Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Historia: drobne redakcyjne, int. |
|||
Linia 34:
== Historia ==
W latach 1876–1878 [[Charles Taze Russell]] publikował swoje artykuły w czasopiśmie religijnym „[[Herald of the Morning]]” („Zwiastun Poranka”) wydawanym przez [[Nelson Barbour|Nelsona H. Barboura]] oraz pojedyncze artykuły w czasopiśmie „[[Bible Examiner]]” [[George Storrs|George’a Storrsa]]. W okresie tym pittsburska klasa studiów biblijnych, której przewodził Russell, była połączona z grupą religijną Barboura z Rochester. Kiedy jednak w 1878 roku N.H. Barbour opublikował w „Zwiastunie Poranka” artykuł, w którym podważał naukę o okupie, C.T. Russell postanowił się z nim rozstać i rozpocząć wydawanie swojego czasopisma. Do współpracy Russell zaprosił redaktorów [[John Henry Paton|Johna H. Patona]] (były współpracownik N.H. Barboura), Williama I. Manna (późniejszy wiceprezes [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwa Strażnica]] 1884–1888), Benjamina W. Keitha, Hugha B. Rice’a (wcześniej wydawca czasopisma „The Last Trump” [„Ostatnia Trąba”]), Alberta D. Jonesa (były współpracownik N.H. Barboura)<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Strażnica Syjonu | czasopismo = Straż | wydawca = Wydawnictwo Straż | wydanie = 2009/3 | data = lipiec–sierpień–wrzesień 2009 | url = http://wydawnictwostraz.org/rok-2009/nr-32009/69-stranica-syjonu.html | archiwum = http://web.archive.org/web/20161105035108/http://wydawnictwostraz.org/rok-2009/nr-32009/69-stranica-syjonu.html | zarchiwizowano = 2016-11-05}}</ref>.
W początkowych latach czasopismo „Strażnica” drukowało zarówno artykuły napisane przez Charlesa T. Russella i członków zespołu redakcyjnego, jak też przedrukowywało artykuły znanych kaznodziejów jak [[Charles Spurgeon|Charlesa H. Spurgeona]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Fredrick Zydek | tytuł = Charles Taze Russell – jego życie i czasy. Człowiek, Millennium i posłannictwo | wydawca = Wydawnictwo „Straż” | miejsce = Białogard | data = 2016 | strony = 91 | isbn = 978-83-935132-6-0}}</ref>. Od roku 1891 prawie wyłącznie autorami artykułów publikowanych w „Strażnicy” był Charles T. Russell oraz członkowie zespołu redakcyjnego<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Fredrick Zydek | tytuł = Charles Taze Russell – jego życie i czasy. Człowiek, Millennium i posłannictwo | wydawca = Wydawnictwo „Straż” | miejsce = Białogard | data = 2016 | strony = 136 | isbn = 978-83-935132-6-0}}</ref>. Redaktorami „Strażnicy” w początkowym okresie byli m.in. Maria Frances Russell (do maja 1897), Lizzie A. Allen (od 1880), John Corbin Sunderlin (od 1880), Joseph Moffitt (1880–1892), Simon O. Blunden (1882–1892), Samuel T. Tackabury, były kaznodzieja metodystyczny (1885–1890), H.L. Gillis (1885–1893), William M. Wright (od 1887), William E. Page (od 1889) czy R. Wakefield (do 1896). Niektórzy redaktorzy „Strażnicy” nie byli członkami ruchu założonego przez Russella<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Fredrick Zydek | tytuł = Charles Taze Russell – jego życie i czasy. Człowiek, Millennium i posłannictwo | wydawca = Wydawnictwo „Straż” | miejsce = Białogard | data = 2016 | strony = 83–176 | isbn = 978-83-935132-6-0}}</ref>.
