Jan Leon Ziółkowski: Różnice pomiędzy wersjami

|data urodzenia = [[2 kwietnia]] [[1889]]

|data śmierci = [[9 kwietnia]] [[1940]]

|lata służby = [[1919]]–[[1940]]1919–1940

|siły zbrojne = [[Plik:Orzełek II RP.svg|20px]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojsko Polskie II RP]]

|jednostki = [[5 Pułk Piechoty Legionów]]<br />[[48 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych|48 Pułk Piechoty]]<br />[[Brygada KOP „Podole”]]<br />[[24 Dywizja Piechoty (II RP)|24 Dywizja Piechoty]]

Jeszcze podczas wojny zgłosił się do funkcji [[kapelan]]a w [[Legiony Polskie (1914–1918)|Legionach Polskich]], lecz nie został przyjęty z uwagi na brak etatów. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w 1919 wstąpił do [[Służba duszpasterska (II RP)|służby duszpasterskiej]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]] otrzymując rangę starszego kapelana (równorzędna wówczas stopniowi wojskowemu [[Kapitan (ranga)|kapitana]]) z uwagi na ukończone [[Studia wyższe|studia uniwersyteckie]]. Wkrótce został przydzielony do [[5 Pułk Piechoty Legionów|5 Pułkupułku Piechotypiechoty Legionów]] w [[Wilno|Wilnie]], gdzie 23 lipca 1919 rozpoczął pełnienie funkcji kapelana. W szeregach tej jednostki służył podczas [[Wojna polsko-bolszewicka|wojny polsko-bolszewickiej]], posługując także w wileńskich szpitalach wojskowych. Brał udział w działaniach frontowych pułku na [[Wileńszczyzna|Wileńszczyźnie]], w tym uczestniczył w [[Bitwa pod Dyneburgiem|bitwie pod Dynenburgiem]] (styczeń 1920), [[Wyprawa kijowska (1920)|wyprawie kijowskiej]] (kwiecień 1920), [[Bitwa Warszawska|Bitwie Warszawskiej]] (sierpień 1920), [[Bitwa o Sejny|bitwie pod Sejnami]] (wrzesień 1920), [[Bitwa nad Niemnem|bitwie nad Niemnem]] (wrzesień 1920)<ref name="prezydent" />. Za bohaterstwo, odwagę oraz za wpływ na żołnierzy z marszu na [[Giby (wieś w województwie podlaskim)|Giby]] 22 września 1920 w trakcie bitwy pod Sejnami otrzymał 10 stycznia 1921 [[Krzyż Walecznych]], przyznany przez gen. [[Edward Śmigły-Rydz|Edwarda Śmigłego-Rydza]]. Posługę pasterską w 5 Pułkupułku Piechotypiechoty Legionów pełnił do 31 grudnia 1921<ref name="prezydent" />.

