Wersja z 23:50, 7 sie 2018 edytuj Renaud (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 20 122 edycje kat. ← poprzednia edycja		Wersja z 18:48, 7 paź 2018 edytuj anuluj edycję NeoPaterm (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 718 edycji m WP:SK, drobne merytoryczne następna edycja →
Linia 28: === Młodość === [[Plik:Place Louis de Funès, 92400 Courbevoie, France 03.jpg\|mały\|left\|Plac im. Louisa de Funèsa w Courbevoie, rodzinnym mieście aktora (październik 2016)]] Louis Germain David de Funès de Galarza urodził się 31 lipca 1914 w [[Courbevoie]] w [[Departament (Francja)\|departamencie]] [[Hauts-de-Seine]] w zubożałej [[Arystokracja\|arystokratycznej]] [[Hiszpanie\|hiszpańskiej]] rodzinie{{r\|e}}, jako trzecie dziecko Carlosa Luisa de Funèsa de Galarza (1871–1934) i Leonor Soto Reguera (1878–1957){{odn\|de Funès\|de Funès\|2005\|s=25}}. Rodzice de Funèsa [[Emigracja\|emigrowali]] do Francji z okolic [[Sewilla\|Sewilli]] w 1904, po tym, gdy ojciec Leonor Soto Reguera (będący prawnikiem w [[Madryt\|Madrycie]]) sprzeciwił się zawarciu przez nich związku małżeńskiego{{#tag:ref\|W późniejszych latach ojciec Leonor Soto Reguera zmienił zdanie i wspierał małżonków{{odn\|de Funès\|de Funès\|2005\|s=19}}.\|group="uwaga"}}{{odn\|de Funès\|de Funès\|2005\|s=19}}. Osiedlili się w Courbevoie{{odn\|de Funès\|de Funès\|2005\|s=19}}. Louis de Funès miał dwoje starszego rodzeństwa: siostrę Marię Teolindę Leonor Margaritę de Funès (1907–1993){{#tag:ref\|W latach 1952–1978 Maria Teolinda Leonor Margarita de Funès była żoną reżysera [[François Gir~~\|François Gira~~]]a{{odn\|de Funès\|de Funès\|2005\|s=25}}.\|group="uwaga"}} i brata Charlesa (Carlos Teolindo Javier; 1908–1940), który zginął w [[Kampania francuska 1940\|bitwie o Francję]] w [[Rethel]] 20 maja 1940 podczas [[II wojna światowa\|II wojny światowej]]{{#tag:ref\|Carlos Teolindo Javier zginął poprzez rozstrzelanie z karabinu maszynowego w pierwszych dniach bitwy o Francję. Było to traumatyczne przeżycie dla de Funèsa, który w późniejszych latach nie chciał o tym opowiadać{{odn\|de Funès\|de Funès\|2005\|s=25}}.\|group="uwaga"}}{{odn\|de Funès\|de Funès\|2005\|s=25}}. Ojciec de Funèsa po przybyciu do Francji porzucił adwokaturę i zajął się handlem diamentami. Wyjechał do Wenezueli „w nadziei, że biznes będzie prosperował”{{odn\|de Funès\|de Funès\|2005\|s=20}}. Po kilku latach powrócił do Hiszpanii jako bankrut, gdzie zmarł samotnie na [[Gruźlica człowieka\|gruźlicę]] w 1934{{odn\|de Funès\|de Funès\|2005\|s=20}}. Matka Leonor Soto Reguera zajmowała się pracami domowymi i wychowaniem dzieci. Była [[Choleryk\|choleryczką]], która miewała zmienne nastroje, od śmiechu po złość, co w późniejszych latach było jedną z inspiracji dla de Funèsa w jego pracy aktorskiej{{odn\|de Funès\|de Funès\|2005\|s=38}}. Linia 55: W trakcie współpracy z „Les Branquignols” de Funès udoskonalał swoją technikę. W 1954 wystąpił w epizodycznej roli astrologa René w [[Film kostiumowy\|kostiumowym]] [[Dramat historyczny\|dramacie historycznym]] ''[[Królowa Margot (film 1954)\|Królowa Margot]]'' (reż. [[Jean Dréville]]), którego scenariusz oparty został na [[Królowa Margot (powieść)\|powieści]] [[Alexandre