Wojna Szczecina ze Stargardem o handel morski: Różnice pomiędzy wersjami

Wojna została spowodowana przez wzajemne nierespektowanie ''de facto'' sprzecznych z sobą przywilejów. Szczecin miał [[prawo składu]] (wszystkie statki wypływające z księstwa winny zawinąć do szczecińskiego portu), natomiast Stargard posiadał prawo wolnej i bezcłowej żeglugi aż do Bałtyku. W czasie konfliktu dochodziło do licznych potyczek przeciwników, z czego najtragiczniejszy był atak stargardzian na Szczecin 22 lutego 1460 roku, kiedy to śmierć poniosło 6 strażników mostu[[Most CelnegoCłowy w Szczecinie|Mostu Cłowego]], a kilkadziesiąt osób wzięto do niewoli. Wojna zakończyła się w wyniku mediacji [[Hanza|miast hanzeatyckich]] w listopadzie 1464 roku.

Konflikt między obu miastami został zapoczątkowany w 1295 roku, kiedy to w wyniku podziału [[Pomorze|Pomorza]] Stargard znalazł się w księstwie wołogoskim, a Szczecin oraz morski port Stargardu w księstwie szczecińskim<ref> H. Lesiński, ''Zarys dziejów Stargardu od XIII do końca XVIII w.'', [w:] ''Z Dziejów Ziemi Stargardzkiej'', B. Dopierała (red.), Poznań 1969, s. 102.</ref>. Mimo, że w 1311 roku książę wołogoski [[Warcisław IV]] konfirmował wszystkie przywileje, nadane Stargardowi wraz z prawem miejskim w 1243 roku, potwierdzone później przez księcia [[Barnim I|Barnima I]] w 1253 roku, w tym prawo wolnego handlu na całej rzece [[Ina|Inie]] i możliwość korzystania z ujścia Iny, Szczecin nadal utrudniał wymianę handlową Stargardu<ref group="uwaga">Data nadania Stargardowi praw miejskich jest sporna. Uważa się, że w 1243 roku prawa nadał biskup kamieński, a 10 lat później po przejęciu ziem – książę szczeciński Barnim I. Za 1243 rokiem opowiadają się: M. Teske, ''Geschichte der Stadt Stargard'', Stargard 1843, s. 11–13, F. Boehmer, ''Geschichte Stadt Stargard in Pommern'', Bd. I, Stargard 1903, s. 27–31, M. Wehrmann, ''Geschichte von Pommern'', Gotha 1904, s. 111–119. Natomiast za 1253 rokiem: G. Kratz, ''Die Städte der Provinz Pommern'', Berlin 1865, s. 357 oraz H. Lesiński, ''Zarys dziejów Stargardu od XIII do końca XVIII w.'', [w:] ''Z Dziejów Ziemi Stargardzkiej'', B. Dopierała (red.), Poznań 1969, s. 99.</ref>.

W 1344 roku domenę szczecińską przejął [[Barnim III Wielki|Barnim III]], który zaprzestał honorowania wcześniejszych przywilejów Stargardu<ref>F. Boehmer, ''Geschichte Stadt Stargard in Pommern'', s. 123–124.</ref>. Zmusiło to stargardzian do płacenia podwójnego [[cło|cła]]. Pierwszego – na tzw. kłodzie goleniowskiej, drugiego – w porcie w [[Inoujście|Inoujściu]]. Stargard, nie chcąc płacić podatków, w 1355 roku wywalczył u księcia wołogoskiego kolejne potwierdzenie praw do bezcłowej żeglugi po wodach księstwa. Nie spowodowało to znaczącej zmiany u książąt szczecińskich. W związku z tym, w 1374 roku stargardzianie za kwotę 7 tysięcy [[Grzywna (jednostka miar)|grzywien]] srebra wykupili się u księcia [[Świętobor I|Świętobora I]] od pobierania myta w tych dwóch miejscach<ref>''Zbiór Wehrmanna'' nr 95.</ref>. W wyniku zwycięstwa [[Hanza|Hanzy]] nad Danią i [[Pokój w Strzałowie|pokoju strzałowskiego]], zawartego w 1370 roku, wszystkie miasta, należące do związku, miały prawo do wolnego przepływu przez cieśniny[[Cieśniny duńskieDuńskie]]. Kupcy stargardzcy woleli jednak zmonopolizować obszar Pomorza, przy czym zajmowali się prawie wyłącznie obrotem [[pszenica|pszenicą]] – większość pomorskiej pszenicy przewożona była przez Stargard (np. w 1363 wywieziono stąd do [[Lubeka|Lubeki]] 260 [[łaszt]]ów pszenicy)<ref> H. Lesiński, ''Zarys dziejów Stargardu od XIII do końca XVIII w.'', 102–103.</ref>. Spór nie przygasł na długo przygasł. Rozgorzał na nowo już w latach 80. XIV wieku, kiedy to kupcy szczecińscy za wiedzą i przyzwoleniem ks. [[Bogusław VII|Bogusława VII]] napadli na stargardzkie statki, znajdujące się w porcie w Inoujściu. Oprócz tego typu działań, Szczecin bezskutecznie próbował także podburzyć [[Goleniów]] przeciwko Stargardowi.

