Chanat Kazachski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
int. |
rozbudowa |
||
Linia 1:
{{Państwo infobox
|nazwa_oryginalna = قازاق حاندىعى / Қазақ хандығы
Linia 87 ⟶ 85:
'''Chanat Kazachski''' ([[Język kazachski|Kazachski]]: قازاق حاندىعى, Қазақ хандығы; ''Qazaq xandığı'') − państwo kazachskie istniejące w latach 1465-1847.
Państwo powstało w wyniku powstania z lat 1456−1465, kiedy [[Kazachowie]] wyzwolili się spod władzy [[Chanat Uzbecki|Chanatu Uzbeckiego]]<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko=|imię=|autor=[[Michael Khodarkovsky]]|inni=Bogumiła Malarecka (tłum.)|tytuł=Na granicach Rosji. Budowanie imperium na stepie 1500-1800|rok=2009|wydawca=[[Państwowy Instytut Wydawniczy]]|miejsce=Warszawa|strony=24|rozdział=Socjologia pogranicza albo dlaczego pokój był niemożliwy|isbn=978-83-06-03165-2|język=pl}}</ref>. {{fakt|W XVI i XVII wieku najsilniejszy organizm państwowy w środkowej Azji, osłabiony w XVIII wieku w wyniku wojen z [[Dżungarowie|Dżungarami]]|2014-08}}. Pod koniec XVI wieku państwo zostało podzielone na trzy odrębne [[żuz]]y: [[Starszy Żuz]], [[Średni Żuz]] oraz [[Młodszy Żuz]]<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = История Казахской ССР | wydawca = Наука Казахской ССР | miejsce = [[Ałma-Ata]] | strony = 176-181, 248-251, 264-273 | tom = 2|rok=1977-1981|język=ru}}</ref>. {{fakt|Na początku XIX wieku znalazł się w orbicie wpływów [[Emirat Buchary|Buchary]] i [[Chanat Chiwy|Chiwy]]. W 1847 roku chan zawarł porozumienie z [[Imperium Rosyjskie|Rosją]], na mocy którego dobrowolnie zgodził się na likwidację chanatu|2014-08}}.
== Chanowie ==
Tytuł chana nie był dziedziczny - władca wybierany był z grona sułtanów - synów, bratanków oraz braci chana<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Казахско-русские отношения в 16-18 вв. | strony = 394|część=152|język=ru}}</ref>. Jego władza była jednak wyraźnie ograniczona przez plemienną arystokrację walczącą o polityczne wpływy<ref>{{Cytuj książkę | autor = Nikołaj Ryczkow | tytuł = Дневные записки путешествия в Киргиз-Кайсацкую степь в 1771 г. | miejsce = [[Sankt-Petersburg]] | rok = 1772 | strony = 23-24 | data dostępu = 2018-09-04 | url = http://kraeved.opck.org/biblioteka/kazahstan/dnevnie_zapiski_puteshestviya/dnevnie_zapiski_puteshestviya.pdf|język=ru}}</ref>. Od XVIII wieku władcy [[Imperium Rosyjskie|carskiej Rosji]] zaczęli wywierać wpływ na wybór nowych chanów w celu kontroli koczowniczych sąsiadów oraz uczynienia ekspansji imperium skuteczniejszą<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Казахско-русские отношения в 16-18 вв. | strony = 401|część=153|język=ru}}</ref><ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Казахско-русские отношения в 16-18 вв. | strony = 580|część=225|język=ru}}</ref>. W 1792 roku został wydany dekret cesarski regulujący proces inauguracji chana - nakazywał on m.in. zebranie się kazachskiej arystokracji na polach [[Orenburg]]a, nakazywał odczytanie przez następce tronu przysięgi dostarczonej ze stolicy po [[Język rosyjski|rosyjsku]] oraz [[Język tatarski|tatarsku]], a następnie ucałowanie i położenie sobie na głowie [[Koran]]u. Według zapisu nagradzano go lisią czapą, szablą, sobolowym płaszczem oraz dyplomem potwierdzającym otrzymany tytuł, który podobnie jak Koran miał ucałować i położyć na głowie<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Полное собрание законов Российской Империи. Собрание первое | miejsce = [[Sankt-Petersburg]] | rok= 1830 | strony = 569-574 | tom = 23 | data dostępu= 2018-09-04 | url = http://nlr.ru/e-res/law_r/content.html|język=ru}}</ref>.
* Kerej-chan 1465—1473
* Żanybek-chan 1473—1480
Linia 110:
* Abyłaj-chan 1771-1781
* Kene-chan (Kenesary) 1841-1847
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
[[Kategoria:Historia Kazachstanu|Kazachski, Chanat]]
| |||