Dumas\|Aleksandra Dumasa]]{{odn\|Dicale\|2009\|s=102}}, a tytułową kreację stworzyła [[Jeanne Moreau]]{{r\|jm}}. Po pozytywnym odbiorze sztuki ''Ach! Te piękne kobietki'' postanowiono [[Ach! Te piękne kobietki\|przenieść ją na duży ekran]]. Reżyserem został [[Jean Loubignac]], a de Funès powtórzył rolę wnikliwego detektywa Lebœufa. Premiera odbyła się 15 października{{odn\|Dicale\|2009\|s=100}}. W tym samym roku zagrał u boku [[Fernandel]]a, ówczesnego ulubieńca francuskiej publiczności{{r\|pr}}, w komedii ''[[Pięcioraczki (film)\|Pięcioraczki]]'' (reż. [[Henri Verneuil]]){{odn\|Dicale\|2009\|s=99}}. Pomimo iż wciąż odgrywał epizody, to rola Pilate’a w ''Pięcioraczkach'' była drugą w jego dorobku, za którą dostał znaczne wynagrodzenie{{odn\|Dicale\|2009\|s=99}}. W ''[[Jego rybki\|Jego rybkach]]'' (1954, reż. [[Gilles Grangier]]), po raz pierwszy spotkał się na planie z [[Bourvil]]em{{odn\|Dicale\|2009\|s=94}}. [[Jean-Paul Le Chanois]], po tym gdy współpracował z de Funèsem przy dwóch produkcjach w 1951 i 1952, obsadził go w komedii ''[[Tata, mama, gosposia i ja]]'' i rok później w [[sequel]]u ''[[Tata, mama, moja kobieta i ja ]] '', gdzie główne role zagrali [[Fernand Ledoux]], [[Gaby Morlay]], [[Nicole Courcel]] i [[Robert Lamoureux]]. Pomimo licznych występów de Funès, z małymi wyjątkami, odgrywał role drugo- i trzecioplanowe{{odn\|Dicale\|2009\|s=34}}. ==== Przełom filmowy ==== Linia 86: ==== ''Fantomas'' ==== 4 listopada na ekrany kin weszła komedia kryminalna ''[[Fantomas (film 1964)\|Fantomas]]'' (reż. André Hunebelle), będąca ekranizacją serii powieści sensacyjnych o [[Fantomas]]ie autorstwa [[Marcela Allain~~\|Marcela Allaina~~]]a i [[Pierre Souvestre\|Pierre’a Souvestre’a]]{{odn\|Djemaa\|2008\|s=101}}. W odróżnieniu od poprzednich adaptacji twórcy postawili na nadanie filmowi bardziej komicznego tonu i nowoczesnej oprawy{{odn\|Djemaa\|2008\|s=101}}. W głównej roli de Funès wystąpił u boku [[Jean Marais\|Jeana Marais]] i [[Mylène Demongeot]]{{#tag:ref\|W filmie, w roli Michela Gurna „Mitchou”, młodszego brata Heleny, zadebiutował Olivier de Funès, syn aktora{{odn\|Djemaa\|2008\|s=181}}.\|group="uwaga"}}. Aktor wcielił się w rolę zawziętego komisarza paryskiej policji Juve’a, który poirytowany nieskutecznością w próbach pojmania Fantomasa (Marais), postanawia za wszelką cenę go złapać. Działa wspólnie z Fandorem, dziennikarzem jednej z gazet (Marais) i jego narzeczoną Heleną (Demongeot){{odn\|Djemaa\|2008\|s=101}}. Według krytyków de Funès swoją kreacją przyćmił na ekranie pozostałych partnerów, w tym odtwórcę podwójnej roli Jeana Marais{{odn\|Djemaa\|2008\|s=101}}. Obraz Hunebelle’a, podobnie jak ''Żandarm z Saint-Tropez'', cieszył się dużym zainteresowaniem, przyciągając do kin ponad cztery i pół miliona widzów{{odn\|Djemaa\|2008\|s=102}}. Sukces i pozytywny odbiór pozwoliły na ugruntowanie pozycji de Funèsa jako czołowego komika Francji{{r\|b}}. 24 marca 1965 premierę kinową miała komedia kryminalna ''[[Gamoń]]'' (reż. Gérard Oury), gdzie de Funès wcielił się w Leopolda Saroyana, dyrektora firmy eksportowej i gangstera, powodującego kolizję samochodową, w której wyniku uszkodzony zostaje [[citroën 2CV]] paryskiego sklepikarza Antoine’a Marechala (Bourvil), planującego wyjazd wakacyjny do Włoch{{r\|b\|ga}}. Film w reżyserii Oury’ego okazał się sukcesem; odnotował we francuskich kinach ponad jedenastomilionową frekwencję{{r\|b}}. Krytycy podkreślali, że główną zasługą takiego odbioru był duet, jaki de Funès stworzył z Bourvilem{{r\|bo\|b}}. Linia 129: 2 lutego 1980 podczas uroczystości w sali koncertowej Salle Pleyel w Paryżu, w uznaniu za całokształt pracy aktorskiej, de Funès został nagrodzony [[Cezar Honorowy\|honorowym Cezarem]]. Statuetkę wręczył mu amerykański komik [[Jerry Lewis]]{{r\|ce}}. 5 marca na ekrany kin wszedł kostiumowy obraz ''[[Skąpiec (film)\|Skąpiec]]'', oparty na [[Skąpiec\|ekranizacji komedii]] Moliera{{odn\|Bonnotte\|2003\|s=242}}. Prócz głównej roli de Funès został współscenarzystą i zadebiutował jako współreżyser (wraz z Giraultem){{odn\|Bonnotte\|2003\|s=242}}. Wcielił się w rolę chorobliwie skąpego Harpagona, słynącego ze swojej niechęci do dzielenia się z biednymi i kościołem. Aby pomnożyć swój majątek, planuje śluby swoich dzieci z majętnymi małżonkami{{odn\|Djemaa\|2008\|s=147}}. Obraz spotkał się z mieszanymi opiniami, choć sam de Funès podkreślał, że zrobił go wedle własnej interpretacji{{odn\|Djemaa\|2008\|s=147}}. W 1981 jeden z synów polecił mu przeczytanie książki [[René Fallet~~\|René Falleta~~]]a ''La Soupe aux choux'' (1980), która według niego miała „potencjał na dobry film”<ref>{{odn\|ref=nie\|Bonnotte\|2003\|s=168}}; {{odn\|ref=nie\|Dicale\|2009\|s=498}}.</ref>. Ekranizacja obrazu w reżyserii Giraulta zadebiutowała 2 grudnia. ''[[Kapuśniaczek]]'' spotkał się z przychylnym przyjęciem, gromadząc na projekcjach ponad trzy miliony Francuzów{{r\|b}}. W obsadzie znaleźli się m.in.: Claude Gensac, [[Jacques Villeret]] i [[Jean Carmet]]{{odn\|Bonnotte\|2003\|s=242}}. 6 października 1982 odbyła się premiera szóstej części przygód sierżanta Cruchota – ''[[Żandarm i policjantki]]'' (reż. Jean Girault). Fabuła obrazu przedstawiała losy czterech młodych policjantek, które przybywają do Saint-Tropez w celu odbycia stażu pod opieką grupy żandarmów{{odn\|Djemaa\|2008\|s=157}}. Aktor każdego dnia starannie pracował nad swoimi kwestiami{{odn\|Djemaa\|2008\|s=157}}. W trakcie realizacji zmarł Girault, co było smutnym i przygnębiającym przeżyciem dla de Funèsa{{odn\|Djemaa\|2008\|s=157}}. Film uplasował się na piętnastym miejscu w zestawieniu francuskiego box office’u, co stanowiło najgorszy wynik ze wszystkich części{{odn\|Bonnotte\|2003\|s=168}}. Według Stéphane’a Bonnotte’a ostatnie notowania produkcji aktora były na tyle przeciętne, że de Funès zaczął być „cieniem samego siebie” dla ówczesnej młodzieży{{odn\|Bonnotte\|2003\|s=168}}. Linia 161: == Spuścizna == {{Galeria\|Nazwa=\|Plik:César d'honneur 1993 — Gérard Oury.jpg\|Honorowy Cezar Gérarda Oury’ego z 1993, ofiarowany przez reżysera wdowie po de Funèsie. Na zdjęciu aktor z [[Kirk Douglas\|Kirkiem Douglasem]] w 1980\|Plik:Médail vermeil de la ville de Paris — Louis de Funès.jpg\|Medal Miasta Paryża, który de Funès otrzymał w 1971\|Plik:Rosa 'Louis de Funès' J1.JPG\|Róża im. Louisa de Funèsa\|Plik:Louis de Funes in art.JPG\|Graffiti przedstawiające