Solaris Urbino 18: Różnice pomiędzy wersjami

Obok modelu podstawowego zasilanego [[silnik o zapłonie samoczynnym|silnikami wysokoprężnymi]] spełniającymi normę emisji spalin [[Europejski standard emisji spalin|Euro 6]], produkowane są wersje: Urbino 18 CNG z napędem na gaz [[CNG]], hybrydowy [[Solaris Urbino 18 Hybridhybrid|Urbino 18 Hybrid]] (pierwszy na świecie autobus hybrydowy w produkcji seryjnej), w pełni elektryczny [[Solaris Urbino 18 electric|Urbino 18 electric]] oraz trolejbus [[Solaris Trollino 18|Trollino 18]]. Ze względu na różne wymagania odbiorców modyfikowano konstrukcję nadwozia autobusu. W efekcie powstały modele: [[Autobus niskowejściowy|niskowejściowy]] Urbino 18 LE CNG, przedłużony o 0,75 m Urbino 18,75 oraz przeznaczone głównie dla systemów ''[[bus rapid transit]]'' modele w konfiguracji MetroStyle.

Od 2002 r. produkowano nową, drugą generację modelu Urbino 18. Generacja ta była jednak jedynie rozwiązaniem przejściowym pomiędzy I a planowaną III generacją<ref name="Zajezdnia" />. Zastosowano kilka udoskonaleń technicznych, lekko zmieniono wzornictwo autobusów. Zmniejszono wysokość wejścia z 360 do 320 mm w pierwszych, drugich i trzecich drzwiach. Zastosowano innowacyjne systemy hamulcowe Wabco. Wprowadzono także silniki zgodne z normą emisji spalin [[Europejski standard emisji spalin|Euro 3]] dla wszystkich nowych pojazdów. Autobusy Solaris Urbino 18 II generacji dostarczono m.in. do [[Gdańskie Autobusy i Tramwaje|Gdańska]], [[Komunalne Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej|Białegostoku]] i [[Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Poznaniu|Poznania]], a za granicą także m.in. do [[Drezno|Drezna]]. Od 2002 r. na podstawie nadwozia Solarisa Urbino 18 II generacji w Bolechowie jest budowany również trolejbus [[Solaris Trollino|Solaris Trollino 18]]<ref name="Stiasny196" /><ref name="Rusak" />.

Na bazie III generacji Urbino 18 powstało wiele modeli pochodnych Solarisa. Oprócz produkowanego dotychczas trolejbusu [[Solaris Trollino 18|Trollino 18]], wprowadzono modele [[Solaris Urbino 18 Hybridhybrid|Urbino 18 Hybrid]] (w 2006 r.)<ref name="prem2006" />, Urbino 18 CNG (w 2006 r.)<ref>{{Cytuj |tytuł = Koniec autobusów CNG w Lublinie |data dostępu = 2018-03-26 |opublikowany = infobus.pl |url = http://infobus.pl/koniec-autobusow-cng-w-lublinie_more_60806.html |język = pl}}</ref>, Urbino 18 LE CNG (w 2007 r.)<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Solaris prezentuje niskowejściowy autobus Urbino 18 CNG (Low Entry) |data = |data dostępu = 2018-03-26 |opublikowany = cng.auto.pl |url = https://cng.auto.pl/2720/solaris-prezentuje-niskowejsciowy-autobus-urbino-18-cng-low-entry/ |język = pl-PL}}</ref>, przedłużona wersja Urbino 18,75 (w 2013 r.)<ref name="U18,75">{{Cytuj pismo |autor = Solaris Bus & Coach S.A |tytuł = Więcej przestrzeni |czasopismo = Magazyn klientów Solaris |strony = 30–31 |issn = 1689-6067}}</ref>, a także [[Solaris Urbino 18 electric|Urbino 18 electric]] (w 2013 r.)<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = InnoTrans 2014: Premiera Solaris Urbino 18 electric |data = |data dostępu = 2018-01-24 |opublikowany = infobus.pl |url = http://infobus.pl/innotrans-2014-premiera-solaris-urbino-18-electric_more_39209.html |język = pl}}</ref>.

|Plik:Winterthur Solaris Trollino 18.jpg|[[Solaris Trollino|Solaris Trollino 18]] na ulicach [[Winterthur]]u

Pod koniec 2001 r., po udanych próbach z pierwszym [[trolejbus]]em [[Solaris Trollino|Solaris Trollino 12]], Solaris zaprezentował pierwszy przegubowy 18-metrowy trolejbus Solaris Trollino 18. Wykorzystano osprzęt elektryczny marki [[Ganz Transelectro]] z [[Budapeszt]]u. Źródło napędu stanowił asynchroniczny silnik elektryczny prądu zmiennego o mocy 165 kW. Do sterowania silnikami elektrycznymi zastosowano [[przekształtnik]]i IGTB. Trolejbusy tego typu dostarczono m.in. do [[Ryga|Rygi]], [[Tallinn|Tallina]], [[Winterthur]]u, [[Rzym]]u, czy też [[La Chaux-de-Fonds]]<ref name="Rusak" />.