Na przełomie XIV i XV wieku Szczecin w zupełności uzależnił od siebie większość miast dolnej [[Odra|Odry]] (m.in. [[Gryfino]], [[Dąbie (osiedle Szczecina)|Dąbie]] i [[Police]]). W dorzeczu tego odcinka Odry samodzielność utrzymywał jeszcze tylko Stargard i, w pewnym stopniu, Goleniów<ref>R. Gaziński, ''Wojna Szczecina ze Stargardem o handel morski (1454–1464)'', [w:] ''Materiały Zachodniopomorskie'', t. XXXIX (1993), s. 201.</ref>. Szczecinianie dobrze zdawali sobie sprawę z potęgi handlowej Stargardu, a swoje działania ukierunkowali na spowolnienie rozwoju handlowego miasta. W 1408 roku kupcy szczecińscy zwrócili się do księcia szczecińskiego Świętobora I, aby uniemożliwił wywóz zboża z księstwa<ref>F. Boehmer, ''Geschichte Stadt Stargard in Pommern'', s. 149.</ref>. Jako argument podawali identyczne działanie mieszkańców [[Słupsk]]a wymierzone przeciwko Szczecinowi, czynione jakoby za namową Stargardu. Walka między obu miastami miała także szerszą perspektywę. W przypadku klęski Szczecina zdominowane przez niego miasta mogłyby uzyskać samodzielność handlową. W 1409 roku Stargard uzyskał kolejną konfirmację swoich praw. W związku z niemożnością działania na innych polach, Szczecin rozpoczął ofensywę dyplomatyczną przeciwko sąsiadowi. Jej skutkiem było potwierdzenie dotychczasowych przywilejów oraz zwolnienie z ceł na wodach i drogach Pomorza, wydane przez księcia [[Zygmunt Luksemburski|Zygmunta Luksemburczyka]]. Dodatkowo Rada Miasta Szczecina i [[Gildia (historia)|gildie kupców]] wydały zakaz skupu zboża osobom spoza granic księstwa. Za złamanie tego prawa groziła konfiskata przewożonych towarów. Ostatecznym sposobem na Stargard miało być ponowne potwierdzenie praw wydane w 1447 roku, które zmuszało go do składu miejskich dóbr w Szczecinie<ref>''Zbiór Loepera'', nr 13, k. 214, s. 427.</ref>. Otwarty konflikt Stargardu ze Szczecinem był już kwestią czasu, ponieważ stargardzianie nie mieli zamiaru podporządkować się Szczecinowi.

W 1454 roku szczecinianie – aby uniemożliwić transport rzeką – oprócz zapalowania koryta, rozciągnęli pomiędzy brzegami łańcuchy, chcąc w ten sposób zatrzymać [[barka|barki]] ze Stargardu. W następstwie takich działań, stargardzianie odwołali się do księcia z prośbą o rozstrzygnięcie sporu. Orzekł on, że rację posiadają kupcy ze Stargardu. Ci na znak zwycięstwa i pogardy dla szczecinian zerwali łańcuchy, tarasujące koryto, i powiesili je na [[Brama Młyńska w Stargardzie|bramieBramie Młyńskiej]], gdzie znajdują się do dziś<ref name="Olszewski102"/>.

