Pleonazm: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Wipur (dyskusja | edycje)
m drobne redakcyjne
Wipur (dyskusja | edycje)
m drobne redakcyjne
Linia 1:
'''Pleonazm''' (z {{w języku|el|πλεονασμός ''pleonasmos''}}, nadmiar), [[język potoczny|potocznie]] lub żartobliwie '''masło maślane'''{{R|p1}} – [[związek frazeologiczny|wyrażenie]], w którym jedna część wypowiedzi zawiera treść występującą także w drugiej części, zaliczane do [[redundancja#Język|redundantnych połączeń wyrazowych]]{{R|p2|p3}}.
 
W niektórych klasyfikacjach mianem pleonazmów określa się wyłącznie połączenia wyrazów będących w stosunku niewspółrzędnym (w przeciwieństwie do pojęcia [[tautologia (językoznawstwo)|tautologii]], które rezerwuje się wtedy dla konstrukcji współrzędnych). W praktyce określeń tych często używa się zamiennie{{R|p1|p4}}. Ponadto w [[preskryptywizm językowy|preskryptywiścinormatywiści językowi]] przypisują terminowi ''pleonazm'' przypisują niekiedy węższy zakres znaczeniowy, obejmujący tylko konstrukcje uważane za niewłaściwe{{R|p7}}.
W literaturze pleonazm bywa stosowany celowo jako [[figura retoryczna]] służąca wzmocnieniu siły wypowiedzi{{R|p1|p5}}. Charakter pleonastyczny wykazują również niektóre wyrażenia języka codziennego, jednak część z nich ma aprobatę normatywną{{R|p7|p6}}. Nieuzasadnione użycia pleonazmów są natomiast uznawane przez [[preskryptywizm językowy|normatywistów]]językoznawców za uchybienia stylistyczne{{R|p8}}.
 
== Przykłady ==
Linia 27:
 
== Skrótowce ==
Formalnie pleonazmami są również niektóre wyrażenia [[skrótowiec|skrótowcowe]], na przykład te związane z techniką (''[[artykuły gospodarstwa domowego|artykuły AGD]]'', ''[[RAM|pamięć RAM]]'', ''[[dioda elektroluminescencyjna|dioda LED]]'', ''[[płyta kompaktowa|płyta CD]]'', ''[[komputer osobisty|komputer PC]]''), prawem i administracją (''[[NIP|numer NIP]]'', ''[[Podatek od towarów i usług|podatek VAT]]'', ''[[Krajowy Rejestr Sądowy|rejestr KRS]]'') lub medycyną (''[[ludzki wirus niedoboru odporności|wirus HIV]]''<!-- Tyle przykładów najzupełniej wystarczy! Przykłady w artykułach mają tylko ilustrować zagadnienie. Nie indeksujemy wszystkich pleonazmów w języku polskim! -->). W&nbsp;praktyce takie połączenia są powszechne i uznawane za poprawne nawet z [[preskryptywizm językowy|preskryptywistycznego]] punktu widzenia preskryptywistycznego{{R|p9}}. Brak poprzedzającego skrótowiec rzeczownika może prowadzić do niezręczności, między innymi z &nbsp;uwagi na trudności z odmianą skrótowca przez przypadki. W zdaniu:
 
: ''Kopiowanie płyty CD do pamięci RAM sygnalizowane jest migotaniem diody LED.''