Lipa drobnolistna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez 31.2.10.75) i przywrócono wersję 53917751 autorstwa Wolfgang |
lit., drobne redakcyjne, drobne merytoryczne |
||
Linia 31:
; [[Liść|Liście]]: Pod spodem nagie, tylko w kątach nerwów mają pęczki rudych włosów. Po górnej stronie są żywozielone, dolna ich strona jest jaśniejsza. Blaszki, z regularnie piłkowanym brzegiem, mają okrągłosercowaty kształt i charakterystycznie zakończony wierzchołek. Są szersze niż dłuższe i lekko wcięte u nasady. Ustawione są [[ulistnienie|skrętolegle]]. Liście mają średnicę 30–70 mm (wyjątkowo do 90 mm) i brzegi lekko zawinięte do góry. Błyszczące, jajowate [[pąk]]i czerwonobrunatnego koloru okryte są dwiema łuskami. Jesienią liście przyjmują żółty kolor.
; [[Kwiat]]y: Wyrastają pojedynczo lub pęczkami po
; [[Owoc]]: Kulisty, twardy, nagi [[Orzech (botanika)|orzech]], wielkości
== Biologia i ekologia ==
Linia 39:
== Zastosowanie ==
; [[Roślina lecznicza]]<ref name="Olechnowicz">{{cytuj książkę|autor=W. Olechnowicz-Stępień, E. Lamer-Zarawska |tytuł=Rośliny lecznicze stosowane u dzieci |rok=1992 |wydawca=Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich |miejsce=Warszawa |isbn=8320015944 |strony=261 |wydanie=III poprawione i uzupełnione}}</ref><ref name="Ożarowski">{{cytuj książkę|autor=A. Ożarowski, W. Jaroniewski |tytuł=Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie | rok=1987 |wydawca=Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych |miejsce=Warszawa |isbn=8320204720 |strony=436}}</ref><ref name="Gnozja">{{cytuj książkę|autor=Stanisław Kohlmünzer |tytuł=Farmakognozja: podręcznik dla studentów farmacji |rok=2003 |wydawca=Wydawnictwo Lekarskie PZWL |miejsce=Warszawa |isbn=8320028469 |strony=669 |wydanie=V unowocześnione}}</ref>
* '''[[Surowiec zielarski]]:''' Kwiatostan lipy (''Inflorescentia Tiliae'') syn. kwiat lipowy (''Flos Tiliae''). Surowca dostarczają 2 gatunki lip: drobnolistna i [[Lipa szerokolistna|szerokolistna]]. [[Kwiatostan]] jest barwy żółtawozielonej, złożony zwykle z
* '''Działanie:''' Preparaty wykonane z tego surowca są tradycyjnie używane jako środki napotne w postaci [[napar]]ów szczególnie w lekkich [[Przeziębienie|przeziębieniach]]. Właściwości napotne oraz przeciwzapalne mogą być związane z zawartością wszystkich wymienionych składników (szczególnie flawonoidów i śluzu). W przypadku choroby przebiegającej z [[Gorączka|gorączką]] napary lub [[odwar]]y z kwiatów lipy łagodnie zwiększają wydzielanie potu i poprawiają nieco [[Transpiracja (medycyna)|transpirację]] i [[Perspiracja|perspirację]] skóry. Lipa skutecznie działa napotnie nie tylko po wypiciu naparu, ale także użyta do kąpieli. Działanie to polega częściowo na bezpośrednim pobudzeniu czynności [[Gruczoł potowy|gruczołów potowych]], a także, w pewnym stopniu, na zwiększeniu ich wrażliwości na bodźce przekazywane przez nerwy [[Układ współczulny|układu współczulnego]] [[Układ pokarmowy|przewodu pokarmowego]] i [[Żeński układ płciowy|narządów rodnych kobiet]]. Zmniejszają one nieznacznie napięcie [[Tkanka mięśniowa gładka|mięśni gładkich]], pobudzają w niewielkim stopniu wydzielanie [[Sok żołądkowy|soku żołądkowego]], wzmagają przepływ [[Żółć|żółci]] do [[Dwunastnica|dwunastnicy]], wydalanie [[mocz]]u, wpływają na konsystencję [[Krew|krwi]], obniżają nieznacznie jej lepkość i przeciwdziałają agregacji [[Erytrocyt|krwinek czerwonych]]. Znane są również właściwości lipy jako dobrego środka uspokajającego, który znosi napięcie i nadmierne pobudzenie [[Układ nerwowy człowieka|układu nerwowego]].
* '''Dawkowanie:''' Napar z kwiatów lipy przygotowuje się zalewając 2 szklankami wrzącej wody 1,5 łyżki surowca i 15 minutowe zaparzanie pod przykryciem. Po kolejnych
* '''Zbiór i suszenie:''' Do celów leczniczych kwiatostany lipy (z podsadkami) zbiera się podczas kwitnienia pod koniec czerwca lub w lipcu, w czasie suchej pogody. Zbiór jest przeprowadzany z dziko rosnących lub sadzonych drzew. Obcina się szczyty gałązek, a następnie ręcznie obrywa kwiatostany, które suszy się w miejscu zacienionym i przewiewnym w temperaturze do 40 °C.
Linia 55:
* Jest drzewem długowiecznym – za najstarszą lipę drobnolistną w Europie uważa się okaz rosnący w miejscowości Oberbayern w Niemczech. Wiek tego drzewa szacowany jest na 1200 lat. Najstarszą lipą tego gatunku w Polsce był prawdopodobnie opisany wyżej okaz z miejscowości Cielętniki liczący około 530 lat<ref name=drzewa/>.
* Istnieje wiele [[mieszaniec|mieszańców]] międzygatunkowych, oraz [[odmiana (biologia)|odmian]] lipy.
* Najmniej podobną do wyjściowego gatunku odmianą jest ''Tilia cordata''
* Przez [[Słowianie|Słowian]] uważana była za drzewo święte. Miała chronić przed piorunami i złymi duchami. Przekonanie to
* W starożytnej [[Grecja|Grecji]] była uważana za symbol niewinności i czystości.
* Uważana jest za drzewo obdarzone pozytywną energią, korzystnie wpływające na zdrowie człowieka.
* [[poeta|Poeci]] pisali o niej wiersze. Jeden z bardziej znanych to [[fraszka]] [[Jan Kochanowski|Jana Kochanowskiego]]
== Pomnikowe lipy ==
| |||