=== Zjazd stanów Księstwaksięstwa Wołogoskiegowołogoskiego ===

Efektem skargi do Warcisława XI było zwołanie zjazdu stanów księstwa wołogoskiego. 14 lipca 1454 roku zjazd wydał decyzję, w której wzięto w obronę Stargard i potwierdzono ponownie prawa żeglugowe<ref>F. Boehmer, ''Geschichte Stadt Stargard in Pommern'', s. 186.</ref>. Zaznaczono także, że dopóki szczecinianie nie zaprzestaną niszczyć floty Stargardu, dopóty żaden zze szczecińskich kupców z ich miasta nie przepłynie [[Piana (rzeka)|Piany]] czy [[Świna|Świny]], które znajdowały się pod władaniem książąt wołogoskich. Książę wołogoski, akceptujący postanowienia zjazdu stanów, uznał, że, jeśli Szczecin nie zmieni stanowiska wobec Stargardu, zmuszony będzie zaostrzyć represje wobec jego floty handlowej. I tak też się stało jeszcze w 1454 roku, gdy w [[Wolgast|Wołogoszczy]] zatrzymano kilka szczecińskich statków wraz z towarami<ref>M. Wehrmann, ''Geschichte von Pommern'', s. 83.</ref>. W 1455 roku waśnie najwyraźniej wstrzymano, gdyż Stargard i Szczecin wspólnie uczestniczyły w łagodzeniu sporu między [[Kołobrzeg]]iem a Lubeką.

Kolejne zaostrzenie sporu miało miejsce na początku 1458 roku, kiedy to kupcy szczecińscy ponownie napadli na kupców ze Stargardu oraz zniszczyli zabudowania portowe<ref>H. Lesiński, ''Zarys dziejów Stargardu od XIII do końca XVIII w.'', s. 103.</ref>. Wywołało to otwartą wojnę handlową między obu miastami. Wysłały one na [[Zalew Szczeciński]], jak też Morze Bałtyckie, floty z zadaniem atakowania statków przeciwnika. Mimo wyraźnej przewagi Szczecina, stargardzianom udało się wiosną 1458 roku uprowadzić statek szczeciński pod wodzą Hansa Jessego, a następnie jeszcze kilka mniejszych jednostek<ref name="Boehmer190"> F. Boehmer, ''Geschichte Stadt Stargard in Pommern'', Bd. I, Stargard 1903, s. 190.</ref>. Z powodu działań zbrojnych obroty kupców stargardzkich latem 1458 roku silnie spadły. W skardze, złożonej przez Stargard 4 listopada 1458 roku do sądu rozjemczego miast hanzeatyckich, kupcy wymienili materialne straty, poniesione przez poszczególnych mieszczan. I tak Jakub Grosere utracił towary warte 1000 [[gulden]]ów, Clawess Vipher w drodze do Wołogoszczy został okradziony z towarów o wartości 600 guldenów, Bleken Sultze swoje straty szacował na 3000 guldenów<ref name="AP61-65">Archiwum Państwowe w Szczecinie, Archiwum Książąt Szczecińskich, I/6331, k. 31–33, s. 61–65.</ref>. Największe straty (10 tysięcy guldenów) handel stargardzki poniósł latem 1458 roku, gdy szczecinianie napadli na ich konwój na Świnie. Oprócz towarów skradli wówczas także statki i barki<ref name="AP61-65"/>. Ponieważ zablokowanie południowego ujścia Iny oraz zniszczenie zabudowań portu nie zahamowało całkowicie handlu stargardzkiego, w czerwcu 1458 roku zapalowali oni koryto [[Domiąża|Domiąży]] między [[Mnisi Ostrów|Mnisim Ostrowem]] a ujściem Iny<ref name="Boehmer190"/>.

