Sahara Zachodnia: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
linki zewnętrzne
Thraen (dyskusja | edycje)
m Wycofano edycje użytkownika 82.177.40.11 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Bortak42.
Znacznik: Wycofanie zmian
Linia 1:
{{Państwo infobox
|nazwa_oryginalna = الجمهورية العربية الصحراوية الديمقراطية<br />Al-Jumhūriyyah al-‘Arabiyyah aş-Şaḩrāwiyyah ad-Dīmuqrāţiyyah<br />Al-Dżumhurijja al-Arabijja as-Sahrawijja ad-Dimukratijja
|nazwa_polska = Saharyjska Arabska Republika Demokratyczna
|flaga_obraz = Flag_of_Western Sahara.svg
|godło_obraz = Coat of arms of the Sahrawi Arab Democratic Republic.svg
|nazwa_dopełniacz = Sahary Zachodniej|Saharyjskiej Arabskiej Republiki Demokratycznej
|p1 =
|p1_flaga =
|p2 =
|p2_flaga =
|p3 =
|p3_flaga =
|lata_istnienia =
|n1 =
|n1_flaga =
|n2 =
|n2_flaga =
|n3 =
|n3_flaga =
|dewiza = حرية ديمقراطية وحدة
|dewiza_język = [[język arabski|arab.]]
|dewiza_polski = Wolność, Demokracja, Jedność
|lokalizacja_obraz = Western Sahara (orthographic projection).svg
|konstytucja =
|państwo =
|język_urzędowy = [[Język arabski|arabski]]
|stolica = [[Al-Ujun]]<ref>Pod kontrolą [[Maroko|marokańską]]</ref><br />[[Tifariti]]<ref>Tymczasowa stolica</ref>
|ustrój_polityczny = [[System jednopartyjny]]
|typ_państwa = [[System prezydencki|republika prezydencka]]
|głowa_państwa = [[Ibrahim Ghali]]
|głowa_państwa_opis = [[prezydenci Sahary Zachodniej|prezydent]]
|status_terytorium =
|zależne_od =
|głowa_terytorium =
|głowa_terytorium_opis =
|w_imieniu_tekst =
|w_imieniu_urząd =
|w_imieniu =
|szef_rządu = [[Mohamed Wali Akeik]]
|szef_rządu_opis = [[premierzy Sahary Zachodniej|premier]]
|w_imieniu_tekst2 =
|w_imieniu_urząd2 =
|w_imieniu2 =
|powierzchnia = 266 000
|powierzchnia_wód =
|powierzchnia_miejsce =
|ludność = 406 200
|gęstość = 1,52
|gęstość_miejsce =
|ludność_rok = [[2010]]
|narodowości = [[Sahrawi]]
|ludność_miejsce =
|utworzenie_sposób = [[Niepodległość]]
|od_kogo = od [[Hiszpania|Hiszpanii]]¹
|utworzenie_data = [[27 lutego]] [[1976]]
|likwidacja_sposób =
|przez_kogo =
|likwidacja_data =
|religia_dominująca =
|waluta_nazwa = [[dirham marokański]]
|waluta_symbol = MAD
|UTC = ±0
|hymn = [[Hymn Sahary Zachodniej|Yā Banīy As-Saharā]]
|hymn_nazwa_polska = Synowie Sahary
|kod_ISO = EH
|domena = [[.eh]] (Zarezerwowana)
|kod_samochodowy = WSA (Zarezerwowany)
|numer_kierunkowy =
|terytoria_zależne =
|terytoria_autonomiczne =
|mapa_obraz =
|uwagi =
|commons = Category:Western Sahara
|wikipodróże = Sahara Zachodnia
|wikinews = Sahara Zachodnia
|quote = Sahara Zachodnia
|wikisłownik = Sahara Zachodnia
|współrzędne na górze = nie
}}
'''Sahara Zachodnia''' ([[język arabski|arab.]] الصحراء الغربية, [[Transliteracja|trl.]] ''Aş-Şaḩrā’ al-Gharbiyyah'', [[Transkrypcja (językoznawstwo)|trb.]] ''As-Sahra al-Gharbijja'') – dawna [[Kolonia (geografia polityczna)|kolonia]] [[Hiszpania|hiszpańska]] w północnej [[Afryka|Afryce]] nad [[Ocean Atlantycki|Oceanem Atlantyckim]] (jako [[Sahara Hiszpańska]], wcześniej jako [[Hiszpańska Afryka Zachodnia]]), obecnie terytorium o nieustalonym statusie międzynarodowym.
 
W 1976 [[Front Polisario]] (wł. ''Ludowy Front Wyzwolenia As-Sakijja al-Hamra i Rio de Oro'') proklamował tu niepodległe państwo o nazwie [['''Sahara Zachodnia''' (oficjalnie '''Saharyjska Arabska Republika Demokratyczna''', [[język arabski|arab.]] (Saharaالجمهورية Zachodnia<ref>http://ksng.gugik.gov.pl/pliki/urzedowy_wykaz_nazw_panstw.pdfالعربية Urzędowyالصحراوية wykazالديمقراطية, nazw[[Transliteracja|trl.]] państw''Al-Jumhūriyyah ial-‘Arabiyyah terytoriówaş-Şaḩrāwiyyah niesamodzielnychad-Dīmuqrāţiyyah'', str[[Transkrypcja (językoznawstwo)|trb.]] ''Al-Dżumhurijja al-Arabijja as-Sahrawijja 65</ref>ad-Dimukratijja''), które najczęściej określane jest mianem tzw. [[państwa nieuznawane]]go (uznawane jest tylko przez 50 państw)<ref name="Afryka. 1998">''Przeglądowy Atlas Świata. Afryka.''/pod. red. Rajmunda Mydela i Jerzego Grocha Kraków, Wyd.FOGRA, 1998. s. 320.</ref><ref>http://www.arso.org/03-2.htm Państwa uznające Saharyjską Arabską Republikę Demokratyczną (niektóre odwołały uznanie).</ref>, z drugiej strony [[Maroko]] traktuje obszar ten jak integralną część kraju, określając go mianem "prowincji południowych". Do dzisiaj nie zostały rozstrzygnięte spory o przynależności lub samodzielności tego terytorium. Obecnie jest to terytorium sporne pozostające w części pod faktyczną władzą Maroka, a w części pod władzą Saharyjskiej Arabskiej Republiki Demokratycznej<ref name=WP>{{Cytuj stronę | url = http://wiadomosci.wp.pl/dramatyczny-los-sahary-zachodniej-pod-marokanskim-butem-6079341997535873a | tytuł = Dramatyczny los Sahary Zachodniej pod marokańskim butem | opublikowany = wiadomosci.wp.pl | język = pl}}</ref>. Sahara Zachodnia graniczy od północy z Marokiem, od północnego wschodu z [[Algieria|Algierią]], zaś od wschodu i południa z [[Mauretania|Mauretanią]].
 
