Wikipedia

Cyrkon (minerał): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m wstawiam parametr wikisłownik=cyrkon w {{Minerał infobox}}
drobne techniczne i red., galeria inaczej
Linia 15:
| Pokrój kryształu = kryształy pryzmatyczne, nieregularne ziarna
| Układ krystalograficzny = [[Układ tetragonalny|tetragonalny]]
| Topliwość = trudnotopliwy, ok. 2190 º{{C|2190}}<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.mineralszone.com/minerals/zircon-allied-mineral.html| tytuł = Zircon And Allied Minerals | data dostępu = 2011-03-25| autor = | opublikowany = Mineralszone| praca = | data = | język = en}}</ref>
| Właściwości mechaniczne = kruchy
| Gęstość minerału = 4.6–4.7
Linia 21:
| Rysa = Biała
| Połysk = szklisty, diamentowy
| Współczynnik załamania = n<sub>ω</sub> = 1.925-1925–1.961 n<sub>ε</sub> = 1.980-2980–2.015
| Inne własności optyczne = od przejrzystego do nieprzejrzystego
[[Pleochroizm]] – wyraźny w kryształach zabarwionych
| Postacie alotropowe =
| Szczególne własności = [[katodoluminescencja]], [[Termoluminescencja]], [[Fluorescencja]] od niewyraźnej do jasnej, koloru żółto-złotego<ref name="Zirc">{{cytuj stronę | url = http://www.mindat.org/min-4421.html| tytuł = Zircon | data dostępu = 2011-03-25| autor = Jolyon Ralph, Ida Chau | opublikowany = | praca = | data = | język = en}}</ref>, [[Promieniotwórczość naturalna|promieniotwórczy]]
|wikisłownik = cyrkon
}}
'''Cyrkon''' – pospolity [[minerał]] z gromady [[Krzemiany wyspowe|krzemianów wyspowych]].<br />
Skład chemiczny minerału stanowi głównie [[krzemian cyrkonu]]. Nazwa nawiązuje do wyglądu zewnętrznego i pochodzi od [[Język perski|perskiego]] „zargun”''zargun'' (''zar'' = złoto‘złoto’, ''gun'' = barwa‘barwa’) czyli „złocisty”.
 
== Właściwości ==
Tworzy kryształy izometryczne, słupkowe, igiełkowe. Występuje w [[skupienia minerałów|skupieniach]] ziarnistych, zbitych, ziemistych lub promienistych, w formie okrągłych ziarn i otoczaków w [[osady aluwialne|osadach aluwialnych]]. Jest [[izostrukturalność|izostrukturalny]] z [[thoryt]]em, [[coffinit]]em, [[hafnon]]em, [[ksenotym]]em.▼
 
Jest kruchy, przezroczysty.
 
▲Tworzy kryształy izometryczne, słupkowe, igiełkowe. Występuje w [[skupienia minerałów|skupieniach]] ziarnistych, zbitych, ziemistych lub promienistych, w formie okrągłych ziarn i otoczaków w [[osady aluwialne|osadach aluwialnych]]. Jest [[izostrukturalność|izostrukturalny]] z [[thoryt]]em, [[coffinit]]em, [[hafnon]]em, [[ksenotym]]em.
 
W zależności od domieszek posiada różne barwy i odcienie: złocistobrunatny, jasnożółty, słomkowożółty (jargon), jaskrawożółty (melichrysos), różowy, czerwony, czerwonopomarańczowy ([[hiacynt (minerał)|hiacynt]]), zielony (beccaryt), fioletowy, niebieski (starlit), niebieskozielony, brunatny, czarny; bywa też bezbarwny (sparklit). Niekiedy wykazuje [[efekt kociego oka]].
 
Często zawiera pewne ilości : [[uran (pierwiastek)|uranu]], [[tor (pierwiastek)|toru]] (malakon), [[hafn]]u (alvit), [[niob]]u, [[tantal (pierwiastek)|tantalu]], [[itr]]u i innych ziem rzadkich oraz wody (cyrtolit).
 
