Wrzosowate: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Kenraiz (dyskusja | edycje)
m ilustracje
Kenraiz (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne (morfologia)
Linia 20:
[[Plik:Empetrum nigrum (massif des Vosges).jpg|thumb|[[Bażyna czarna]]]]
[[Plik:Moneses uniflora (7833433800).jpg|thumb|[[Gruszycznik jednokwiatowy]]]]
'''Wrzosowate''' (''Ericaceae'' Juss.) – [[Rodzina (biologia)|rodzina]] roślin [[krzewinka|krzewinkowych]], [[krzew]]iastych lub [[drzewo|drzew]] z [[Rząd (biologia)|rzędu]] [[wrzosowce|wrzosowców]] (''Ericales''). Obejmuje ok. 4 tysiące [[Gatunek (biologia)|gatunków]] skupionych w 126 rodzajach<ref name=apweb/>. Wrzosowate występują na wszystkich kontynentach z wyjątkiem [[Antarktyda|Antarktydy]], sięgając głęboko w strefę arktyczną i subantarktyczną. Brak ich lub mają znikomy udział we florze na wielkich nizinach w strefie tropikalnej, zajętych przez [[Wilgotny las równikowy|lasy równikowe]] i na wielkich pustyniach<ref name="christenhusz"> {{Cytuj książkę | autor = Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase | tytuł = Plants of the World | wydawca = Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press | miejsce = Richmond UK, Chicago USA | data = 2017 | strony = 506–510 | isbn = 978-1-842466346}}</ref>, poza górami w strefie tropikalnej<ref name="mabb">{{Cytuj książkę | autor = David J. WeMabberley | tytuł = Mabberley's Plant-Book | wydawca = Cambridge University Press | data = 2017 | strony = 338-339 | isbn = 978-1-107-11502-6}}</ref> i na terenach zasolonych<ref name=slownik>{{cytuj książkę|autor=Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.) |tytuł=Słownik botaniczny |edycja=wydanie II, zmienione i uzupełnione |miejsce=Warszawa |strony=711 |rok=2003 |wydawca=Wiedza Powszechna |isbn = 83-214-1305-6}}</ref>. Rośliny te preferują siedliska z kwaśnymi glebami<ref name="mabb"/>. Do [[Flora|florzeflory]] [[Polska|polskiej]] występuje jedynienależy kilkanaście gatunków<ref name = checklist/>.

Do roślin o największym znaczeniu użytkowym należy [[borówka wysoka]] ''Vaccinium corymbosum'' uprawiana w postaci licznych odmian i mieszańców z innymi borówkami dla jadalnych owoców (jagód). Pod względem wielkości produkcji wyróżnia się także [[żurawina wielkoowocowa]] ''Vaccinium macrocarpon'' także dostarczająca jadalnych owoców (jagód – żurawin). Mniejsze znaczenie gospodarcze mają liczne inne gatunki z rodzaju borówka ''Vaccinium'' m.in. [[borówka czarna]], [[borówka brusznica|brusznica]]. Jadalne owoce mają także rośliny z innych rodzajów (np. ''[[Acrotriche]]'', ''[[Astroloma]]'', [[bażyna]], [[golteria]], też [[chruścina jagodna]] ''Arbutus unedo''). Liczne wrzosowate są popularnymi roślinami ozdobnymi zwłaszcza w strefie klimatu umiarkowanego. Do najczęściej spotykanych roślin ozdobnych należą rodzaje [[różanecznik]], [[golteria]], [[wrzosiec]], [[wrzos zwyczajny|wrzos]], [[modrzewnica]], [[kasjopeja (roślina)|kasjopeja]], [[agapet]], [[enkiant]], [[kalmia]], [[pieris]], [[kiścień (roślina)|kiścień]] i [[zenobia (roślina)|zenobia]]<ref name = "christenhusz"/>.
 