Oba miasta rozpoczęły poszukiwania sojuszników. W lutym 1454 roku szczecinianie rozesłali do miast hanzeatyckich informację o tym, że Stargard narusza stare przywileje miasta<ref>Archiwum Państwowe w Szczecinie, Archiwum Książąt Szczecińskich, I/6331, k. 21–22, s. 41–43.</ref>. Głównym sprzymierzeńcem Szczecina stał się książę szczeciński Otto III. Nakazał on wszystkim kupcom, przejeżdżającym przez jego księstwo, udanie się do stolicy celem sprzedaży posiadanego towaru. Kolejnym mediatorem w sporze był książę Anhaltu – Adolf. W 1458 roku., mając pełnomocnictwo cesarza Rzeszy [[Fryderyk III Habsburg|Fryderyka III Habsburga]]., wystosował do rad obu miast listy z prośbą o analizę argumentów przeciwnika. Wezwał w nim do podpisania pokoju. Do tego czasu zwaśnione miasta miały zawiesić działania zbrojne<ref>Archiwum Państwowe w Szczecinie, Archiwum Książąt Szczecińskich, I/6331, k. 40, s. 79, k. 48–49, s. 95–97.</ref>. Misja księcia Adolfa zakończyła się niepowodzeniem, gdyż Szczecin uznał, że ustępstwa na rzecz Stargardu są za daleko idące, zaś stargardzianie uważali, że książę nie był dość przychylny ich miastu.

W październiku 1458 roku sąd biskupa kamieńskiego wydał wyrok, który stwierdzał, że wszystkie drogi lądowe i wodne są publiczne, przez co należą do wszystkich mieszkańców<ref>Archiwum Państwowe w Szczecinie, Archiwum Książąt Szczecińskich, I/6331, k. 18, s. 35.</ref>. Takie orzeczenie nie było na rękę Szczecinowi. W końcu 1458 roku łagodzenia sporu podjęła się Lubeka<ref>F. Boehmer, ''Geschichte Stadt Stargard in Pommern'', s. 191.</ref>, główne miasto Hanzy, któremu zależało na zakończeniu konfliktu z uwagi na prowadzone walki z [[Polska|Polską]]. Kupcy lubeccy zaproponowali, aby rozstrzygnięcie sporu powierzyć polubownemu sądowi miast hanzeatyckich. Oba miasta przystały na tę propozycję, jednak nie przerwały działań zbrojnych. W związku z wyraźną sympatią Lubeki do Stargardu, Szczecin – przez księcia Ottona III – zwołał zebranie stanów księstwa szczecińskiego, które znów konfirmowało przywileje miasta, z naciskiem na prawo składu.

W tym czasie także stargardzianie wystosowali do sądu odpowiednie pismo. Przypominali w nim, że szczecinianie gwałcą wszystkie przywileje miasta i uniemożliwiają morskich kontaktów z miastami hanzeatyckimi. Ponadto uważali, że posiadane przez Szczecin przywileje nie usprawiedliwiają ich do działań zbrojnych i rabunków, których dopuścił się na flocie i towarach stargardzkich. Stargard w liście szacował swoje straty na kwotę 300 tysięcy guldenów, podczas, gdy straty Szczecina z racji nieopłacania ceł wyniosły 20 tysięcy guldenów<ref name="AP79">Archiwum Państwowe w Szczecinie, Archiwum Książąt Szczecińskich, I/6331, k. 40, s. 79.</ref>. Ponadto popierający Stargard książę słupski Eryk II szacował straty poniesione w konflikcie na 150 tysięcy guldenów. Rozwiązanie sporu miało nadejść 28 marca 1459 roku na zjeździe książąt i stanów w Kołbaczu[[Kołbacz]]u<ref>F. Boehmer, ''Geschichte Stadt Stargard in Pommern'', s. 195–196.</ref>. Orzeczenia nie wydano, gdyż Szczecin w ostatniej chwili oskarżył Stargard o zatrzymanie ich kupców w Gdańsku[[Gdańsk]]u i na [[Gotlandia|Gotlandii]].

W związku z dalszym nasileniem działań grabieżczych Szczecina, Stargard 1 kwietnia 1459 roku wystąpił ponownie ze skargą – tym razem do Lubeki<ref name="AP79"/>. W tym czasie stargardzianie zaprzestawali z korzystania z Inoujścia i coraz częściej posługiwali się drogą wodną przez [[Dziwna|Dziwnę]] do portu w [[Dziwnów|Dziwnowie]]. Zmniejszyło to prawdopodobieństwo kradzieży towarów przez Szczecin. W piśmie do Lubeki, Stargard prosił także o konwój transportów do Dziwnowa.