16 grudnia 1921 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu starszego kapelana, a 3 maja 1922 roku zweryfikowany w tym stopniu ze [[Starszeństwo oficerów|starszeństwem]] z dniem 1 czerwca 1919 roku i 27. lokatą w duchowieństwie wojskowym wyznania rzymskokatolickiego<ref>Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 42 z 24 grudnia 1921 roku, poz. 1900.</ref><ref>Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 406.</ref>{{odn|Rocznik Oficerski|1923|s=1426}}{{odn|Rocznik Oficerski|1924|s=1297}}<ref>W ewidencji Wojska Polskiego był wskazany jako '''Jan Ziółkowski I''' (1923), a następnie jako '''Jan Leon Ziółkowski''' (1924).</ref>. Od stycznia do października 1922 roku był kapelanem [[1 Dywizja Piechoty Legionów|1 Dywizji Piechoty Legionów]] w Wilnie. Od października 1922 roku był kierownikiem Rejonu Duszpasterstwa Wojskowego na Litwie, w garnizonach [[Garnizon Wilno|Wilno]]{{odn|Rocznik Oficerski|1923|s=1421}}, [[Iwano-Frankiwsk|Stanisławów]]{{odn|Rocznik Oficerski|1924|s=1294}}, [[Garnizon Lida|Lida]] i [[Garnizon Grodno|Grodno]]. Następnie został przeniesiony do [[Lublin]]a, gdzie od 1 października 1924 do 31 stycznia 1925 był kierownikiem Rejonu Duszpasterstwa Wojskowego. Od 1 lutego 1925 sprawował funkcję kierownika Rejonu Duszpasterstwa Wojskowego w [[Iwano-Frankiwsk|Stanisławowie]], od 1 maja 1925 proboszcza tamtejszej parafii wojskowej pod wezwaniem świętego Stanisława Biskupa<ref name="prezydent" />. 20 września 1930 roku otrzymał przeniesienie do [[Korpus Ochrony Pogranicza|Korpusu Ochrony Pogranicza]] na stanowisko kapelana [[Brygada KOP „Podole”|Brygady KOP „Podole”]] w Czortkowie i proboszcza tamtejszego kościoła garnizonowego oo. dominikanów<ref name="prezydent" /><ref>Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 307.</ref><ref>''Rocznik Oficerski 1932'', Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 406, 913.</ref>. Od 16 maja 1937 roku był kierownikiem Rejonu Duszpasterstwa Wojskowego w [[Jarosław (województwo podkarpackie)|Jarosławiu]], administratorem i [[Dziekan (Kościół katolicki)|dziekanem]] tamtejszego kościoła [[Garnizon Jarosław|garnizonowego]]. W sierpniu 1939 roku zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym objął stanowisko szefa służby duszpasterskiej [[24 Dywizja Piechoty (II RP)|24 Dywizji Piechoty]] w Jarosławiu. W tym czasie podczas mobilizacji zarządzonej wobec zagrożenia konfliktem zbrojnym przebywał na ćwiczeniach i manewrach polowych udzielając żołnierzom wsparcia duchowego.

