Ariel Szaron: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Poprawiam linki wewnętrzne i wykonuję drobne zmiany typograficzne i techniczne.
Linia 17:
{{wymowa|He-Ariel Sharon.ogg|'''Ariel Szaron'''}}, '''Arik Szaron''' ([[język hebrajski|hebr.]] אֲרִיאֵל שָׁר‏וֹן), właściwie '''Ariel Scheinerman''' ([[język hebrajski|hebr.]] אָרִיק) (ur. [[26 lutego]] [[1928]] w [[Kefar Malal]], zm. [[11 stycznia]] [[2014]] w [[Tel Awiw-Jafa|Tel Awiwie]]) – [[izrael]]ski [[polityk]] i dowódca wojskowy (generał major), [[premierzy Izraela|premier Izraela]] w latach 2001–2006, stał na czele [[Dwudziesty dziewiąty rząd Izraela|dwudziestego dziewiątego]] i [[Trzydziesty rząd Izraela|trzydziestego]] rządu Izraela.
 
Był żołnierzem [[Siły Obronne Izraela|Sił Obrony Izraela]] od czasu ich powstania w 1948. Jako spadochroniarz i oficer, uczestniczył w [[I wojna izraelsko-arabska|I wojnie izraelsko-arabskiej (1948–1949)]], dowodząc [[Pluton (wojsko)|plutonem]] w [[Brygada Aleksandroni|Brygadzie Aleksandroni]] i biorąc udział w wielu bitwach (m.in. w [[operacja Bin Nun Alef]]). Był głównym twórcą sił specjalnych izraelskiej armii (tzw. [[Jednostka 101]]) i akcji odwetowych za ataki [[Arabowie|arabskich]] ''fedainów''. Brał także udział w operacjach wojskowych podczas [[Kryzys sueski|kryzysu sueskiego]] w 1956, [[wojna sześciodniowa|wojny sześciodniowej]] w 1967, [[wojna na wyczerpanie|wojny na wyczerpanie]] (1967-1970) oraz [[wojna Jom KippurKipur|wojny Jom KippurKipur]] w 1973. Jako minister obrony, kierował izraelskimi siłami podczas [[wojna libańska|wojny libańskiej]] w 1982. Uznawany był za jednego z najwybitniejszych dowódców wojskowych w historii Izraela.
 
Po zakończeniu kariery w armii, rozpoczął działalność polityczną. Wstąpił do [[prawica|prawicowej]] partii ''[[Likud]]'' i zajmował ministerialne stanowiska w rządach tworzonych przez to ugrupowanie w latach 1977-1992 i 1996-1999. W 1983 stworzona przez izraelski rząd tzw. Komisja Kahana orzekła, że Szaron, jako minister obrony w trakcji wojny w Libanie w 1982, ponosi ''osobistą odpowiedzialność za zignorowanie niebezpieczeństwa rozlewu krwi i zemsty'', do których doszło w wyniku [[Masakra w Sabrze i Szatili|ataku libańskich oddziałów maronickich na palestyńskich cywili znajdujących się w obozach dla uchodźców Sabra i Szatila]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Schiff | imię =Ze’ew |nazwisko2 =Ya'ari | imię2 =Ehud | tytuł =Israel's Lebanon War | wydawca = Simon and Schuster | miejsce = | rok =1984 | strony =283-284 | isbn =0-671-47991-1}}</ref>. Komisja zarekomendowała usunięcie Szarona ze stanowiska ministerialnego. Początkowo odmówił on złożenia rezygnacji, jednak ostatecznie to uczynił.
Linia 30:
W 1942 roku wstąpił do żydowskiej podziemnej organizacji wojskowej [[Hagana]]. Podczas [[I wojna izraelsko-arabska|wojny izraelsko-arabskiej 1948–1949]] dowodził kompanią piechoty w Brygadzie Aleksandroni. W tym okresie [[Dawid Ben Gurion]] zmienił nazwisko młodego Scheinermana na Szaron, od [[Równina Szaron|doliny Sharon]], na której leży [[Kefar Malal]]<ref>[http://www.theguardian.com/commentisfree/2014/jan/03/ariel-sharon-final-mission-peace-israel Jonathan Freedland, ''Ariel Sharon's final mission might well have been peace'', The Guardian, 3 January 2014]</ref>. W latach 1949–1950 był dowódcą Brygady Golani. W latach 1951–1952 służył jako oficer wywiadu w dowództwach Centralnym i Północnym<ref>{{Kneset|125}}</ref>. W 1953 zorganizował jednostkę specjalną ''[[Jednostka 101]]'' i został jej dowódcą. W tamtym czasie arabscy bojownicy przeprowadzali ataki na Izraelczyków. ''Jednostka 101'' dokonywała akcji odwetowych, w dużej części skierowanych przeciwko ludności cywilnej. Została rozwiązana w 1955 r.
 
Podczas [[Kryzys sueski|kampanii sueskiej]] (1956 r.) Szaron dowodził brygadą spadochroniarzy. Pełniąc służbę zawodowego oficera, Ariel Szaron ukończył w 1957 roku wyższą uczelnię sztabową w [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]. W latach 1958–1962 był komendantem szkoły piechoty w Izraelu. W 1962 roku ukończył prawo na [[Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie|Uniwersytecie Hebrajskim]] w [[Jerozolima|Jerozolimie]]. W 1964 r. został mianowany szefem sztabu Dowództwa Północnego i pełnił tę funkcję do roku 1965. W 1966 r. otrzymał stopień generała i został szefem wydziału szkoleniowego w Sztabie Generalnym<ref>[http://www.pmo.gov.il/PMOEng/History/FormerPrimeMinister/sharon.htm Ariel Sharon – The Eleventh Prime Minister of Israel].</ref>.
 
Podczas [[wojna sześciodniowa|wojny sześciodniowej]] (1967 r.) dowodził dywizją pancerną. W 1969 roku został szefem Dowództwa Południowego. W 1973 roku Ariel Szaron zakończył karierę wojskową, jednakże podczas [[wojna Jom KippurKipur|wojny Jom KippurKipur]] (1973 r.) objął jeszcze dowództwo nad dywizją pancerną. Odniósł znaczący sukces na [[Synaj (półwysep)|Półwyspie Synaj]]: przekroczył [[Kanał Sueski]], zmuszając [[Egipt]] do zawieszenia ognia.
 
== Kariera polityczna ==