== Geografia ==
Linia 26 ⟶ 105:
 
Obecnie Maroko kontroluje większą część Sahary Zachodniej i pragnie utrzymać tę kontrolę z powodu bogatych złóż [[fosforyty|fosforytów]], a także znacznych funduszy zainwestowanych na tym terytorium. W rękach Frontu Polisario pozostaje natomiast wschodnia część kraju. Ruch ten aktualnie zawiesił działania zbrojne w wyniku zapowiedzi [[referendum]] niepodległościowego. Mimo to wciąż jednak utrzymuje się ''[[Status quo (termin)|status quo]]'' z zachodnią częścią terytorium kraju w rękach marokańskich i wschodnią w rękach Polisario<ref name=WP>{{Cytuj stronę | url = http://wiadomosci.wp.pl/dramatyczny-los-sahary-zachodniej-pod-marokanskim-butem-6079341997535873a | tytuł = Dramatyczny los Sahary Zachodniej pod marokańskim butem | opublikowany = wiadomosci.wp.pl | język = pl}}</ref>. Części te są od siebie odgrodzone zbudowanym przez Maroko w latach 80. murem<ref>{{Cytuj stronę | url = http://afryka.org/afryka/i-mur-stanal-na-saharze,news/ | tytuł = I mur stanął na Saharze | data = 16-11-2007 | język = pl | data dostępu = 2018-05-30}}</ref>.
 
== Uznanie międzynarodowe ==
Saharyjska Arabska Republika Demokratyczna została uznana łącznie przez 84 państwa świata, z czego następnie 34 wycofały lub „zawiesiły” swoje uznanie. Saharę Zachodnią uznają m.in. [[Algieria]], [[Iran]], [[Korea Północna]], [[Libia]], [[Mauretania]], [[Meksyk]], [[Południowa Afryka|RPA]] i [[Tanzania]]<ref name=WP>{{Cytuj stronę | url = http://wiadomosci.wp.pl/dramatyczny-los-sahary-zachodniej-pod-marokanskim-butem-6079341997535873a | tytuł = Dramatyczny los Sahary Zachodniej pod marokańskim butem | opublikowany = wiadomosci.wp.pl | język = pl}}</ref>. Ostatnim z państw, które uznało Saharę Zachodnią jest [[Sudan Południowy]] (wzajemne uznanie nastąpiło 9 lipca 2011 roku, w dniu proklamowania niepodległości Sudanu Południowego).
 
== Ustrój polityczny ==
[[Plik:Mohamed Abdelaziz, 2005.jpg|thumb|right|150px|[[Muhammad Abdul Aziz]] - [[Prezydenci Sahary Zachodniej|prezydent Sahary Zachodniej]] w latach 1976-2016]]
Na czele państwa (terytorium kontrolowane przez [[Front Polisario]]) stoi [[Prezydenci Sahary Zachodniej|prezydent]], którym od 12 lipca 2016 jest [[Ibrahim Ghali]], natomiast [[Premierzy Sahary Zachodniej|premierem]] rządu od 4 lutego 2018 jest [[Mohamed Wali Akeik]]. Władzę legislacyjną sprawuje parlament - Saharyjska Rada Narodowa.
 
Władze państwowe obecnie urzędują na [[Uchodźstwo|uchodźstwie]] w mieście [[Tinduf]] w Algierii. W 1999 została ogłoszona [[Konstytucja]] Saharyjskiej Arabskiej Republiki Demokratycznej<ref name=WP>{{Cytuj stronę | url = http://wiadomosci.wp.pl/dramatyczny-los-sahary-zachodniej-pod-marokanskim-butem-6079341997535873a | tytuł = Dramatyczny los Sahary Zachodniej pod marokańskim butem | opublikowany = wiadomosci.wp.pl | język = pl}}</ref>.
 
[[Front Polisario]] jest [[System jednopartyjny|jedyną]] legalnie działającą organizacją polityczną w części kraju nie kontrolowanej przez Maroko.
 
== Demografia ==
Linia 42 ⟶ 132:
 
== Bibliografia ==
* ''Popularna Encyklopedia Powszechna Kontynenty i państwa: Afryka'' Grupa wydawnicza Bertelsmann Warszawa 2000 {{ISBN|83-7227-729-X}}.
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/wi.html Sahara Zachodnia w publikacjach CIA].
 
{{Państwa Afryki}}
{{Grupa szablonów
|tytuł = Członkostwo w organizacjach międzynarodowych
|lista =
{{Unia Afrykańska}}
}}
{{Kontrola autorytatywna}}