Pierwszy numer czasopisma wydawanego przez C.T. Russella ukazał się w lipcu 1879 roku w nakładzie 6000 egzemplarzy<ref>{{cytuj | url = http://www.jw.org/pl/%C5%9Bwiadkowie-jehowy/dzia%C5%82alno%C5%9B%C4%87/dzia%C5%82alno%C5%9B%C4%87-wydawnicza/film-czasopismo-stra%C5%BCnica/ | tytuł = Strażnica — wydawana od roku 1879 | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Watchtower]]
jw.org | data dostępu = 2014-09-10}}</ref>, pod pierwotną nazwą „Zion's Watch Tower and Herald of Christ's Presence” („Strażnica Syjońska i Zwiastun Obecności Chrystusa”). Zawierał on osiem stron. Dołączono do niego również specjalny dodatek przeznaczony wyłącznie dla wcześniejszych czytelników „Herald of the Morning”<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = W tym numerze... | czasopismo = Straż | wydawca = Wydawnictwo Straż | wolumin = LXXIII | strony = 51, 53 | data = lipiec - sierpień - wrzesień 2009}}</ref>
Począwszy od wydania z 1 stycznia 1892 roku „Strażnica Syjońska i Zwiastun Obecności Chrystusa” zaczęła się ukazywać dwa razy w miesiącu. W 1883 ukazał się pierwszy pojedynczy numer w języku szwedzkim (regularne wydania od stycznia 1904), w kwietniu 1897 roku ukazało się regularne dwumiesięczne wydanie niemieckie, w roku 1900 w języku duńskim, w październiku 1903 roku kwartalne wydania w językach francuskim i włoskim, w grudniu 1912 w języku fińskim, od 1914 miesięczne wydanie w języku węgierskim, a w roku 1915 w języku greckim i polskim.
W 1920 roku wydano 7-tomową publikację, zawierającą reprinty „Strażnicy” z lat 1879–1919<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Church Schism & Corruption | data = | wydawca = Lulu.com | miejsce = | isbn = 9781409221869 | strony = 538}}</ref>. Od końca lat 20. przez ponad dwie dekady w każdym wydaniu „Strażnicy”, w pierwszym akapicie pierwszego artykułu pojawiało się imię Boże w formie „Jehowa”<ref group="uwaga">W polskiej edycji imieniem tym rozpoczynano pierwszy akapit, a literę „J” zapisywano ozdobnym [[inicjał]]em.</ref><ref>{{Cytuj książkę | autor = Watchtower | tytuł = Królestwo Boże panuje! | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | rok = 2014 | strony = 44 |url = https://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/1102014243#h=63:0-74:239}}</ref>. W czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu czasopismo to – z narażaniem życia – było przemycane do obozów koncentracyjnych, łagrów i więzień, często w formie zminiaturyzowanej lub jako [[mikrofilm]]y. W różnych okresach było ono w wielu krajach zakazane przez władze, dlatego też Świadkowie Jehowy zmieniali tytuł czasopisma lub drukowali je w warunkach [[konspiracja|konspiracyjnych]]<ref>{{Cytuj książkę | autor = Watchtower | tytuł = Rocznik Świadków Jehowy 2008| wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | data = 2008 | strony = 173, 174 | url = http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/302008006#h=259}}</ref><ref>{{Cytuj pismo | autor = Watchtower | tytuł = Jakaż to radość zasiadać przy stole Jehowy! | czasopismo = Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | strony = 27, 28 | issn = 1234-1150 | data = 1 sierpnia 1991 | url = https://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/1991567}}</ref>. Na przykład [[Prześladowania Świadków Jehowy w III Rzeszy|w Niemczech w okresie III Rzeszy]] gdy zakazano dystrybucji „Strażnicy” czasopismu nadano nazwę „Jonadab”. Gdy nowy sposób dystrybucji został odkryty przez Gestapo niemal każdemu kolejnemu wydaniu „Strażnicy” nadawano inny tytuł posługując się przeważnie tytułem głównego artykułu z czasopisma: „Trzy święta”, „Abdiasz”, „Bojownik”, „Czas”, „Śpiewacy świątynni” itp. Czasopismo to ukazywało się w różnej formie i często w zmienionych formatach przez co każde wydanie było dodatkowo odmiennie pakowane. Dzięki temu gdy czasopismo trafiało do rąk Gestapo i do wszystkich posterunków policji w Niemczech kierowano okólnik o jego zakazie to informacja ta zwykle była już spóźniona<ref>{{Cytuj książkę | url = https://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/301974004 | autor = Watchtower | tytuł = Działalność Świadków Jehowy w Niemczech w czasach nowożytnych | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | strony = 37, 38}}</ref>.▼