W kwietniu 1459 roku szczecinianie skonfiskowali statek Andreasa Goritza i Mertana Vicke'go z 6 łasztami smoły i innymi towarami. Także w kwietniu swoje prace wznowił sąd polubowny. 8 maja 1459 roku sąd wydał nakaz, aby do czerwca tegoż roku zawrzeć rozejm<ref>F. Boehmer, ''Geschichte Stadt Stargard in Pommern'', s. 198.</ref>. Ponadto oba miasta miały zwrócić zagrabione towary, a w przypadku ich sprzedania – wypłacić odszkodowanie oraz zwolnić wszystkich jeńców. Reces ten wprowadzał także wolność żeglugi na wodach według stanu sprzed konfliktu. Dodatkowo oba miasta miały naciskać na swoich władców (Szczecin na Ottona III, a Stargard na Eryka II), by ci zawarli ze sobą odpowiednie porozumienie. Nadto oba miasta miały wejść w związek z sąsiednimi miastami hanzeatyckimi, aby w przypadku ponownego pojawieniepojawienia się sporu rozwiązać go w sposób pokojowy. Gdyby którykolwiek z tych punktów nie został spełniony, lub gdyby sam spór nadal istniał, ostatecznie miałby zakończyć go zjazd miast Hanzy w Lubece. W skład sądu miałyby wejść delegacje: Lubeki, Hamburga[[Hamburg]]a, Strzałowa, [[Wismar]]u (pol. hist. Wyszomierz) i [[Rostock]]u.

Jesienią 1457 roku na rynku w [[Barth]] (pol. hist. Bardo) doszło do ograbienia kupców strzałowskich przez dworzan Eryka II, księcia słupskiego, sprzyjającego Stargardowi. Jako że książę nie ukarał winnych tego czynu, stosunki Stargardu ze Strzałowem (przychylnym Szczecinowi) uległy znacznemu pogorszeniu. 25 maja 1459 roku stargardzianie i książę Eryk II zablokowali Świnę oraz rozpoczęli pobór zwiększonego myta. Takie działanie wywołało spór księcia z większością miast hanzeatyckich. Szczecin, wykorzystując okazję, pod koniec maja wyruszył, aby zbrojnie odblokować rzekę. Dodatkowo szczecinianie zniszczyli zamek księcia słupskiego w [[Przytór|Przytorze]]<ref>M. Wehrmann, ''Geschichte von Pommern'', s. 84.</ref>. Ponadto 16 czerwca 1459 roku zjazd stanów [[Księstwo Pomorskie|Księstwa Pomorskiego]] w [[Darłowo|Darłowie]] nie uznał Eryka II za swojego władcę, lecz jedynie za zarządcę. Także książę szczeciński i wołogoski sprzysięgli się przeciwko księciu słupskiemu, uzyskawszy przychylność elektora brandenburskiego. Złe stosunki Słupska z sąsiadami pogorszyły także pozycję Stargardu. Zapowiadany na czerwiec 1459 roku zjazd miast hanzeatyckich nie doszedł do skutku, a sam konflikt latem tegoż roku przybrał na sile. 21 września 1459 roku stargardzianie ponownie wystosowali skargę do Lubeki, zwracając w niej uwagę, że Szczecin ponowne dokonuje pogwałcenia stargardzkich przywilejów. Jesienią 1459 roku na stronę Szczecina i księstwa wołogoskiego przeszedł Strzałów, zatrzymując w swoim mieście towary stargardzkie. W odpowiedzi Rada Miejska w Stargardzie zakazała swoim mieszkańcom zawijania do portu w Strzałowie i wystawiania towarów na tamtejszym rynku<ref>F. Boehmer, ''Geschichte Stadt Stargard in Pommern'', s. 200–201.</ref>.

[[Plik:Szczecin Most Clowy a.jpg|thumb|250px|Współczesny [[Most Cłowy w Szczecinie]], widokw 2009 współczesnyr.]]

Na przełomie 1459 i 1460 roku książę Eryk II postanowił siłą przeciwstawić się części miast hanzeatyckich. Działania o niesprecyzowanym charakterze dotknęły mieszczan z Wołogoszczy, Lesian i Uznamu, a także niektórych szlachciców z księstwa wołogoskiego. Stargard, czując poparcie i przyzwolenie Eryka II, 22 lutego 1460 roku zbrojnie napadł na przedmieścia Szczecina. Doszczętnie spalony został wtedy [[Most Cłowy w Szczecinie|Most Cłowy]] na [[Regalica|Regalicy]]. Podczas działań ofensywnych śmierć poniosło 6 strażników mostu, a dalszych kilkudziesięciu wzięto do niewoli. Dodatkowo złupił większość uzbrojenia przedmieść (m.in. strzelby, kusze, strzały i proch)<ref> P. Friedeborn, ''Historische Beschreibung der Stadt Alten Stettin in Pommern'', Alten Stettin 1613, s. 98.</ref>. A w czasie odwrotu okradł i zniszczył należącą do Szczecina wieś [[Czarna Łąka]], należącą do Szczecina, podpalając nawet kościół. W tym samym czasie Rada Miejska Stargardu poprosiła Lubekę o osłonę swoimi jednostkami statków ze Stargardu. 19 kwietnia 1460 roku Lubeka przysłała do Inoujścia trzy swoje statki: „Katarzynę”, „Gabriela” i „Piotra”. Konwojem dowodził Gert Kortsacke, który kupił w Stargardzie 200 łasztów zboża. Następnie przewiózł je bezpiecznie na swoich jednostkach do Lubeki<ref>F. Boehmer, ''Geschichte Stadt Stargard in Pommern'', s. 203.</ref>. Dodatkowo stargardzianie złożyli skargę na szczecinian do Gdańska, prosząc by ich statki zapewniły stałe kontakty handlowe między obu miastami. W maju 1460 roku książę wołogoski [[Warcisław X]] wysłał na Bałtyk przeciwko Stargardowi kilka statków pod wodzą Gerda von Schwerin, jako posiłki dla jednostek szczecińskich. Wyprawie udało się schwytać dwa stargardzkie statki w drodze do Lubeki.

Ostatecznym pognębieniem Stargardu miał być atak na miasto w czerwcu 1460 roku<ref>P. Friedeborn, ''Historische Beschreibung der Stadt Alten Stettin in Pommern'', s. 98–99.</ref>. Na ofensywę przygotowali się szczecińscy mieszczanie oraz oddziały Ottona III i Warcisława X. Wyprawą dowodził Ulryk – książę meklemburski. Szturm na Stargard przypuszczono 25 czerwca 1460 roku, w czasie gdy mieszkańcy wypędzali bydło na pastwiska na przedmieściach. Doskonale obwarowany Stargard posiadał także czujne straże, które w porę zamknęły bramy do miasta. Atak na wysokie [[Mury obronne w Stargardzie|mury obronne]] nie powiódł się, zamiast tego szczecinianie spalili przedmieścia oraz skradli bydło, znajdujące się na pastwiskach<ref>K. Kalita-Skwirzyńska, ''Stargard Szczeciński'', Wrocław 1983, s. 8–9.</ref>. Wbrew oczekiwaniom Eryka, koalicja Ottona i Warcisława przeciwko Stargardowi i Słupskowi nie rozpadła się, a wprost przeciwnie, została wzmocniona przez Strzałów, który latem 1460 roku wysłał na Bałtyk swoich [[kaper|kaprów]] przeciwko Stargardowi. Następnie poważnych strat doznały Słupsk, [[Darłowo]] i [[Trzebiatów]]<ref>F. Boehmer, ''Geschichte Stadt Stargard in Pommern'', s. 206.</ref>. Ratunku dla zrujnowanej sytuacji gospodarczej Stargardu szukano także na dworze polskim. Kupcy liczyli na szeroką współpracę handlową<ref name="Gaziński211">R. Gaziński, ''Wojna Szczecina ze Stargardem…'', s. 211.</ref>. Mimo przychylnego przyjęcia Stargardu w Polsce, nie zdołało to zmienić trudnej sytuacji miasta.

