Karl Marx: Różnice pomiędzy wersjami

}}

{{Marksizm}}

 

== Życiorys ==

W wieku 17 lat, w październiku 1835 roku, rozpoczął studia na [[Uniwersytet w Bonn|Uniwersytecie w Bonn]]. Studiował filozofię i literaturę (choć jego ojciec nalegał na Karla, aby ten rozpoczął studia prawnicze)<ref>Nicolaievsky i Maenchen-Helfen 1976, s. 15–16; Wheen 2001, s. 14; McLellan 2006, s. 13.</ref>. Kontynuował naukę, gdy udało mu się uniknąć służby wojskowej<ref>Wheen 2001, s. 15.</ref>. W Bonn dołączył do Klubu Poetów, grupy monitorowanej przez policję ze względu na radykalne poglądy polityczne niektórych uczestników<ref>Nicolaievsky and Maenchen-Helfen 1976, s. 20; McLellan 2006, s. 14.</ref>. Młody Marx dołączył też do klubu ''Landsmannschaft der Treveraner'', którego został współprzewodniczącym<ref>Wheen 2001, s. 16; McLellan 2006, s. 14.</ref>. W sierpniu 1836 roku odbył pojedynek z członkiem Korpusu Borussi<ref>Nicolaievsky i Maenchen-Helfen 1976, s. 21–22; McLellan 2006, s. 14.</ref>. Początkowo jego oceny na Uniwersytecie były dobre, ale stopniowo się pogarszały. Jego ojciec postanowił przenieść go na cieszący się lepszą renomą [[Uniwersytet Humboldtów w Berlinie|Uniwersytet Berliński]]<ref>Nicolaievsky and Maenchen-Helfen 1976, s. 22; Wheen 2001, s. 16–17; McLellan 2006, s. 14.</ref>.

 

W lecie 1836 roku zaręczył się z [[Jenny von Westphalen]], którą znał od wczesnej młodości. Odtąd spoważniał i bardziej odpowiedzialnie podchodził do nauki i pracy<ref>Fedoseyev 1973, s. 23.</ref>. Ich związek budził pewne kontrowersje ze względu na różnice pochodzenia religijnego i klasowego, Marx został jednak zaakceptowany przez ojca Jenny, liberalnego arystokratę Ludwiga von Westphalena<ref>Nicolaievsky i Maenchen-Helfen 1976, s. 23–30; Wheen 2001, s. 16–21, 33; McLellan 2006, s. 15, 20.</ref>.

 

Został oskarżony o przestępstwa prasowe i nawoływanie do stawiania oporu zbrojnego rządowi, stanął przed sądem, który go uniewinnił 9 lutego 1849. 16 maja 1849 został wydalony z Królestwa Prus. Wyjechał do Paryża, skąd po demonstracji 13 czerwca 1849 udał się do Londynu, w którym spędził resztę życia. W Anglii, borykając się z dużymi problemami finansowymi, utrzymywał się z działalności publicystycznej oraz z bezzwrotnych pożyczek od Engelsa. W Londynie podjął ostrą polemikę z krytykami swojej teorii i osoby. Od 1851 do 1862 był stałym współpracownikiem „New York Tribune”, gdzie część jego artykułów była publikowana jako materiały redakcyjne. W piśmie tym opublikował m.in. ''Rewolucja i kontrrewolucja w Niemczech'' oraz ''Rewelacje z dziejów dyplomacji XVIII w.'' Współpracował również z „Neue Oder-Zeitung” oraz wiedeńskim „Presse”.

