Demokracja: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
JCRZ (dyskusja | edycje)
m poprawa linków, WP:SK
Linia 127:
Po raz pierwszy w historii nowożytnej demokratyczną [[konstytucja|konstytucję]] przyjął krótko istniejący rząd [[Republika Korsykańska|Republiki Korsykańskiej]] w 1755. [[Konstytucja Korsyki]] jako pierwsza opierała się na zasadach oświeceniowych. Wprowadziła ona również [[prawo wyborcze dla kobiet]], które w innych demokracjach ustanowiono dopiero w XX wieku.
 
W 1789 roku, rewolucyjna Francja przyjęła [[Deklaracja praw człowieka i obywatela|Deklarację Praw Człowieka i Obywatela]]. Powstał również [[Konwent Narodowy]], wybrany w wyborach w 1792 roku. Uprawnionymi do głosowania byli wszyscy mężczyźni<ref>[{{Cytuj stronę | url = http://mars.wnec.edu/~grempel/courses/wc2/lectures/rev892.html | tytuł = The French Revolution II], | opublikowany = Mars.wnec.edu, (| data dostępu: = 2010-08-22) | archiwum = http://web.archive.org/web/20080827213104/http://mars.wnec.edu/~grempel/courses/wc2/lectures/rev892.html}}</ref>.
 
[[Plik:Suffrage universel 1848.jpg|mały|Ustanowienie we Francji w 1848 r. [[powszechność wyborów|powszechnego prawa wyborczego]] dla mężczyzn było kamieniem milowym w historii demokracji.]]
Linia 146:
[[dekolonizacja]] czy też zmiany religijne lub ekonomiczne. Wskutek [[I wojna światowa|I wojny światowej]] oraz rozpadu [[Imperium osmańskie]]go i [[Austro-Węgry|Austro-Węgier]] w Europie powstały nowe [[państwo narodowe|państwa narodowe]]. Większość z nich, przynajmniej z nazwy, miała być demokratyczna.
 
Po okresie rozwoju demokracji w latach dwudziestych XX wieku, nadeszły czasy [[Wielki kryzys|wielkiego kryzysu]], w których większość krajów Europy, Ameryki Łacińskiej i Azji, zwróciła się ku dyktaturze. Szczególnym przypadkiem były ustroje [[totalitaryzm|totalitarne]], które powstały w [[narodowy socjalizm|nazistowskich]] [[III Rzesza|Niemczech]] i [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Radzieckim]]<ref>[{{Cytuj stronę | url = http://www.snl.depaul.edu/contents/current/syllabi/HC_314.doc | tytuł = Age of Dictators: Totalitarianism in the inter-war period] | archiwum = http://web.archive.org/web/20061229203113/http://www.snl.depaul.edu:80/contents/current/syllabi/HC_314.doc}}</ref>.
 
[[II wojna światowa]] przyniosła ostatecznie odwrócenie tej tendencji w Europie Zachodniej. Demokratyzacja [[Sojusznicza Rada Kontroli Niemiec|amerykańskich, brytyjskich, i francuskich sektorów okupowanych Niemiec]], Austrii, Włoch i Japonii służyła później jako wzór dla późniejszej zmian systemowych.
Linia 219:
 
=== Demokracje hybrydowe ===
Niektóre demokracje łączą w sobie elementy przedstawicielskie z demokracją bezpośrednią. Określane są one jako "demokracje hybrydowe" lub demokracje mieszane<ref>[{{Cytuj stronę | url = http://clhc.usc.edu/centers/cslp/assets/docs/cslp-wp-048.pdf | tytuł = Elizabeth Garret, ''The Promise and Perils of Hybrid Democracy'', The Henry Lecture, University of Oklahoma Law School, | data = 13.10.2005], | data dostępu: = 07.08.2012 | archiwum = http://web.archive.org/web/20130501172923/http://clhc.usc.edu/centers/cslp/assets/docs/cslp-wp-048.pdf}}</ref>. Przykładem takiego systemu jest Szwajcaria i niektóre [[stan (podział administracyjny)|stany]] w Stanach Zjednoczonych.
 
W Szwajcarii centralną władzę ustawodawczą sprawuje [[Zgromadzenie Federalne (Szwajcaria)|Zgromadzenie Federalne]]. Jednocześnie dozwolone są inicjatywa ustawodawcza i referenda zarówno na szczeblu lokalnym, jak i federalnym.
Linia 345:
|isbn= 978-83-01-15249-9}}
* [https://books.google.com/books?id=w-BEoTj0axoC I.C. Jarvie; K. Milford; Karl Popper: Life and time, and values in a world of facts; Ashgate Publishing, Ltd., 2006] {{ISBN|978-0-7546-5375-2}}
* {{Cytuj|autor = Kurt A Raaflaub |tytuł = Origins of democracy in ancient Greece |data = 2007 |isbn = 978-0-520-24562-4 |inni = Josiah Ober; Robert W. Wallace |miejsce = Berkeley |wydawca = University of California Press |oclc = 80171682 }}
 
== Linki zewnętrzne ==