Na bazie nadwozia III generacji Trollino 18 z własnym napędem trolejbusy produkuje [[Škoda Transportation]] jako [[Solaris Trollino|Škoda 27Tr Solaris]]<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Trolleybus 27 Tr - Škoda Transportation a.s. |data = |data dostępu = 2018-04-04 |opublikowany = skoda.cz |url = https://www.skoda.cz/en/references/trolleybus-27-tr/?from=prod |język = en}}</ref>. W grudniu 2017 r. do słowackiej [[Żylina|Żyliny]] dostarczono pierwsze trolejbusy tego typu oparte na nadwoziu Urbino IV generacji<ref>{{Cytuj |tytuł = Żylina i nowe przegubowe trolejbusy |data dostępu = 2018-04-04 |opublikowany = infobus.pl |url = http://infobus.pl/zylina-uruchomia-nowe-przegubowe-trolejbusy_more_100866.html?dokument=37&zmienna1=100866 |język = pl}}</ref>.

|Plik:Leipzig Solaris Urbino 18 Hybrid.jpg|[[Solaris Urbino 18 hybrid|Solaris Urbino 18 Hybrid]] Alisson I generacji w [[Lipsk]]u

Jesienią 2006 na targach w [[Hanower]]ze odbyła się światowa premiera autobusu Solaris Urbino 18 Hybrid z napędem hybrydowym. Jest to pierwszy na świecie autobus z napędem hybrydowym w produkcji seryjnej. Model hybrydowy powstał dzięki współpracy ośrodka badawczego Solaris z przedsiębiorstwami [[Allison Transmission]] i [[Cummins]] mającymi już doświadczenie w konstrukcji tego rodzaju napędu na rynku północnoamerykańskim. Autobus wykorzystuje dwa silniki – tradycyjny, spalinowy silnik Diesla o mocy 284 kW oraz elektryczny. W czasie, gdy pobór mocy jest najmniejszy, autobus porusza się w trybie bezemisyjnym. W trakcie ruszania, czy też większego zapotrzebowania na moc (np. podczas wyjazdu na wzniesienie), uruchamia się silnik spalinowy. Autobusy tego typu trafiły m.in. do [[Drezno|Drezna]], [[Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Poznaniu|Poznania]], [[Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej Sosnowiecw Sosnowcu|Sosnowca]], [[Lipsk]]a i [[Bochum]]<ref name="Stiasny196" />. W połowie 2008 dokonano znacznej modernizacji modelu Solaris Urbino 18 Hybrid, po której producent określa go jako pojazd drugiej generacji. Zmiany dotyczą głównie układu napędowego, w którym zastosowano trzy alternatywne wersje napędu hybrydowego: najpopularniejszy napęd Alisson Transmission II generacji w układzie szeregowym; układ równoległy przedsiębiorstwa [[Vossloh Kiepe]] lub szeregowy z użyciem technologii [[Voith]]. Wszystkie modele są dostępne z silnikami Diesla firmy Cummins. Zastosowanie napędu hybrydowego pozwala na zmniejszenie emisji spalin oraz zużycia paliwa o 20–25%{{u|dane}}, a także zmniejszyć poziom hałasu<ref>{{cytuj stronę |url = http://infobus.pl/text.php?from=search&id=42702| tytuł = Medale na TRANSEXPO 2011: Solaris Bus & Coach – InfoBus| autor = Aleksander Kierecki|opublikowany = |data = |język = pl | data dostępu = 2011-12-11}}</ref><ref name=":6">{{Cytuj |autor = Solaris Bus & Coach S.A. |tytuł = Urbino Hybrid - katalog produktowy |data = 2013}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Solaris Club - Solaris |data dostępu = 2018-04-04 |opublikowany = www.solaris-club.com |url = http://www.solaris-club.com/solaris-hybrid.php}}</ref>.