 

[[Plik:Marx former grave.jpg|mały|upright|Pierwszy grób Marksa (2015)]]

[[Plik:Karl Marx Grave.jpg|thumb|upright|Drugi grób Marksa (2006)]]

Choć wartość wymienna określa relacje między produktami to w istocie wyraża także stosunki między producentami. Nie tylko ilościowy stosunek wartości wymiennych wyrażonych w pieniądzu (cena), ale i szereg społecznych stosunków między członkiniami i członkami społeczeństwa kapitalistycznego. Stosunki między produkującymi i wymieniającymi towary ludźmi otrzymują swoją symboliczną materializację w postaci towarów:<blockquote>''Jednakowość różnych prac ludzkich otrzymuje rzeczową postać jednakowej wartości przedmiotowej produktów pracy;'' ''czas jako miernik wydatkowania ludzkiej siły roboczej przybiera postać wielkości wartości produktów pracy; wreszcie, stosunki wzajemne wytwórców, w których urzeczywistniają się owe społeczne określenia ich prac, przybierają formę społecznego stosunku między produktami pracy''<ref>{{Cytuj |autor = Karol Marks, Fryderyk Engels |tytuł = Dzieła |wolumin = 23 |data = 1968 |s = 83 |autor r = Karol Marks |rozdział = Kapitał}}</ref>''.''</blockquote>Wartość towarów (w tym samej pracy), to jakie towary są produkowane, jakie konsumowane wydaje się rządzić społeczeństwem kapitalistycznym. Martwe przedmioty wydają się mieć olbrzymie znaczenie i kierować poczynaniami ludzi, gdy w rzeczywistości sytuacja jest odwrotna towary są wyrazem i odzwierciedleniem społecznych stosunków. Fakt, że towary można nabyć na rynku sprawia, że powstaje pozór jakoby można było wraz z towarem nabyć same stosunki społecznego, które one reprezentują np. towar wyprodukowany w przemyśle stojącym wysoko w hierarchii globalnego podziału pracy, taki jak ekskluzywna limuzyna, powinien stanowić symbol wysokiego statusu właściciela. Według Marksa sytuacja jest zupełnie odwrotna: to wysoki status społeczny i władza, którą dysponuje jednostka zostaje przypisana towarowi, jakim jest ekskluzywna limuzyna. Pozór fetyszyzmu towarowego nie jest jednak czystą mrzonka jest specyficzną dla gospodarki towarowej formą doświadczania życia społecznego (przykładowo w odmiennych społeczeństwach taką podstawową formą może być dar). Ludzie uznają symboliczną wartość towarów jako nośników relacji społecznych przez co choć są one tylko nośnikami i środkami to zdają się być źródłem wartości np. wierzą, że limuzyna jest źródłem prestiżu, podczas gdy jest jedynie jego nośnikiem i jako taka jest w równym stopniu co wytworem techniki wytworem kulturowym społeczeństwa.

 

Praca stanowi podstawę analizy Marksa ponieważ dzięki niej jako kategorii można rozpatrywać towar "siłę roboczą" jako nośnik stosunków społecznych i wartości wymiennej. Tylko w ten sposób możliwe jest rozpatrywanie towaru ''nie'' jako przedmiotu konsumpcji tylko jako przedmiotu produkcji (produkcji jako wyniku pracy). Sama praca jest w kapitalizmie towarem i jako taki da się rozłożyć na pracę użyteczną (czyli taką, która wytwarza wartość użytkową jej produktu) oraz pracę abstrakcyjną (wydatkowaną siłę roboczą). Praca nie jest albo użyteczna albo abstrakcyjna. Jest zawsze jednocześnie użyteczna i abstrakcyjna, tak jak towar posiada zawsze wartość użytkową i wymienną. O ile praca użyteczna jest po prostu zestawem fizycznych czynności, o tyle praca abstrakcyjna jest właśnie sposobem w jaki ta praca jest w kapitalizmie waloryzowana. Nie chodzi tu o prostą ocenę wartości np. 15 zł za godzinę pracy, ale zarówno o warunki które określają wartość pracy (nie tylko ekonomicznych, ale i społecznych oraz politycznych) jak i proces, w którym praca i jej wytwory (towary) przybierają taką formę (w innych społeczeństwach wymiana i społeczny podział pracy może przybrać zupełnie inną postać). Jak twierdzi Sweezy: