Stonawa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
D T G (dyskusja | edycje)
D T G (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 47:
 
== Ludność ==
W latach 1869-2001<ref name="historyczne statystyki">{{cytuj stronę|url=http://www.czso.cz/csu/2004edicniplan.nsf/t/9200404384/$Plik/13n106cd1.pdf|tytuł=''Historický lexikon obcí ČR 1869–2005 – 1. díl''|data dostępu=2010-10-14|autor=Český statistický úřad|opublikowany=czso.cz|data=2008-08-20|strony=718-719|język=cs}}</ref>:
{| class="wikitable" style="text-align:right"
|-
!style="background:#ddffdd"|Rok
!style="background:#f3fff3"|'''1850'''<ref name=r1980/>
W latach !style="background:#f3fff3"|'''1869-2001'''<ref name="historyczne statystyki">{{cytuj stronę|url=http://www.czso.cz/csu/2004edicniplan.nsf/t/9200404384/$Plik/13n106cd1.pdf|tytuł=''Historický lexikon obcí ČR 1869–2005 – 1. díl''|data dostępu=2010-10-14|autor=Český statistický úřad|opublikowany=czso.cz|data=2008-08-20|strony=718-719|język=cs}}</ref>:
!style="background:#f3fff3"|'''1869'''
!style="background:#f3fff3"|'''1880'''<ref name="historyczne statystyki"/>
!style="background:#f3fff3"|'''1890'''<ref name="historyczne statystyki"/>
!style="background:#f3fff3"|'''1900'''<ref>{{cytuj książkę|autor=|tytuł=Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien|url=http://wiki-commons.genealogy.net/images/8/89/Oesterreich-11.djvu?djvuopts&page=15|miejsce=Wien|rok=1906|język=de}}</ref>
!style="background:#f3fff3"|'''1910'''<ref>{{cytuj książkę|autor=Ludwig Patryn (ed)|tytuł=Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien|url=http://www.sbc.org.pl/dlibra/docmetadata?id=11734|miejsce=Troppau|rok=1912|język=de}}</ref>
!style="background:#f3fff3"|'''1921'''<ref name="historyczne statystyki"/>
!style="background:#f3fff3"|'''1930'''<ref name="historyczne statystyki"/>
!style="background:#f3fff3"|'''1950'''<ref name="historyczne statystyki"/>
!style="background:#f3fff3"|'''1961'''<ref name="historyczne statystyki"/>
!style="background:#f3fff3"|'''1970'''<ref name="historyczne statystyki"/>
!style="background:#f3fff3"|'''1980'''<ref name=r1980>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grobelný | imię = Andělín | nazwisko2 = Káňa | imię2 = Otakar | nazwisko3 = Plaček | imię3 = Vilém | tytuł = Okres Karviná | wydawca = Nakladatelství Profil | miejsce = Ostrava | data = 1984 | strony = 129-130}}</ref>
!style="background:#f3fff3"|'''1991'''<ref name="historyczne statystyki"/>
!style="background:#f3fff3"|'''2001'''<ref name="spis2">{{cytuj stronę| url = http://www.czso.cz/sldb/sldb2001.nsf/obce/599140?OpenDocument| tytuł = Sčítaní lidu, domů a bytů 2001 | data dostępu = 2010-09-16| autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = cs}}</ref>
!style="background:#f3fff3"|'''18692018'''
|-
!style="background:#ddffdd"|Liczba ludności
Linia 71:
| 2040
| 2339
| 3135<ref group="uwaga" name="uwaga1900">W 331 budynkach w Stonawie na obszarze 1383 hektarów mieszkało 3135 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 226,7 os./km², z tego. 2456 (78,3%) mieszkańców było [[kościół łaciński|katolikami]], 650 (20,7%) [[luteranizm|ewangelikami]], a 29 (0,9%) wyznawcami [[judaizm]]u. Pod względem językowym 3081 (98,3%) było polsko-, 29 (0,9%) niemiecko-, a 4 (0,1%) czeskojęzycznymi.</ref>
| 3952<ref group="uwaga" name="uwaga1910">420 domów, mieszkańców 3952, z czego 3916 było zameldowanych na stałe, 3876 (98,1%) było polsko-, 22 (0,6%) niemiecko-, a 18 (0,5%) czeskojęzycznymi. Podział według religii kształtował się następująco: 3072 (77,7%) katolików, 835 (21,1%) prostestantów, 3 (0,1%) wyznawców [[judaizm]]ujudaizmu i 42 innych religii lub wyznań.</ref>
| 3831
| 4819
Linia 81:
| 1714
| 1809<ref group="uwaga" name="uwaga2001">Polacy stanowili 25,8% ludności, [[Słowacy]] 7,7%, [[Ślązacy]] 0,7%, a [[Morawianie]] 0,6%. Wierzący stanowili 54,8%, z czego [[Kościół łaciński|katolicy]] 79,4%</ref>
| 1851
|}
 
Linia 88 ⟶ 89:
Po raz pierwszy miejscowość wymieniono w źródłach być może w 1388 roku jako ''Stozna'', natomiast pierwsza pewna wzmianka jako ''Stonawa'' pochodzi z 1432<ref name=nazwy>{{cytuj książkę | imię = Robert | nazwisko = Mrózek | tytuł = Nazwy miejscowe dawnego Śląska Cieszyńskiego | wydawca = [[Uniwersytet Śląski|Uniwersytet Śląski w Katowicach]] | miejsce = Katowice| rok = 1984 | strony = 166 | isbn = 82-00-00622-2}}</ref>. Miejscową [[Parafia św. Marii Magdaleny w Stonawie|parafię pw. św. Marii Magdaleny]] założono na przełomie XIV i XV wieku i po raz pierwszy wzmiankowano w spisie parafii [[dekanat Cieszyn|dekanatu cieszyńskiego]] w 1447 jako ''Stinavia''<ref>I. Panic, 2010, s. 412, 415</ref><ref>{{cytuj pismo | czasopismo = Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alterthum Schlesiens | tytuł = Registrum denarii sancti Petri in archidiaconatu Opoliensi sub anno domini MCCCCXLVII per dominum Nicolaum Wolff decretorum doctorem, archidiaconum Opoliensem, ex commisione reverendi in Christo patris ac domini Conradi episcopi Wratislaviensis, sedis apostolice collectoris, collecti| url = http://www.sbc.org.pl/dlibra/docmetadata?id=15085&from=publication | wolumin = 27| strony = 369-372| rok = 1893 | wydawca = H. Markgraf | miejsce = Breslau| język = de}}</ref>. W XVIII wieku po raz pierwszy pojawiła się niemieckojęzyczna nazwa ''Steinau''<ref name=nazwy/>.
 
W XIX wieku w okolicy odnaleziono pokłady [[węgiel kamienny|węgla]], co przyczyniło się do rozwoju ekonomicznego i demograficznego okolicy jak i samej Stonawy. Po zniesieniu poddaństwa miejscowość ustanowiła gminę na [[Śląsk Austriacki|Śląsku Austriackim]], w powiecie sądowym Frysztat, najpierw w [[Bezirk Teschen|powiecie cieszyńskim]], potem w samodzielnym [[Powiat polityczny Frysztat|powiecie politycznym Frysztat]]. W 1869 roku wieś liczyła 1516 mieszkańców<ref name="historyczne statystyki"/>, do 1910 wzrosła do blisko 4000 osób, m.in. dzięki znacznej imigracji z [[Królestwo Galicji i Lodomerii|Galicji]]. Przybyli do miejscowości polscy ewangelicy założyli w 1858 własny cmentarz. W 1900 wybudowano w Stonawie szkołę ewangelicką. W 1909 roku funkcjonowała tu stacja kaznodziejska, a luterani stanowili około 20% mieszkańców. Obecny kościół naprzeciwko cmentarza wybudowano w 1938, w 1950 powstał samodzielny [[Zbór Śląskiego Kościoła Ewangelickiego Augsburskiego Wyznania w Stonawie]].
 
Po zniesieniu poddaństwa miejscowość ustanowiła gminę, w powiecie sądowym Frysztat, najpierw w [[Bezirk Teschen|powiecie cieszyńskim]], potem w samodzielnym [[Powiat polityczny Frysztat|powiecie politycznym Frysztat]], na [[Śląsk Austriacki|Śląsku Austriackim]]. W pierwszych powszechnych wyborach do parlamentu wiedeńskiego w latach 1907 i 1911 dwukrotnie wygrał tu ze znaczną przewagą nad konkurentami polski socjalista [[Tadeusz Reger]]<ref>{{cytuj pismo | tytuł = Niechaj mówią cyfry!| czasopismo = Poseł Związku śląskich katolików| wolumin = XXXIV| strony = 9| data = 1908| wydawca = [[Związek Śląskich Katolików]]| miejsce = Cieszyn | url = http://www.sbc.org.pl/dlibra/plain-content?id=12096| data dostępu = 2018-12-22}}</ref><ref>{{cytuj pismo | tytuł = Zwycięstwo!| czasopismo = [[Robotnik Śląski]]| wolumin = 24| strony = 2| data = 16 czerwca 1911| wydawca = [[Związek Śląskich Katolików]]| miejsce = Cieszyn| url = https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/20558/edition/18006/content?ref=desc| data dostępu = 2018-12-22}}</ref>.
 
Po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] doszło do wybuchu [[Wojna polsko-czechosłowacka|polsko-czechosłowackiego konfliktu granicznego]]. Według porozumienia lokalnych organów władzy Stonawa została podporządkowana polskiej administracji. Po wybuchu [[wojna polsko-czechosłowacka|wojny polsko-czechosłowackiej]] 23 stycznia 1919 Stonawa została zajęta przez Czechosłowację. 26 stycznia 1919 roku [[Zbrodnia w Stonawie|zamordowano 20 żołnierzy]] [[12 Pułk Piechoty (II RP)|12 Wadowickiego Pułku Piechoty]]. Dziś w miejscowości znajduje się ich zbiorowa mogiła<ref>[http://www.zaolzie.org/zaolzie2006/200601/PBI200601.htm Zaolzie - Polski Biuletyn Informacyjny] [ostatnia edycja 2009-01-08]</ref>.