Wieliż: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Kalamarnica (dyskusja | edycje)
Nie podano opisu zmian
Linia 17:
|powierzchnia = 32
|wysokość =
|rok = 20152018
|liczba ludności = 70606788<ref>http://sml.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/sml/resources/b99191804c580aacbb84bf052efb10e3/MO18.pdf</ref>
|gęstość zaludnienia =
|numer kierunkowy = +7 48132
Linia 28:
|www =
}}
'''Wieliż''' ([[język{{w rosyjskijęzyku|ru|ros.]] ''Велиж''}}, {{w języku|be|Веліж}}, {{w języku|lt|Veližas}}) – miasto w [[Rosja|Rosji]], w [[obwód smoleński|obwodzie smoleńskim]], położone na brzegu [[Dźwina|Dźwiny]]. Ludność: 7060 ([[2015]]).
 
[[Miasto królewskie]] położone było w końcu XVIII wieku w starostwie niegrodowym wieliskim w [[powiat witebski (I Rzeczpospolita)|powiecie witebskim]] [[województwo witebskie|województwa witebskiego]]<ref> Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 79.</ref>.
 
== Historia ==
[[Plik:Vialiž. Вяліж (XVIII).jpg|mały|lewo|Wzór pieczęci miejskiej z XVIII w.]]
W 1395 roku został włączony w skład [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]] jako pograniczny zameczek. W czasie [[wojna litewsko-moskiewska (1534-1537)|wojny litewsko-moskiewskiej (1534–1537)]] zdobyty w [[1536]] r. przez wojska moskiewskie, które zbudowały tu własny zamek. Zamek ten spalił w [[1562]] roku hetman [[Mikołaj Radziwiłł Rudy]].
 
W dniu 7 sierpnia 1580 r. zdobyty przez [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Polaków]] pod dowództwem kanclerza Jana Zamoyskiego. Na mocy [[Rozejm w Jamie Zapolskim|rozejmu w Jamie Zapolskim]] z 1582 roku pozostało w [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkim Księstwie Litewskim]] w [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej]]. W 1585 roku król [[Stefan Batory]] ustanowił w Wieliżu starostwo, nadał herb i nadał przywileje. W 1654 spalony przez wojska moskiewskie. Od 1678 roku ponownie znalazł się w granicach [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej Obojga Narodów]]. W 1697 roku zamek spłonął od pioruna.W 1772 roku w wyniku [[I rozbiór Polski|I rozbioru Polski]] został przyłączony do [[Imperium Rosyjskie|Rosji]].
 
W 1772 roku w wyniku [[I rozbiór Polski|I rozbioru Polski]] został przyłączony do [[Imperium Rosyjskie|Rosji]]. W 1861 miał miejsce wielki pożar miasta.
W 1891 roku mieszkało tu 225 katolików użytkujący kościół katolicki pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny z 1754 roku.
 
Od 1 stycznia 1919 miasto przynależało do [[Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka|Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej]], jednakże jeszcze w 1919 przyłączone zostało do [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|Rosji Radzieckiej]], od 1922 przynależąc do [[ZSRR]]. W latach 1941–1943 znajdowałznajdowało się pod [[okupacja wojenna|okupacją]] [[III Rzesza|niemiecką]].
 
<gallery mode=packed caption="Widoki Wieliża sprzed 1918 roku:>
Plik:Vialiskaja ratuša. Вяліская ратуша (1901-18).jpg|Ratusz
Plik:Vialiž, Dźvina-Illinskaja. Вяліж, Дзьвіна-Ільлінская (1901-18).jpg|Panorama Wieliża przed 1914 rokiem
Plik:Catholic church of SS. Peter and Paul in Velizh.jpg|Kościół katolicki śś. Piotra i Pawła przed 1914
Plik:Vialiž, Rynak. Вяліж, Рынак (1901-18) (3).jpg|Rynek
</gallery>
 
== Urodzeni w Wieliżu ==
* [[Ignacy Czerniewski]] – polski inżynier, urzędnik kolejowy i wykładowca akademicki
 
== Galeria ==
<gallery mode=packed heights="110px" widths="90px">
Plik:Velizh 020-centre.JPG|Centrum miasta
Plik:Velizh 062064.JPG|Zabytkowa kamieniczka
Plik:Velizh-centre.JPG
Plik:Velizh 024.JPG
Plik:Velizh 064.JPG
Plik:Velizh-museum.JPG|Muzeum
Plik:Dzvina-Velizh.JPG|Zamarznięta [[Dźwina]]
Plik:Vialiž, Dźvina-Illinskaja. Вяліж, Дзьвіна-Ільлінская (1901-18).jpg|Panorama Wieliża przed 1914 rokiem
Plik:Catholic church of SS. Peter and Paul in Velizh.jpg|Kościół katolicki śś. Piotra i Pawła przed 1914
</gallery>