== Występowanie ==
Stanowi rozpowszechniony składnik skał magmowych ([[granit]]y, [[gnejs]]y, [[syenit]]y) oraz osadowych (piaski cyrkonowe, żwiry). Współwystępuje z [[biotyt]]em, [[kwarc]]em, [[skaleń|skaleniami]], [[granat (minerał)|granatami]], [[monacyt]]em, [[ksenotym]]em.
 
'''Miejsca występowania:'''
[[Sri Lanka]], [[Indie]], [[Kambodża]], [[Australia]], [[Rosja]], [[Stany Zjednoczone|USA]], [[Kanada]], [[Brazylia]], [[Francja]], [[Norwegia]].
 
W Polsce występuje w okolicach [[Szklarska Poręba|Szklarskiej Poręby]], nad rzeką [[Kwisa|Kwisą]] i [[Izera|Izerą]]. Znaczne ilości występują w piaskach plażowych nad Bałtykiem[[Bałtyk]]iem.
 
== Zastosowanie ==
Linia 53:
* do produkcji ceramiki i szkliw,
* w stomatologii, jako alternatywa dla stopów metali,
* do produkcji materiałów ściernych i włókien,
* wykorzystywany w przemyśle chemicznym,
* stosuje się go również do produkcji farb i pigmentów,
* w reaktorach nuklearnych,
* służy do oznaczania wieku bezwzględnego skał metodami radiometrycznymi,
* należy do bardzo cenionych kamieni kolekcjonerskich i jubilerskich.
 
W [[jubilerstwo|jubilerstwie]] prawidłowo [[Szlif (jubilerstwo)|oszlifowane]] cyrkony dzięki bardzo dużej [[dyspersja (optyka)|dyspersji]] są konkurencją dla [[diament]]ów. Trudność w uzyskaniu właściwego [[Szlif (jubilerstwo)|szlifu]] sprawia duża kruchość [[minerał]]u. Tym należy tłumaczyć obserwowane często lekkie zaokrąglenie rondysty kamieni [[Szlif (jubilerstwo)|oszlifowanych]]. Cyrkony o zabarwieniu niebieskim lub złotym uzyskuje się przez obróbkę cieplną ciemnoczerwonych okazów z [[Tajlandia|Tajlandii]].
 
{{clear0}}
== Galeria ==
<gallery mode=packed heights=140>
Plik:Zircon.GIF|Struktura krystaliczna
Plik:Zirkon 375.jpg|Obraz [[Elektronowy mikroskop skaningowy|SEM]] kryształu cyrkonu
Linia 84 ⟶ 85:
 
== Bibliografia ==
* {{cytuj|autor=K. Maślankiewicz, ''|tytuł=Kamienie szlachetne'', |wydawca=Wyd. Geologiczne, |data=1982 r.}}
* {{cytuj|autor=N. Sobczak, ''|tytuł=Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych'', Wyd. |wydawca=Alfa, |data=1986 r.}}
* {{cytuj|autor=C. Hall, ''|tytuł=Klejnoty, Kamienie szlachetne i ozdobne'', Wyd. |wydawca=Wiedza i Życie, |data=1996 r.}}
* {{cytuj|autor=W. Schuman, ''|tytuł=Kamienie szlachetne i ozdobne'', Wyd. „Alma –Press”, |wydawca=Alma–Press|data=2004 r.}}
* {{cytuj książkę|imię=Guillermo Gold|nazwisko=Gormaz|imię2=Jordi Jubany|nazwisko2=Casanovas|tytuł=Atlas mineralogii|wydawca=Wiedza i Życie|inni=Barbara Zapolska (tłum. z hiszp.)|miejsce=Warszawa|rok=1992|isbn=8385231102|odn=tak}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Cyrkon_(minerał)”