aktora przy rue Ordener w [[18. dzielnica Paryża\|18. dzielnicy Paryża]] (lipiec 2006)\|Plik:Graffiti by E2C young people, Cosne.jpg\|Graffiti przedstawiające Fernandela, Louisa de Funèsa i [[Roberto Benigni~~\|Roberto Benigniego~~]]ego w [[Cosne-Cours-sur-Loire]] (wrzesień 2015)}} Louis de Funès uważany jest obok Bourvila i Fernandela za najwybitniejszego komika w historii francuskiej kinematografii{{r\|pp}}. Bywa także określany mianem króla tamtejszej komedii{{r\|ki}}. Jean-Jacques Jelot-Blanc nazwał de Funèsa „prawdziwym komikiem”, zestawiając go obok takich artystów jak [[Buster Keaton]], Charlie Chaplin, [[Oliver Hardy]] i [[Stan Laurel]]{{r\|da}}. Linia 179: == Przypisy == {{Przypisy\| <ref name="ps">{{Cytuj książkę \|autor = Dayna Oscherwitz, ~~‎MaryEllen~~MaryEllen Higgins \|tytuł = The A to Z of French Cinema \|url = https://books.google.pl/books/about/The_A_to_Z_of_French_Cinema.html?id=57aIGJqhWDcC&redir_esc=y \|data = 2009 \|wydawca = Scarecrow Press \|strony = 175 \|język = en \|isbn = 978-0810868755}}</ref> <ref name="bo">{{cytuj stronę \|url = http://journal.e-veilleur.com/une-vie-un-portrait/louis-de-fun%C3%A8s/001 \|tytuł = Louis de Funès \|autor = Jean-Pierre Giovenco \|język = fr \|archiwum = http://archive.is/VTunK \|zarchiwizowano = 2018-01-27 \|data dostępu = 2018-02-06}}</ref> <ref name="e">{{Cytuj książkę \|autor = Jean-Marc Loubier \|tytuł = Louis de Funès, le berger des roses \|data = 1991 \|wydawca = Ramsay \|strony = 19 \|język = fr \|isbn = 2-85956-922-7}}</ref> Linia 187: <ref name="fi">{{cytuj pismo \|url = http://www.lefigaro.fr/cinema/2013/07/02/03002-20130702ARTFIG00531-dix-petites-choses-a-savoir-sur-louis-de-funes.php \|tytuł = Dix petites choses à savoir sur Louis de Funès \|czasopismo = [[Le Figaro]] \|autor = Aurélia Vertaldi \|język = fr \|archiwum = http://archive.is/rr3Jf \|zarchiwizowano = 2018-01-28 \|data dostępu = 2018-02-06 \|issn = 0182-5852}}</ref> <ref name="jm">{{Cytuj książkę \|autor = Patrick Glâtre \|tytuł = Jean Dréville, cinéaste \|url = https://books.google.pl/books?id=GDCBklAOwTcC&dq=louis+de+funes+La+Reine+Margot+Jeanne+Moreau&hl=pl&source=gbs_navlinks_s \|data = 2006 \|wydawca = Éditions Créaphis \|strony = 92 \|język = fr \|isbn = 978-2913610842}}</ref> <ref name="te">{{Cytuj książkę \|autor = André Bernard, ~~‎Alain~~Alain Paucard \|tytuł = Sacha Guitry \|url = https://books.google.pl/books?id=Tsg-pXWkyfoC&dq=louis+de+funes+Danielle+Darrieux+et+Robert+Lamoureux+Faisons+un+r%C3%AAve&hl=pl&source=gbs_navlinks_s \|data = 2002 \|wydawca = Éditions l’Âge d’Homme \|strony = 173 \|język = fr \|isbn = 978-2825114612}}</ref> <ref name="pr">{{cytuj pismo \|url = http://www.premiere.fr/Star/Louis-de-Funs \|tytuł = Louis de Funès \|czasopismo = [[Premiere (magazyn)\|Premiere]] \|język = fr \|archiwum = http://archive.is/DJ2xJ \|zarchiwizowano = 2018-01-29 \|data dostępu = 2018-02-06 \|issn = 0894-9263}}</ref> <ref name="pl">{{Cytuj książkę \|autor = [[Tadeusz Lubelski]] \|tytuł = [[Encyklopedia kina]] \|data = 2003 \|wydawca = [[Biały Kruk (wydawnictwo)\|Biały Kruk]] \|strony = 337 \|język = pl \|isbn = 978-83-7553-100-8}}</ref>

Louis de Funès: Różnice pomiędzy wersjami