W 1461 roku w wyniku wyczerpania obu stron zapanowało chwilowe uspokojenie konfliktu. Stargard i Słupsk oraz Szczecin i Strzałów szukały możliwości pokojowego zakończenia sporu. W kwietniu Rada Miejska Gryfii próbowała pogodzić strony na drodze mediacji, jednak bez większego skutku. Następnie 17 maja 1461 roku na zjeździe połączonych stanów księstw szczecińskiego, wołogoskiego i słupskiego w Kołbaczu ponownie próbowano doprowadzić do podpisania układu pokojowego – także bez rezultatu<ref name="Gaziński211"/>. Pod koniec 1461 roku Szczecin i Stargard prawdopodobnie podpisali zawieszenie broni, gdyż brak jest informacji o wrogich działaniach któregokolwiek z miast<ref>M. Wehrmann, ''Geschichte von Pommern'', s. 85.</ref>. Stargardowi szczególnie zależało na zakończeniu walk, ponieważ w 1462 roku stracił największego sojusznika – Eryka II. W lipcu 1462 roku książę szczeciński, wołogoski oraz król Danii w połączonych siłach wyparływyparli księcia ze Słupska. Eryk został zepchnięty na północny wschód, gdzie kontrolował okolice [[Łeba|Łeby]]<ref>F. Boehmer, ''Geschichte Stadt Stargard in Pommern'', s. 209–211.</ref>. W związku z tym Eryk II został zmuszony do zawarcia pokoju oraz potwierdzenia przywilejów Szczecina, co spowodowało także częściowe ustępstwa Stargardu.

W 1460 roku w połowie drogi pomiędzy Stargardem i Szczecinem – w [[Kobylanka (województwo zachodniopomorskie)|Kobylance]] – burmistrzowie obu miast zasadzili lipę „Wieniec Zgody” jako gest, który miał położyć kres walkom o prymat w handlu morskim<ref name="Olszewski102"/>. Od tego czasu co sto lat włodarze obu miast sadzą tam kolejne drzewko. Od tego czasu zasadzono sześć lip, do dziś przetrwało pięć, gdyż drzewo, zasadzone w 1960 roku uschło. Lipa rośnie do dziś i jest obecnie pomnikiem przyrody<ref>{{Cytuj stronę | url = http://kobylanka.pl/lipa-wieniec-zgody | tytuł = Lipa - Wieniec Zgody | data dostępu = 2014-03-01 | autor = Gmina Kobylanka| opublikowany = | praca = | data = 2010-08-10| język = pl }}</ref>. Od tego czasu co sto lat włodarze obu miast sadzą tam kolejne drzewko. Od tego czasu zasadzono sześć lip, do dziś przetrwało pięć, gdyż drzewo zasadzone w 1960 roku uschło.

Zmiany w handlu i żegludze z przełomu XII i XIII wieku związane z rozpowszechnieniem się stosowania nowego typu łodzi – [[Koga|kogi]]. Łodzie te miały większą ładowność, zanurzenie ilecz mogły zawijać tylko do głębszych portów. W związku z tym podupadał prasłowiański port w Stargardzie, ponieważ Ina okazała się zbyt płytka dla tych jednostek<ref>R. Rogosz, ''Początki Stargardu w świetle dotychczasowych badań archeologicznych'', [w:] ''Materiały Zachodniopomorskie'', t. XIX (1973), s. 240–242.</ref>. Ponadto w przyczynach założenia portu odnaleźć można także silne czynniki wewnętrzne m.in. rozwój kolonizacji, zakładanie nowych jednostek osadniczych, wycinka lasów<ref>R. Gaziński, ''Port Inoujście w średniowieczu'', [w:] ''Materiały Zachodniopomorskie'', t. XXXI (1985), s. 174.</ref>.

Trudności w jednoznacznym określeniu lokacji Stargardu, rzutują na datowanie portu w Inoujściu, ponieważ jednym z przywilejów, nadanych w tym czasie, była wolna żegluga po Inie, a jejktórej skutkiem było założenie portu. Tak więc należy domniemywać, że port powstał nie wcześniej, jak w 1243 roku (tj. wcześniejsza możliwa data lokacji Stargardu). Istnieją także dokumenty z 1220 roku, twierdzące, że port już wtedy istniał i należał do klasztoru[[Opactwo Cystersów w [[KołbaczKołbaczu|cystersów z Kołbacza]]u, jednak uważane są za falsyfikaty<ref>''Pommersches Urkundenbuch'', Bd. I, nr 236, s. 294.</ref>.

* [[Felix Boehmer|Boehmer F. Boehmer]], ''Geschichte Stadt Stargard in Pommern'', Bd. I, Stargard 1903.

* [[Paul Friedeborn|Friedeborn P.]], ''Historische Beschreibung der Stadt Alten Stettin in Pommern'', Alten Stettin 1613.