▲W 1920 roku wydano 7-tomową publikację, zawierającą reprinty „Strażnicy” z lat 1879–1919<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Church Schism & Corruption | data = | wydawca = Lulu.com | miejsce = | isbn = 9781409221869 | strony = 538}}</ref>. Od końca lat 20. przez ponad dwie dekady w każdym wydaniu „Strażnicy”, w pierwszym akapicie pierwszego artykułu pojawiało się imię Boże w formie „Jehowa”<ref group="uwaga">W polskiej edycji imieniem tym rozpoczynano pierwszy akapit, a literę „J” zapisywano ozdobnym [[inicjał]]em.</ref><ref>{{Cytuj książkę | autor = Watchtower | tytuł = Królestwo Boże panuje! | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | rok = 2014 | strony = 44 |url = https://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/1102014243#h=63:0-74:239}}</ref>. W czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu czasopismo to – z narażaniem życia – było przemycane do obozów koncentracyjnych, łagrów i więzień, często w formie zminiaturyzowanej lub jako [[mikrofilm]]y. W różnych okresach było ono w wielu krajach zakazane przez władze, dlatego też Świadkowie Jehowy zmieniali tytuł czasopisma lub drukowali je w warunkach [[konspiracja|konspiracyjnych]]<ref>{{Cytuj książkę | autor = Watchtower | tytuł = Rocznik Świadków Jehowy 2008| wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | data = 2008 | strony = 173, 174 | url = http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/302008006#h=259}}</ref><ref>{{Cytuj pismo | autor = Watchtower | tytuł = Jakaż to radość zasiadać przy stole Jehowy! | czasopismo = Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | strony = 27, 28 | issn = 1234-1150 | data = 1 sierpnia 1991 | url = https://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/1991567}}</ref>. Na przykład [[Prześladowania Świadków Jehowy w III Rzeszy|w Niemczech w okresie III Rzeszy]], gdy zakazano dystrybucji „Strażnicy”, czasopismu nadano nazwę „Jonadab”. Gdy nowy sposób dystrybucji został odkryty przez Gestapo, niemal każdemu kolejnemu wydaniu „Strażnicy” nadawano inny tytuł, posługując się przeważnie tytułem głównego artykułu z czasopisma: „Trzy święta”, „Abdiasz”, „Bojownik”, „Czas”, „Śpiewacy świątynni” itp. Czasopismo to ukazywało się w różnej formie i często w zmienionych formatach, przez co każde wydanie było dodatkowo odmiennie pakowane. Dzięki temu, gdy czasopismo trafiało do rąk Gestapo i do wszystkich posterunków policji w Niemczech kierowano okólnik o jego zakazie, to informacja ta zwykle była już spóźniona<ref>{{Cytuj książkę | url = https://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/301974004 | autor = Watchtower | tytuł = Działalność Świadków Jehowy w Niemczech w czasach nowożytnych | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | strony = 37, 38}}</ref>.
<div align="center">'''Niektóre z najstarszych edycji Strażnicy'''<gallery widths=80 heights=100>
Linia 53 ⟶ 55:
=== Historia czasopisma w Polsce ===
W języku polskim miesięczne wydania „Strażnicy” zaczęły się ukazywać w 1915 roku. Pierwszym tłumaczem i redaktorem czasopisma był mieszkający w Chicago [[Hipolit Oleszyński]]<ref name="Rocznik1994178">{{cytuj książkę | imię = Watchtower: | nazwisko = Rocznik Świadków Jehowy | tytuł = 1994 | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | miejsce = Nowy Jork | data = 1994 | strony = 178 | url = https://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/301994018#h=19}}</ref>. W połowie 1918 roku, gdy w Stanach Zjednoczonych aresztowano członków zarządu Towarzystwa Strażnica, przez kilka miesięcy „Strażnica” nie ukazywała się w języku polskim. By temu przeciwdziałać, powołano w [[Detroit]] korporację [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Broszur]], a od stycznia 1919 roku „Strażnica” zaczęła się ukazywać dwa razy w miesiącu<ref name="Rocznik1994178"/>. W 1937 roku w Polsce minister spraw wewnętrznych zakazał wydawania „Strażnicy”, a czasopismo zaczęto wydawać nieoficjalnie.
