Wikipedysta:Thingoln/brudnopis2: Różnice pomiędzy wersjami

 

== Historia ==

Po pokonaniu [[Morgoth]]a [[Valar]]owie zażądali, aby [[półelf]]owie wybrali, do którego z plemion chcą należeć: ludzi lub elfów. [[Elrond]] wybrał los [[Quendi#Eldarowie|Eldarów]], a jego brat [[Królowie Númenoru#Tar-Minyatur|Elros]] został człowiekiem, jednak cieszył się, podobnie jak jego potomkowie, długowiecznością. Obdarzono także [[Edain]]ów wyspą położoną najdalej na zachód ze śmiertelnych krain, znajdującą się bliżej [[Aman]]u niż [[Śródziemie|Śródziemia]] – Elennę ([[quenya|qua.]] ''W Stronę Gwiazd''{{odn|Tolkien|2014|s=329}}) – gdzie założyli królestwo Númenor, którego pierwszym władcą został Elros. Przyjął on imię Tar-Minyatur pochodzące z [[quenya|quenyi]] i oznaczające: ''Pierwszy Władca''{{odn|Tolkien|2017|s=746}}{{odn|Foster|2017|s=442}}{{odn|Tolkien|2014|s=437, 440–441}}. [[Dúnedainowie|Númenorejczycy]], zwani także Dúnedainami, nawiązali przyjazne stosunki z Eldarami z [[Tol Eressëa|Tol Eressei]], którzy wzbogacili ludzi wiedzą i darami, wśród których była odrośl [[Rośliny Śródziemia#Celeborn|Celeborna]] wyhodowanego ze szczepu [[Rośliny Śródziemia#Galathilion|Galathiliona]], podobnego do [[Rośliny Śródziemia#Telperion|Telperiona]]. Drzewo rosło i kwitło na dziedzińcu króla w Armenelos i nazwano je [[Rośliny Śródziemia#Nimloth|Nimloth]]. Nałożono na Númenorejczyków jednak Zakaz Valarów, zabraniający im płynąć dalej na zachód, niż sięgali wzrokiem z wybrzeży wyspy; nie mogli też wejść do Amanu{{odn|Tolkien|2017|s=1148–1149}}{{odn|Tolkien|2014|s=328–331}}. Na wyspę przypłynęli także [[Atani (Śródziemie)#Wosowie|Drúedainowie]] spośród tych, którzy przetrwali zniszczenie [[Beleriand]]u{{odn|Tolkien|2013|s=493}}.

 

Około 600 roku Drugiej Ery statki númenorejskie zaczęły żeglować do Śródziemia, gdzie nauczali mieszkających tam ludzi. Przywieźli im również ziarna zboża i szczepy winne{{odn|Tolkien|2014|s=332}}{{odn|Foster|2017|s=346}}. [[Królowie Númenoru#Tar-Aldarion|Tar-Aldarion]] w 750 założył Gildię Podróżników, której członkami byli żeglarze z wyspy; sam zaś przyjął tytuł Wielkiego Kapitana. W późniejszym czasie opuścił Armenelos i zamieszkał na pokładzie „[[Lista okrętów Śródziemia#Eämbar|Eämbara]]”, gdzie mieściła się także siedziba gildii. Podczas swoich wypraw założył [[Vinyalondë]] (''Nową Przystań'') u ujścia rzeki [[Hydrografia Śródziemia#Gwathló|Gwathló]], przez Númenorejczyków zwanej Gwathir (''Rzeką Cienia''){{odn|Tolkien|2013|s=204–205, 451}}. Zmarł w 1098{{odn|Tolkien|2013|s=248–256 (w tym drzewo genealogiczne)}}, zostawiając po sobie jedynie córkę – [[Królowie Númenoru#Tar-Ancalimë|Tar-Ancalimë]] – która stała się pierwszą królową Númenoru, zmieniono bowiem w 892 roku Drugiej Ery prawo dynastii, dopuszczając do objęcia władzy najstarsze dziecko bez względu na płeć; dotąd bowiem dziedziczyć władzę mógł jedynie męski potomek (jeśli władca nie miał męskiego potomka, dziedzicem stawał się najbliższy mu spokrewniony mężczyzna z rodu Elrosa). Około 1200 Dúnedainowie zaczęli zakładać stałe porty na kontynencie; największymi z nich były [[Umbar]] i [[Pelargir]]. W 1700 roku Drugiej Ery [[Królowie Númenoru#Tar-Minastir|Tar-Minastir]], jedenasty z królów, wysłał pomoc [[Gil-galad]]owi walczącemu z [[Sauron]]em, który rok wcześniej opanował [[Eriador]]. Númenorejczycy do połowy Drugiej Ery wzrastali w mądrość i szczęście{{odn|Tolkien|2013|s=243–244}}{{odn|Foster|2017|s=346}}{{odn|Tolkien|2014|s=332–335}}.