Po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] we wrześniu 1939 uczestniczył w [[Kampania wrześniowa|polskiej wojnie obronnej]] jako proboszcz 24 Dywizji Piechoty w składzie [[Armia „Karpaty”|Armii „Karpaty”]]. Wraz z jednostką przeszedł szlak bojowy przez [[Tarnów]], [[Pilzno (województwo podkarpackiePolska)|Pilzno]], [[Strzyżów]], [[Sądowa Wisznia|Sądową Wisznię]], [[Bircza|Birczę]], [[Przemyśl]], Janów oraz walki pod Wereszczycą<ref name="prezydent" />. W dniu [[Agresja ZSRR na Polskę|agresji ZSRR na Polskę]] 17 września 1939 odprawił dla żołnierzy poranną [[Msza|mszę świętą]] polową i tego samego dnia w drodze z [[Tarnopol]]a do [[Buczacz]]a, w okolicach [[Trembowla|Trembowli]] dostał się do niewoli [[sowieci|sowieckiej]]<ref name="prezydent" />. W pierwszą noc niewoli mając możliwość ucieczki w [[Kopyczyńce|Kopyczyńcach]], zrezygnował z niej pozostając z wziętymi do niewoli polskimi jeńcami<ref name="prezydent" />. Trafił do punktu zbornego w [[Jarmolińce|Jarmolińcach]], następnie do obozu przejściowego w [[Putywl]]u, po czym od 4 listopada 1939 był przetrzymywany w obozie w [[Kozielsk]]u, gdzie nadal pełnił posługę duszpasterską wśród osadzonych żołnierzy, odtąd w formie niejawnej z uwagi na odgórny zakaz prowadzenia kultu religijnego wydany przez administrację obozową. W tym czasie został ukarany kilkutygodniowym pobytem w [[karcer]]ze (ciężki areszt) za uczestnictwo w nabożeństwie. Po wywiezieniu z obozu kozielskiego duchownych różnych obrządków do [[Moskwa|moskiewskiego]] więzienia na [[Łubianka (Moskwa)|Łubiance]] w przededniu [[Wigilia Bożego Narodzenia|wigilii Bożego Narodzenia]] 24 grudnia 1939 (ksiądz Ziółkowski prawdopodobnie został wówczas przeoczony przez władze sowieckie; w odnalezionych pamiętnikach obozowych ppor. [[Bronisław Wajs]] zanotował pod datą 20 grudnia 1939, iż ksiądz Ziółkowski został karnie „zamknięty do tiurmy na siedem dni”<ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Janusz Zawodny]] | tytuł = Pamiętniki znalezione w Katyniu | strony = 180 | wydawca = [[Editions Spotkania]] | miejsce = [[Paryż]] | data = 1989 | isbn = 2-86914-044-4}}</ref>; natomiast jak przypuszczał ocalały inny jeniec [[Stanisław Swianiewicz]], władze obozowe mogły nie zorientować się, iż Ziółkowski jest duchownym z uwagi na jego umundurowanie oficerskie) pozostał ostatnim kapelanem obozowym w Kozielsku aż do jego likwidacji na wiosnę 1940. Po kryjomu i szybko odprawiał mszę świętą w piwnicy zabudowań oraz udzielał [[Eucharystia (sakrament)|komunię świętą]], przekazywał także żołnierzom książki do nabożeństwa, w tym ''Naśladowanie'' autorstwa [[Tomasz z Kempis|Tomasza Kempisa]], które stanowiły dla nich oparcie duchowe. W marcu 1940 był [[spowiednik]]iem setek jeńców w czasie świąt [[Wielkanoc]]nych. Podczas trwających wywózek z obozu, w niedzielę 7 kwietnia 1940 został wywołany do transportu, po czym odbyło się ostatnio tajne nabożeństwo dla jeńców, o czym wspomniał w ocalałym pamiętniku ppor. [[Dobiesław Jakubowicz]]<ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Janusz Zawodny]] | tytuł = Pamiętniki znalezione w Katyniu | strony = 55 | wydawca = [[Editions Spotkania]] | miejsce = [[Paryż]] | data = 1989 | isbn = 2-86914-044-4}}</ref>. Tego samego dnia ksiądz Ziółkowski został zabrany z grupą jeńców (byli wśród nich generałowie [[Mieczysław Smorawiński]], [[Bronisław Bohaterewicz]] i [[Henryk Minkiewicz]] oraz ok. 120 oficerów wyższych) do [[Katyń|Katynia]] i prawdopodobnie 9 kwietnia 1940 (w tym samym transporcie był m.in. [[Adam Solski]], który prowadził pamiętnik z ostatnim wpisem tego dnia, relacjonującym przewiezienie do lasu i rewizję) jako jeniec 1801<ref name="prezydent" /> rozstrzelany przez funkcjonariuszy [[Obwodowy Zarząd NKWD w Smoleńsku|Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku]] oraz pracowników [[NKWD]] przybyłych z [[Moskwa|Moskwy]] na mocy decyzji [[Biuro polityczne|Biura Politycznego]] KC [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|WKP(b)]] z 5 marca 1940. Jest pochowany na terenie obecnego [[Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu|Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu]], gdzie w 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane w toku ekshumacji prowadzonych przez Niemców pod numerem 487<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=35&sub=635|tytuł=Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.|opublikowany=stankiewicze.com|data dostępu=9 października 2014}}</ref> (przy zwłokach zostały odnalezione wizytówka, legitymacja odznaki KOP, dwie fotografie, drewniana papierośnica oraz dewocjonalia: dwa modlitewniki, różaniec, dwa łańcuszki na szyję)<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = [[Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów]] | wydawca = Gryf | miejsce = Londyn | data = 1982 | strony = Fotografia dewocjonaliów dokumentu pomiędzy stronami 200-201 | rozdział = Ksiądz Ziółkowski | nazwisko r = [[Stanisław Swianiewicz]]}}</ref><ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Andrzej Leszek Szcześniak]] | tytuł = Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk | wydawca = Alfa | miejsce = Warszawa | data = 1989 | strony = 187 | isbn = 83-7001-294-9}}</ref>. Przed egzekucją został prawdopodobnie zmasakrowany przez oprawców<ref name="prezydent" />. Dokonująca w 1943 obdukcji komisja sądowo-lekarska wskazała na bestialski sposób pozbawienia życia księdza Ziółkowskiego.