Wartość autobusu Solaris Urbino 18 zależy od wielu czynników, m.in. wyposażenia dodatkowego, wielkości zamówienia i jego sposobu finansowania, a przede wszystkim rodzaju zastosowanego napędu. W wersji standardowej z napędem na silnik wysokoprężny koszt jednego autobusu to ok. 1 300 000 – 1 600 000 złotych<ref>{{Cytuj |tytuł = Solaris z umową w Krakowie na 38 Nowych Urbino 18! |data dostępu = 2018-04-06 |opublikowany = infobus.pl |url = http://infobus.pl/solaris-z-umowa-w-krakowie-na-38-nowych-urbino-18-_more_100086.html |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Solaris z umową w Poznaniu. 37 Nowych Urbino! |data dostępu = 2018-04-06 |opublikowany = infobus.pl |url = http://infobus.pl/solaris-z-umowa-w-poznaniu-37-nowych-urbino-_more_98668.html |język = pl}}</ref>. Wersja z napędem gazowym CNG kosztuje ok. 2 mln zł<ref>{{Cytuj |tytuł = Gazowy MAN tańszy od Solarisa w Warszawie |data dostępu = 2018-04-06 |opublikowany = infobus.pl |url = http://infobus.pl/gazowy-man-tanszy-od-solarisa-w-warszawie_more_103983.html |język = pl}}</ref>. W przypadku wersji w pełni elektrycznej jeden pojazd jest warty ok. 2,5 – 3 mln zł<ref>{{Cytuj |tytuł = PKM Katowice wybiera Nowe Urbino 18 electric |data dostępu = 2018-04-06 |opublikowany = infobus.pl |url = http://infobus.pl/pkm-katowice-wybiera-nowe-urbino-18-electric_more_101159.html |język = pl}}</ref><ref name=":2" />, natomiast Urbino 18 Hybrid kosztuje ok. 2 mln<ref name=":1" />. Podobną wartość ok. 2 mln złotych ma trolejbus [[Solaris Trollino|Solaris Trollino 18]]<ref>{{Cytuj |tytuł = 8 mln nad budżetem. Trolejbusowa oferta Solarisa dla Gdyni |data dostępu = 2018-04-06 |opublikowany = infobus.pl |url = http://infobus.pl/8-mln-nad-budzetem-trolejbusowa-oferta-solarisa-dla-gdyni_more_100738.html |język = pl}}</ref>.

Pierwsze duże zamówienie na autobusy Solaris Urbino 18 spłynęło z [[Miejskie Zakłady Autobusowe w Warszawie|MZA Warszawa]] w 2004 r. Zgodnie z podpisaną umową Solaris dostarczył 80 autobusów przegubowych III generacji w 2005 r. Skierowano je do zajezdni [[Ostrobramska (zajezdnia autobusowa)|Ostrobramska]] i [[Woronicza (zajezdnia autobusowa)|Woronicza]]. W 2006 r. ogłoszono kolejny przetarg na 150 autobusów, w tym 100 przegubowych. Solaris wygrał z [[Mercedes-Benz|Mercedesem]] oferującym autobusy typu [[Mercedes-Benz O345|O345 G Conecto]], dzięki czemu w 2007 r. dostarczono 100 nowych Urbino 18. Zasiliły one zajezdnię Woronicza, natomiast wszystkie Urbino 18 z pierwszej dostawy przesunięto na Ostrobramską. Kolejny przetarg na 150 autobusów, w tym 80 przegubowych, ogłoszono w 2008 r. Ponownie zwycięzcą okazał się Solaris. Tym razem pojazdy trafiły do zajezdni [[Redutowa (zajezdnia autobusowa)|Redutowa]] i [[Stalowa (zajezdnia autobusowa)|Stalowa]]. Rok później do Warszawy dotarło kolejnych 20 sztuk, a w 2010 r. – 42. Ponadto w 2010 r. do obsługi linii w Warszawie 50 nowych autobusów zamówił prywatny przewoźnik [[Mobilis]]. W 2010 r. ogłoszono kolejny przetarg na 168 autobusów, w tym 108 przegubowych. Wygranym okazał się Solaris, dzięki czemu na ulice Warszawy wyjechało kolejnych 104 Urbino 18 z klasycznym napędem oraz 4 hybrydowe [[Solaris Urbino 18 Hybridhybrid|Urbino 18 Hybrid]] z napędem firmy [[Alisson Transmission]]. Jest to największy wygrany przez firmę Solaris przetarg na autobusy w Polsce. Wszystkie pojazdy trafiły do zajezdni na Woronicza. W 2017 r. na ulice Warszawy wyjechał pierwszy w pełni elektryczny [[Solaris Urbino 18 electric]] IV generacji. Jest to pojazd testowy należący do firmy Solaris wypożyczony przez MZA na trzyletnie testy. Łącznie dla Warszawy wyprodukowano niemal 500 szt. pojazdów z rodziny Urbino 18<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Historia komunikacji - Solaris Urbino 18 - ZTM Warszawa |data = |data dostępu = 2018-03-26 |opublikowany = ztm.waw.pl |url = http://www.ztm.waw.pl/pojazd.php?i=7&c=83&l=1 |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Nowy Urbino 18 electric już w Warszawie! |data dostępu = 2018-03-26 |opublikowany = infobus.pl |url = http://infobus.pl/nowy-urbino-18-electric-juz-w-warszawie-_more_100338.html |język = pl}}</ref>.

Pierwsze autobusy Solaris Urbino 18 zostały dostarczone do [[Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Krakowie|MPK Kraków]] w drugiej połowie 2005 r. Pierwsze zamówienie obejmowało jedynie 6 sztuk. Kolejnych 20 pojazdów pojawiło się na ulicach Krakowa w 2006 i 2007 r. Rok później w Krakowie pojawił się prywatny przewoźnik [[Mobilis]], który do obsługi części tras skierował autobusy Solaris Urbino 18 w charakterystycznych żółtych barwach (zamiast krakowskich biało-niebieskich). Pojazdy te zniknęły z ulic Krakowa w 2013 r., gdyż wygasła umowa pomiędzy miastem a Mobilisem, a do kolejnych kontraktów firma przystąpiła z autobusami innych producentów. Kolejnych 5 sztuk autobusów dotarło do MPK w grudniu 2009 r. W 2011 r. ogłoszono przetarg na dostawę 100 autobusów, w tym 73 przegubowych. Zwycięzcą okazał się Solaris. Dostawy tych autobusów trwały od 2011 do 2014 r. Ostatnich 8 sztuk miało nowocześniejszy design, należały do modelu Urbino 18 ''Metrostyle''<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Tabor - Autobusy - SOLARIS URBINO 18 |data = |data dostępu = 2018-03-28 |opublikowany = mpk.krakow.pl |url = http://www.mpk.krakow.pl/pl/autobusy/tabor/solaris-urbino-18/}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Solaris Urbino 18 III, Solaris Urbino 18 III MetroStyle |data = |data dostępu = 2018-03-28 |opublikowany = kmk.krakow.pl |url = http://www.kmk.krakow.pl/solaris_u18_III.html}}</ref>. Pod koniec 2014 r. zakupiono jeden używany autobus [[Solaris Urbino 18 hybrid|Solaris Urbino 18 Hybrid]] z 2010 r. (dotychczasowy model testowy). W 2016 r. MPK Kraków zakupiło 12 sztuk nowych autobusów Urbino 18 Hybrid, jeszcze III generacji<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Solaris Urbino 18 Hybrid |data = |data dostępu = 2018-03-28 |opublikowany = kmk.krakow.pl |url = http://www.kmk.krakow.pl/solaris_u18_hybrid.html}}</ref>. W 2016 r. MPK podpisało z Solarisem umowę na dostawę 77 szt. Urbino 18 IV generacji. Dostawy miały miejsce w 2017 r<ref>{{Cytuj |tytuł = Nowy Urbino 18 dotarł do Krakowa |data dostępu = 2018-03-28 |opublikowany = infobus.pl |url = http://infobus.pl/nowy-urbino-18-dotarl-do-krakowa_more_95898.html |język = pl}}</ref>. Ponadto dostarczono 3 sztuki [[Solaris Urbino 18 electric|Urbino 18 electric]], a Kraków stał się pierwszym odbiorcą autobusów tego typu w nowej odsłonie. Jeden z nich jest jednocześnie 15 000 wyprodukowanym solarisem na świecie<ref>{{Cytuj |tytuł = Nowe Urbino electric w Krakowie i Solaris numer 15000! |data dostępu = 2018-03-28 |opublikowany = infobus.pl |url = http://infobus.pl/nowe-urbino-electric-w-krakowie-i-solaris-numer-15000-_more_97487.html |język = pl}}</ref>.