 

Za panowania [[Królowie Númenoru#Tar-Ciryatan|Tar-Ciryatana]] i jego syna [[Królowie Númenoru#Tar-Atanamir|Tar-Atanamira]] Númenorejczycy zaczęli szemrać przeciw śmierci będącej losem ludzi. Valarowie wysłali więc do nich posłów, którzy mieli pouczyć ludzi i przekonać ich, by nie dążyli do zdobycia nieśmiertelności. Zostali jednak zlekceważeni. W tym czasie władcy Númenoru zaczęli ściągać haracz z mieszkańców Śródziemia, utrwalili także ok. 1800 roku Drugiej Ery swoją władzę na wybrzeżach. Gdy panowanie objął Tar-Atanamir, Númenorejczycy podzielili się na dwa stronnictwa: liczniejsze, nazywane Ludźmi Króla, oraz Elendilich ([[quenya|qya.]] ''Przyjaciół Elfów''{{odn|Tolkien|2014|s=397}}{{odn|Foster|2017|s=159}}), zwanych także Wiernymi ([[quenya|qua.]] ''Voronda'' – ''Wierny''{{odn|Tolkien|2013|s=337, 480–481}}). Pierwsi z nich sprzeciwiali się Valarom, drudzy zaś pragnęli utrzymywać przyjaźń zarówno z nimi, jak i Eldarami{{odn|Tolkien|2014|s=332–335}}{{odn|Tolkien|2017|s=1208}}.

 

Ar-Gimilzôr miał dwóch synów: starszego Inziladûna, podobnego charakterem do swojej matki, Inzilbêthy, siostry Eärendura, władcy Andunië, popierającej Wiernych, oraz młodszego Gimilkhâda, przypominającego ojca. Po objęciu władzy przez pierwszego z nich, przyjął on imię w języku elfów, jak dawniej wszyscy władcy – [[Królowie Númenoru#Tar-Palantir|Tar-Palantir]], które znaczyło ''Ten, który patrzy daleko''{{odn|Tolkien|2014|s=423}}. Próbował naprawić błędy swoich poprzedników. Był znany z dalekowzroczności oczu i umysłu, więc nawet ci, którzy go nienawidzili, bali się jego słów. Podczas lat jego panowania Wierni przestali być prześladowani, a władca powrócił do zwyczaju odwiedzania miejsca poświęconego Eru na górze Meneltarmie; pielęgnował także Białe Drzewo i przepowiedział wygaśnięcie dynastii królów Númenoru, gdy ono uschnie. Za jego panowania rozpętały się bunty na wyspie, a gdy zmarł w 3235 roku i pozostawił po sobie jedynie córkę, [[Królowie Númenoru#Tar-Míriel|Tar-Míriel]], poślubił ją wbrew jej woli [[Królowie Númenoru#Ar-Pharazhôn|Ar-Pharazhôn]], przywódca buntowników, mimo że był jej kuzynem. W tym samym roku zagarnął dla siebie władzę i nadał swojej żonie nowe imię – Ar-Zimraphel{{odn|Tolkien|2017|s=1150, 1208}}{{odn|Tolkien|2014|s=338–339}}.

 

W tym czasie jednak Sauron zaczął ruszać ku wybrzeżom. Ogłosił się Królem Ludzi i oznajmił, że zniszczy Númenor, jeśli będzie musiał. Ar-Pharazhôn po usłyszeniu tych wiadomości postanowił uczynić go wasalem i w 3261 roku Drugiej Ery wyruszył ze swoją flotą ku Śródziemiu i zacumowali w Umbarze{{odn|Tolkien|2017|s=1206–1208}}, skąd wojska podróżowały przez siedem dni; zatrzymali się po tym czasie na wzgórzu, gdzie rozbili obóz. Wtedy władca wezwał Saurona, by ten złożył mu hołd. On zaś widząc potęgę Númenoru, posłuchał i udał się, nie staczając żadnej bitwy. W 3262 Ar-Pharazhôn zabrał go ze sobą na Númenor jako zakładnika{{odn|Tolkien|2017|s=1206–1208}}. Tam Sauron w ciągu trzech lat stał się najbliższym doradcą króla. Manipulując go, sprawił, że stał się czcicielem Melkora, początkowo potajemnie, potem jawnie; większość mieszkańców wyspy wówczas uczyniła podobnie. Wyjątkiem stali się Wierni, zgromadzeni głównie w Rómennie i w jej okolicach, których przywódcami byli w tym czasie Amandil oraz jego syn Elendil z potomkami: Isildurem i Anárionem{{odn|Tolkien|2014|s=340–342}}.