== Morfologia ==
; Pokrój: [[Drzewo|Drzewa]], [[krzew]]y i [[krzewinka|krzewinki]], rzadziej [[pnącze|pnącza]] i [[bylina (botanika)|byliny]]. Należą tu rośliny zimozielone i zrzucające liście, naziemne, ale też [[epifit]]y i [[epilit]]y. Często ich korzenie współżyją z [[grzyby|grzybami]] (→ [[mikoryza]]), a niektórzy przedstawiciele pasożytują na nich jako [[myko-heterotrofy]], nie przeprowadzają [[fotosynteza|fotosyntezy]] i nie mają [[barwniki fotosyntetyczne|barwników fotosyntetycznych]] (''Monotropoideae'')<ref name = "christenhusz"/><ref name="mabb"/>.
; [[Liść|Liście]]: [[Ulistnienie]] skrętoległe, liście pojedyncze, często wiecznie zielone, drobne, czasem szpilkowate.
; [[Liść|Liście]]: [[Ulistnienie]] skrętoległe, rzadziej okółkowe lub naprzeciwległe, często liście skupione są na końcach pędów. Liście pojedyncze, bez [[przylistek|przylistków]]. U roślin bezzieleniowych (''Monotropoideae'') zredukowane do łusek. Poza tym blaszka liściowa całobrzega lub piłkowana, często podwinięta na brzegu wzdłuż wiązki centralnej, tak, że liść jest szpilkowaty<ref name = "christenhusz"/>.
; [[Kwiat]]y: [[Obupłciowość|Obupłciowe]], [[Owadopylność|owadopylne]], promieniste, 5-okółkowe, 4-5-krotne, przeważnie zrosłopłatkowe, czasami wolnopłatkowe.
; [[Kwiat]]y: [[Obupłciowość|Obupłciowe]], rzadziej jednopłciowe, najczęściej promieniste, rzadko grzbieciste ([[różanecznik]])<ref name=slownik/>. Skupione są najczęściej w [[grono|grona]] szczytowe lub wyrastające w kątach liści, wsparte [[przysadka (botanika)|przysadkami]]. Działki [[kielich (botanika)|kielicha]] są u nasady zrośnięte jest ich najczęściej cztery lub pięć, rzadko inna liczba od dwóch do 7. Płatki [[korona kwiatu|korony]] są na ogół zrośnięte, rzadko wolne. Najczęściej są cztery lub jest ich pięć, rzadko inna liczba od trzech do 7. Najczęściej też korona ma kształt dzwonkowaty lub urnowaty. [[Pręcik (botanika)|Pręciki]] są zwykle wolne i jest ich 5 lub 10 (wówczas w dwóch okółkach), rzadko są dwa do 16. [[Pylnik]]i mają różny kształt i często odwracają się w trakcie dojrzewania. Często mają parę przydatków lub przedłużony łącznik. Otwierają się podłużnymi lub krótkimi pęknięciami albo porami. Między okółkiem pręcików i [[zalążnia|zalążnią]] znajduje się zwykle [[miodnik]]. Zalążnia może być górna lub dolna i powstaje z czterech lub pięciu zrastających się [[owocolistek|owocolistków]]<ref name = "christenhusz"/>, podzielona jest na komory<ref name=slownik/>. Zwieńczona jest pojedynczą szyjką [[słupek|słupka]] i drobnym lub łatkowatym [[znamię (botanika)|znamieniem]]<ref name = "christenhusz"/>.
; [[Owoc]]e: [[Jagoda (botanika)|Jagody]] lub [[Torebka (botanika)|torebki]].
; [[Owoc]]e: [[Jagoda (botanika)|Jagody]], [[pestkowiec|pestkowce]] lub [[Torebka (botanika)|torebki]]<ref name=slownik/><ref name = "christenhusz"/><ref name="mabb"/>, rzadko [[orzech (botanika)|orzeszek]]<ref name="mabb"/>. [[Nasiono|Nasiona]] zwykle drobne i liczne<ref name="mabb"/>.
; [[Korzeń|Korzenie]]: Występuje w nich [[mikoryza]] wewnętrzna.
 
== Systematyka ==