscem [[Koronacja|koronacji]] carów.
 
== Historia ==
=== Międzynarodowe uznanie tytułów cesarzy Rosji ===
Uznanie tytułu cesarskiego władców Rosji przebiegało w Europie stopniowo. [[Zjednoczone Prowincje Niderlandów]] i [[Królestwo Prus]] uznały natychmiast cesarski tytuł Piotra I Wielkiego. Inne państwa nie chciały drażnić cesarza [[Święte Cesarstwo Rzymskie|Świętego Cesarstwa Rzymskiego]], który był zazdrosny o swój tytuł. [[Szwecja]] uznała Piotra za cesarza w [[1723]] roku. [[Imperium Osmańskie]] uznało cesarzową Annę w [[1739]] roku. [[Wielka Brytania]] uznała tytuł w [[1742]] roku, [[Francja]] i [[Hiszpania]] zrobiły to w [[1745]] roku, a. [[Rzeczpospolita Obojga Narodów]] uznała tytuł cesarski w [[1764]] roku na mocy postanowień sejmu konwakacyjnego i ratyfikacji Deklaracji Ministrów Rosyjskich z tegoż roku<ref>Robert K. Massie, Peter the Great. His life and world, New York 1980, s. 742.</ref><ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Volumina Legum. Tom VII/Ratyfikacya deklaracyi Ministrow Rossyiskich względem tytułu: Całey Rossyi Imperatorowy - Wikiźródła, wolna biblioteka |data dostępu = 2018-08-12 |opublikowany = pl.wikisource.org |url = https://pl.wikisource.org/wiki/Volumina_Legum._Tom_VII/Ratyfikacya_deklaracyi_Ministrow_Rossyiskich_wzgl%C4%99dem_tytu%C5%82u:_Ca%C5%82ey_Rossyi_Imperatorowy |język = pl}}</ref>.
 
W nomenklaturze urzędowej [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczpospolitej Obojga Narodów]] po 1764 roku najpierw pojawia się tytuł „Całej Rosji Imperatorowej”<ref name=":1" />, nieco później tytuł „Jej Cesarska Mość Wszech Rosji”<ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Traktat rozbiorowy pomiędzy Rzecząpospolitą a Imperium Rosyjskim 1793 - Wikiźródła, wolna biblioteka |data dostępu = 2018-08-12 |opublikowany = pl.wikisource.org |url = https://pl.wikisource.org/wiki/Traktat_rozbiorowy_pomi%C4%99dzy_Rzecz%C4%85pospolit%C4%85_a_Imperium_Rosyjskim_1793 |język = pl}}</ref>, następnie aż do upadku państwa tytuły imperator i cesarz względem władców Rosji są używane równolegle, niekiedy bywając ze sobą łączone, nap. „Jej Cesarska Mość imperatorowa Wszech Rosji”<ref name=":2" />. Nazwa Cesarstwo Rosyjskie zostaje oficjalnie zatwierdzona w 1. Artykule [[Konstytucja Królestwa Polskiego|Ustawy Konstytucyjnej Królestwa Polskiego]] z 1815 roku<ref name=":0" />.
 
=== Rosja mocarstwem eurazjatyckim ===