Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego: Różnice pomiędzy wersjami

'''Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego''' ('''PKWN''') ([[kolokwializm|kol.]] ''Komitet Lubelski'') – samozwańczy<ref group=uwaga>Legalnym i uznawanym przez społeczność międzynarodową rządem polskim był wówczas [[Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie|rząd RP na uchodźstwie]].</ref>, [[Państwo marionetkowe|marionetkowy]], tymczasowy organ [[władza wykonawcza|władzy wykonawczej]] [[Polskaw RzeczpospolitaRzeczypospolitej Ludowa|PRL]]Polskiej, działający od [[21 lipca]] do [[31 grudnia]] [[1944]], na obszarze wyzwolonym przez [[Armia Czerwona|Armię Czerwoną]] spod [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupacji niemieckiej]] – między przesuwającą się linią [[Front wschodni (II wojna światowa)|frontu sowiecko-niemieckiego]] a [[Linia Curzona|Linią Curzona]]. PKWN został powołany w [[Moskwa|Moskwie]], zdominowany był przez [[Partia komunistyczna|komunistów polskich]] i funkcjonował pod polityczną kontrolą [[Józef Stalin|Józefa Stalina]]<ref group=uwaga name=NikitaC>„Mówiło się w tym okresie, że tymczasowy komitet [PKWN] utworzono z inicjatywy ludności polskiej. W rzeczywistości jednak skład komitetu zatwierdziło nasze kierownictwo – to znaczy Stalin. Komitet utworzono bowiem na naszym terytorium, myśmy go finansowali i bez naszej pomocy byłby bezradny. Leżało w naszym interesie stworzenie polskiego kierownictwa, które składałoby się z ludzi wartościowych – sojuszników, którzy mieli te same cele co my i byliby potem nam wierni”. ''[[Nikita Chruszczow|Khrushchev]] Remembers: The Last Testament'' za: [[Marek Łatyński]], ''Nie paść na kolana.Szkice o opozycji w latach czterdziestych'', Polonia Book Fund, Londyn 1985, {{ISBN|0-902352-36-9}}, wyd. II rozszerzone, [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum]], Wrocław 2002, {{ISBN|83-7095-056-6}}, s. 63. Por. ''[[Nikita Chruszczow|Khrushchev]] Remembers'', t. 2, ''The Last Testament'', ''Translated and edited by [[Strobe Talbott]] with a Foreword by [[Edward Crankshaw]]'', [[Penguin Books]], 1977, {{ISBN|0-14-004195-8}}, s. 193-194.</ref>. Na powstanie PKWN miało wpływ [[Centralne Biuro Komunistów Polski]] oraz delegacja [[Krajowa Rada Narodowa|Krajowej Rady Narodowej]], jednak ostateczną decyzję o jego powstaniu, nazwie, statusie i kształcie personalnym podjął Stalin<ref group=uwaga name=NikitaC />.

PKWN był uznawany wyłącznie przez [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. Przedstawicielem ZSRR przy PKWN był gen. [[Nikołaj Bułganin]], który według [[Nikita Chruszczow|Nikity Chruszczowa]] był ''czymś więcej niż ambasadorem. Miał uprawnienia specjalne, włączając w to władzę nad [polskim] wojskiem''<ref>Cytat za: [[Marek Łatyński]], ''Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych'', wyd. II rozszerzone, [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum]], Wrocław 2002, {{ISBN|83-7095-056-6}}, s. 67. Por. ''[[Nikita Chruszczow|Khrushchev]] Remembers'', t. 2, ''The Last Testament'', ''Translated and edited by [[Strobe Talbott]] with a Foreword by [[Edward Crankshaw]]'', [[Penguin Books]], 1977, {{ISBN|0-14-004195-8}}, s. 155.</ref>. W dzień po utworzeniu PKWN Stalin pisał do Churchilla: „(...) nie mogę uważać Polskiego Komitetu za rząd polski, możliwe jest jednak, że w przyszłości posłuży on jako trzon dla utworzenia tymczasowego rządu polskiego z sił demokratycznych.”<ref>{{Cytuj|autor = Władysław Gomułka |tytuł = Pamiętniki |data = 1994 |isbn = 83-7066-553-5 |wolumin = II |inni = Andrzej Werblan (red.) |miejsce = Warszawa |wydawca = BGW |s = 434 |oclc = 749646812 }}</ref>. 25 lipca 1944 minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii [[Anthony Eden]] w rozmowie z premierem Mikołajczykiem, odczytując list Stalina skierowany do Churchilla poprzedniego dnia, informujący o ''podjęciu współpracy władz sowieckich z PKWN'', nie wykluczył że w przyszłości PKWN może stać się podstawą tworzenia nowego rządu polskiego. Był to element presji Churchilla na rząd polski, mający doprowadzić do jego porozumienia z ZSRR, na warunkach postawionych przez sowieckiego dyktatora<ref>Andrzej Leon Sowa „Kto wydał wyrok na miasto. Plany operacyjne ZWZ-AK (1940 – 1944) i sposoby ich realizacji.“ Wydawnictwo Literackie 2016, {{ISBN|978-83-08-06095-7}}, str. 297</ref>.