W okresie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] „Strażnica” była powielana lub przepisywana ręcznie i rozprowadzana konspiracyjnie z zachowaniem najwyższej ostrożności – w niektórych wypadkach za posiadanie jednego egzemplarza czasopisma groziło umieszczenie w obozie koncentracyjnym. W latach 1940–1944 powielana „Strażnica” miała postać luźnych kartek formatu A-4. Materiał tak komponowano, by na jednym arkuszu papieru zawierała się logiczna całość pochodząca z bieżącego numeru. W ten sposób jeden egzemplarz czasopisma trafiał równocześnie do kilku czytelników. Taki sposób wydania w przypadku rewizji nie powodował utraty całego numeru, a tylko pojedynczych kartek<ref>{{Cytuj pismo | autor = Marek T. Glogier | tytuł = Przegląd czasopism polskich mniejszości religijnych w latach 1944-1990 | czasopismo = Kwartalnik Historii Prasy Polskiej | wolumin = XXXII/1 | strony = 89 | issn = 0137-2998 | data = 1993}}</ref>.
Linia 59 ⟶ 61:
Zarządzeniem z dnia 20 lipca 1950 roku Julian Leżyński w zastępstwie Naczelnego Dyrektora Głównego Urzędu Kontroli Prasy Publikacyj i Widowisk cofnął [[debit|debit pocztowy]] oraz zakazał rozpowszechniania czasopisma „Strażnica” w języku polskim oraz „The Watchtower” w języku angielskim wydawanych w Stanach Zjednoczonych przez Towarzystwo Strażnica<ref>{{Monitor Polski|1950|083|986}}</ref>. Po delegalizacji działalności Świadków Jehowy w 1950 roku przez [[Urząd do Spraw Wyznań]] czasopismo produkowano w tajnych drukarniach nazywanych „piekarniami”. Za udział w produkcji literatury groziły kary więzienia, a w latach 1956–1969 [[Służba Bezpieczeństwa (PRL)|służba bezpieczeństwa]] wykryła i zlikwidowała 34 ośrodki produkcji i dystrybucji publikacji biblijnych Świadków Jehowy. Do końca roku 1956 edycja czasopisma wydawana w Polsce nosiła tytuł „Strażnica Zwiastuje Królestwo Jehowy”. W latach zakazu działalności Świadków Jehowy pojawiły się również fałszywe wydania „Strażnicy” publikowane przez służbę bezpieczeństwa, których celem miało być wywołanie wrażenia istnienia podziału wśród polskich Świadków Jehowy.
W latach 80. XX wieku, gdy sprzeciw ze strony władz zelżał, Świadkowie Jehowy cieszyli się względną swobodą działalności. Umożliwiło to rejestrację w roku 1985 spółki „Strażnica – Wydawnictwo Wyznania Świadków Jehowy w Polsce”, która ułatwiła import publikacji
W 2014 roku „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy” (wydanie do rozpowszechniania) w języku polskim miała nakład 530 tys. egzemplarzy, natomiast wydanie do studium 159 tys. egzemplarzy<ref name="GUS">{{Cytuj książkę | autor = Paweł Ciecieląg, Grzegorz Gudaszewski, dr Mikołaj Haponiuk, ks. dr Wojciech Sadłoń, Karol Sobiestiański, Wioletta Zwalińska | tytuł = Wyznania religijne. Stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 2012-2014 | wydawca = [[Główny Urząd Statystyczny|GUS]] | miejsce = Warszawa | data = 2016 | strony = 131 | isbn = 978-83-7027-612-6}}</ref>.
| |||